In principe kun je de accessoires indelen in drie categorieën.
Accessoires voor macrofotografie met een normale lens
Niet ieder objectief is geschikt voor macrofotografie. Bij een macrolens is de minimale scherpstelafstand veel korter dan bij een ‘gewoon’ objectief en kun je dus dichter bij je onderwerp komen. Daardoor komt je onderwerp dus groter in beeld. Hierdoor kun je dus ook kleine onderwerpen groot in beeld brengen.
Zo’n speciale macrolenzen zijn over het algemeen vrij kostbaar. Zeker als je nog niet zeker weet of macrofotografie wel bij je past, of als je niet zo heel eg veel met macrofotografie bezig bent. Daarom zijn er enkele accessoires die een normale lens omtoveren in een heuse macrolens. En dat voor een fractie van de prijs. Er zijn nog meer mogelijkheden, maar dit zijn de meest gebruikte accessoires voor macrofotografie met een normale lens.
1. Voorzetlens
Een voorzetlens is eigenlijk een soort vergrootglas dat je voor je objectief schroeft. Met een voorzetlens verkort je de minimale scherpstelafstand van je objectief en daardoor kun je dus veel dichter bij je onderwerp scherpstellen.
2. Tussenringen
Naast een voorzetlens kun je ook kiezen voor tussenringen. Dit zijn holle ringen die je tussen je camera en objectief zet. Hierdoor maak je de afstand tussen je lens en de sensor groter. Ook dit zorgt ervoor dat je veel dichter bij je onderwerp kan scherpstellen.
Zowel de voorzetlens als de tussenringen hebben wel nadelen ten opzichte van een macrolens. Met zowel de voorzetlens als met de tussenringen verlies je de mogelijkheid om op oneindig scherp te stellen. Bij de voorzetlens voeg je een extra glaselement toe aan je objectief, waardoor de kans op lensfouten groter wordt. Bij de tussenringen blijft de optische kwaliteit gewaarborgd, maar verlies je wel licht.
Accessoires om de scherpte te regelen
Bij macrofotografie draait het om details. En wil je dat die details goed zichtbaar zijn, dan moet je ervoor zorgen dat de je foto ook echt haarscherp is. Hoe doe je dat. Natuurlijk door ervoor te zorgen dat zowel je camera, als je onderwerp niet bewegen op het moment dat je afdrukt. Er zijn daarom veel accessoires voor macrofotografie die ervoor zorgen dat je scherpere foto’s kan maken.
3. Statief
Om ervoor te zorgen dat je camera niet beweegt tijdens het fotograferen is een statief onmisbaar. Een goed macrostatief heeft een kantelbare en/of omkeerbare middenzuil, waardoor je heel erg laag bij de grond kan komen.
Naast de gewone statieven heb je ook zogenaamde mini-statieven. Dit zijn lichte, handzame statieven die niet veel ruimte in je tas in beslag nemen. Dit soort statieven komen van pas als je niet met een zwaar statief wilt sjouwen. Daarnaast zijn ze heel erg handig om andere accessoires voor macrofotografie, zoals flitsers of LED-lampjes op te monteren.
Als je heel dicht bij de grond wilt fotograferen kan ook een zogenaamde beanbag uitkomst brengen.
4. Macro slider
Bij macrofotografie is de scherpte vaak niet meer dan een paar millimeter. Je moet er dus goed voor zorgen dat de scherpte van de foto precies op de ogen van de vlinder ligt en niet op de voelsprieten. Om je daarbij te helpen is een macro focussing rail, oftewel een macro slider een handig hulpmiddel.
Daarnaast is een macro slider echt onmisbaar als je aan de slag wilt met focusstacking.
5. Plamp
Wil je een scherpe foto maken van bijvoorbeeld een bloem, of een insect op een grasspriet, dan kan het kleinste zuchtje wind al zorgen voor onscherpte. Daarnaast is het met wind vaak bijna onmogelijk om goed scherp te stellen op dat soort onderwerpen. Een plamp biedt dan uitkomst.
Een plamp is eigenlijk een klem aan een flexibele stang. Je kan een plamp voor verschillende dingen gebruiken, maar de meest gebruikte toepassing is om een bloem of graspriet vast te houden zodat de wind er geen vat meer op heeft.
6. Afstandsbediening
Om echt iedere trilling van je camera te voorkomen moet je dus ook niet op de sluiter drukken tijdens het fotograferen. Maar hoe maak je dan de foto? Gelukkig zijn er verschillende soorten afstandsbedieningen op de markt die dit mogelijk maken, van simpele draadontspanners tot geavanceerde draadloze modellen. Veel camera’s hebben tegenwoordig zelfs Wifi en zijn met een app te bedienen. Ideaal om iedere trilling te voorkomen.
Accessoires om het licht te beïnvloeden.
Als macrofotograaf ben je constant aan het klagen over het licht. Het licht is niet mooi. Het komt niet uit de juiste hoek. Je hebt te weinig licht. Of je het juist teveel licht en harde slagschaduwen. Het is nooit goed. Met de laatste accessoires voor macrofotografie neem je de regie over het licht in eigen hand.
7. Flitser
Het meest voor de hand liggende accessoire voor meer controle over je licht is natuurlijk de flitser. Hoewel het een heel erg krachtig en veelzijdig hulpmiddel kan zijn, is het lastig om een het flitslicht goed onder controle te krijgen. Maar het is de moeite van het leren meer dan waard.
8. LED-lampen
Naast de flitser zijn LED-lampen een andere manier om controle te krijgen over het licht. Ze zijn een heel stuk gemakkelijker in te stellen dan een flitser en omdat het continue licht is kun je door de zoeker direct zien wat de invloed van het LED-licht is op je onderwerp. LED-licht is wel wat minder flexibel dan een flitser en bovendien is een flitser vaak krachtiger.
LED-lampen heb je in veel verschillende uitvoeringen, van heel simpele zaklampen, tot hele krachtige LED-lampen waarbij je de kleur en de intensiteit van het licht precies kan regelen.
9. Witte paraplu
Meestal heb je met macrofotografie te weinig licht. En als je eindelijk een keer genoeg licht hebt, dan krijg je weer last van irritante slagschaduwen op je onderwerp. Gelukkig kun je ook daar iets aan doen. Met een witte paraplu verstrooi je het licht op je onderwerp en verwijder je de slagschaduw. Bovendien verminder je de hoeveelheid licht op je onderwerp, waardoor je kan spelen met het contractverschil tussen je onderwerp en de achtergrond.
10. Reflectiescherm
Er zijn natuurlijk nog meer accessoires voor macrofotografie, maar het laatste toebehoren dat ik noem is het reflectiescherm. Ook hiermee kun je de hoeveelheid licht op je onderwerp beïnvloeden en slagschaduwen oplossen. Met het reflectiescherm kun je het zonlicht laten reflecteren op je onderwerp. Hierdoor krijg je meer licht op je onderwerp.
Het paddenstoelenseizoen is in volle gang. Een prachtig onderwerp voor macro- en close-upfotografie!
Samen met Johan van der Wielen hebben we een macrofotografiehulpmiddelenpakket samengesteld én we hebben er een uitgebreide online cursus bij gemaakt hoe je met behulp van deze hulpmiddelen controle over het licht krijgt en betere macrofoto’s maakt.
Als je het pakket nu bestelt, ontvang je € 30,- korting op de aanschaf!
15 reacties
Moi Bjorn, ik ben ook geen natuurkundige maar weet wel precies hoe lichtafval in elkaar steekt en waarom. Daar heb ik immers 5 jaar voor gestudeerd toen fotografie nog een echt vak was. Bovenstaande raakt de kern allemaal niet en is deels zelfs nonsens. Helaas werd ik wederom tot “waarschijnlijk geen mens” verklaard, voor de zoveelste keer, dus roep maar wanneer mijn bijdrage wel gewenst is.
Prachtige foto’s en een heldere uitleg. Toch wil ik je wijzen op een algemene misvatting die ook in dit artikel weer terugkomt: Met tussenringen verlies je nameleijk géén licht. Je verliest licht door het vergroten en dan maakt het niet uit hoe die vergroting tot stand brengt. Oftewel; bij een gelijke vergroting blijft de belichting altijd hetzelfde, of je nu doet met een voorzetlens, tussenringen macro-objectief of wat dan ook. Zie hgiervoor het artikele op de website natuurfoto.nl
https://natuurfoto.nl/oktober-2013-tips-en-trucs-2/
Hoi Frans,
Dank je voor je reactie. In jouw artikel heb je het over een gelijke afbeeldingsmaatstaf. Maar als je de afbeeldingsmaatstaf gelijk wilt houden, waarom zou je dan tussenringen gebruiken? Je wilt ze juist gebruiken om een andere afbeeldingsmaatstaf te bereiken.
Verder ben ik geen natuurkundige, dus heb ik er niet veel verstand van. Ik ken toevallig de kwadratenwet waaruit volgt dat als de afstand die het licht moet afleggen langer wordt, de lichtintensiteit verminderd. Doordat je met tussenringen de afstand die het licht aflegt vergroot leek de stelling die je op eigenlijk iedere andere website leest (dat tussenringen lichtverlies geven) wel hout te snijden.
Het gaat nu juist om de kwadratenwet, het licht wordt zwakker omdat het over een groter oppervlak verspreid wordt. Dus hoe groter de afbeeldingsmaatstaf hoe meer het licht verspreid wordt en daarbij maakt het niet uit waarmee je dat licht verspreidt. De afbeeldingsmaatstaf is bij al deze opnames evenveel vergroot. Ongeveer 1:1,6 oftewel het beeld op de sensor is 36 mm en het luciferdoosje is 60 mm. Je ziet dus dat het lichtverlies overal precies hetzelfde is.
Het lichtverlies is bij de tussenringen niet méér! Alle websites schrijven het van elkaar over zonder dat eens degelijk na te pluizen. Dat vind ik erg jammer. Volgens die redenering zou je met een 180 mm macro-objectief, gezien de grotere afstand tot het onderwerp wel erg veel lichtverlies hebben. Ook de lens is aanmerkelijk langer dan enkele tussenringen waardoor het licht een veel langere afstand vanaf het voorste glas aflegt.
Zie: https://slideplayer.nl/slide/2589281/
Hoi Frans,
Nogmaals, ik ben geen natuurkundige. Waarschijnlijk dat ik daarom het verband tussen de afbeeldingsmaatstaf en de verspreiding van het licht niet kan volgen. Wil je hierover een inhoudelijke discussie voeren, dan kun je beter een sparringpartner kiezen die er meer verstand van heeft.
m.v.g.
Bjorn van Lieshout
Het meest onmisbare is geduld.
Van enkele plaatjes ben ik het idee dat het dooie beestjes zijn, bij mij blijven ze nooit zolang zitten dat ik er een achtergrond bij kan zetten……..
Vroeger opstaan is dan het toverwoord. Dan zijn ze nog koud en blijven ze goed stil zitten. Doods zijn deze mooie beelden zeker niet.
Je kan het ook andersom doen, kijken welke bloemen bezocht worden en daar de achtergrond plaatsen en vervolgens wachten totdat de bloem weer bezocht wordt. Valt meestal reuze mee. Maar als je de paraplu / scherm laag en langzaam beweegt gaat het meestal ook, als je te hoog komt vluchten ze meestal.
Hoi Paul,
Geen enkel dood beestje. Gewoon veel geduld en heel erg vroeg opstaan. Eerlijk gezegd raakt jou bewering me meer dan hij zou moeten. Ik probeer juist op een verantwoorde manier met natuurfotografie bezig te zijn.
Ik begrijp Bjorn zijn reactie dat dit hem raakt deze opmerking van jou.
Zou fijner zijn geweest als je de vraag had gesteld waarom insecten bij hem stil zitten en bij jou niet.