Menu

Onderdeel van Pixfactory

20 ongenode gasten in de Nederlandse natuur

De biodiversiteit in ons land neemt toe! Dat lijkt goed nieuws, maar is dat wel zo? Feit is dat er soorten bij komen door goed natuurbeheer en klimaatverandering. Tegelijkertijd verdwijnen er ook soorten om allerlei redenen.
Italiaanse kamsalamander
Italiaanse kamsalamander

De hoofdoorzaak van de toename van het aantal soorten ligt dan ook ergens anders, namelijk bij ons zelf. Wij introduceren bewust of onbewust, direct of indirect steeds nieuwe soorten. Op de lijst van de Werkgroep Exoten staan inmiddels 1200 soorten die in Nederland voorkomen, maar er niet thuis horen! Het gaat dan met name om planten, dieren en schimmels. Een aantal hiervan is al zo lang in ons land dat we niet beter weten; ze zijn ingeburgerd. Maar veel van deze soorten zijn schadelijk en verdringen inheemse soorten. Het kost handen vol geld om ze te bestrijden en vaak is dat niet eens mogelijk. Wij, als consumenten, kunnen helpen. Door geen dieren mee te nemen uit vakantielanden, geen schadelijke planten en dieren te kopen voor in de vijver en deze vooral niet in de sloot te dumpen!

 

1. Kessler’s grondel

Het door mensen gegraven Main-Donaukanaal -Mainz verbindt de Donau met de Main, een zijrivier van de Rijn. Daarmee werden beide riviersystemen met elkaar verbonden, wat grote gevolgen heeft voor de visfauna. Donausoorten konden opeens het Rijnsysteem bereiken. Met name grondelsoorten konden in korte tijd onze rivieren koloniseren. Hier verdringen ze veel van onze bodemvissen, zoals de rivierdonderpad. De Kessler’s grondel is een van de grootste van het stel.

Kesslers grondel
Kesslers grondel

2. Zwartbekgrondel

Een andere ‘Donausoort’ is de zwartbekgrondel. Naast het Main-Donaukanaal is de belangrijkste oorzaak van zijn verspreiding vervoer met ballastwater door schepen. Doordat hij prima met brak water overweg kan, is hij in staat vanuit de kustrivieren in grote aantallen te koloniseren. Inmiddels is de soort zeer algemeen in Nederland en vaak de talrijkste soort die bij visbemonsteringen op de grote rivieren wordt gevangen.

Zwartbekgrondel
Zwartbekgrondel

3. Nijlgans

De uit Egypte afkomstige Nijlgans is al zo’n 50 jaar in Nederland en niet meer weg te denken, maar hier terecht gekomen als ontsnapte siervogel.

Nijlgans met jongen
Nijlgans met jongen

4. Canadese gans

Uitgezet voor de jacht en ontsnapt als siervogel vestigde de (grote) Canadese gans zich in Europa. Sinds de jaren ’80 zijn de aantallen fors toegenomen en is het een algemene verschijning.

Canadese gans
Canadese gans

5. Goudvis

Goudvissen zijn populair als huisdier. Maar wat doe je als de dieren gaan vervelen? Dan dump je ze in de sloot. Niet dus! Goudvissen kunnen hier prima overleven en zelfs voortplanten. Worden de dieren in amfibieënpoelen gegooid, dan kan dit rampzalige gevolgen hebben voor kikkers en salamanders.

Goudvis
Goudvis

6. Zonnebaars

Een nog grotere ramp voor amfibieën is de zonnebaars. Een prachtige soort en om die reden veel verkocht door tuincentra. Deze soort is echter zeer roofzuchtig, kan snel in aantal vermeerderen en is zeer moeilijk te bestrijden. Hij heeft het uitsterven van meerdere populaties zeldzame amfibieën al op zijn naam staan.

Zonnebaars Lepomis gibbosus)
Zonnebaars

7. Roodwangschildpad

De roodwangschildpad werd in het verleden veel als huisdier gehouden. De schattige kleine schilpadjes in de dierenwinkel worden echter groot en leven lang. Afgedankt worden ze dan in de sloot gezet, waar ze nog lang kunnen overleven. Roodwangschildpadden zijn inmiddels uit de handel, maar net zo makkelijk weer vervangen door andere soorten.

Roodwangschildpad
Roodwangschildpad

8. Beverrat

Naar Europa gehaald voor de pels, zijn de dieren ontsnapt en vermeerderd. Ze komen nu overal voor. Vooral vanwege hun graafgedrag worden de dieren bestreden.

Beverrat op oever
Beverrat op oever

9. Italiaanse kamsalamander

Leuk, salamanders in de vijver. Zo is deze soort verkocht bij tuincentra. Toen dat verboden werd, werden de resterende dieren gedumpt in de omgeving van Apeldoorn, waar ze een flinke populatie hebben opgebouwd. Doordat ze sterk verwant zijn aan onze inheemse kamsalamander kunnen ze kruisen wat een sterke bedreiging betekent.

Italiaanse kamsalamander
Italiaanse kamsalamander

10. Brulkikker

Ook een soort uit de vijverhandel. De kikkervisjes worden heel groot en leveren grote Amerikaanse brulkikkers op. Deze dieren zijn veelvraten, want ze eten alles, tot kleine vogels aan toe. Inmiddels zijn ze verboden en gerichte bestrijdingsacties in Limburg lijken succesvol, waardoor de soort geen bedreiging meer vormt.

Brilkikker
Brilkikker

11. Dierentuinkrekel

De dierentuinkrekel of bandkrekel wordt gebruik als voedsel voor onder meer reptielen. Ontsnapte dieren doorstaan onze winters gelukkig niet, maar op warme plekken, zoals in kassen kunnen ze overleven.

Bandkrekel
Bandkrekel

12. Kassprinkhaan

Een Aziatische grottensprinkhaan is ooit meegekomen met bloemen. De soort kan hier alleen overleven in kassen en kelders. Omdat hier nauwelijks andere dieren leven vormt de sprinkhaan geen bedreiging voor inheemse soorten.

Kassprinkhaan
Kassprinkhaan mannetje

 

13. Rode Amerikaanse rivierkreeft

Eén van de eerste in een reeks exotische rivierkreeften in ons land. De meeste soorten zijn ingevoerd voor de consumptie, maar massaal uitgebroken en uitgebreid. Deze soort komt het meest voor in het westen van het land en is één van de bekendste doordat hij zich over land kan verplaatsen.

Rode Amerikaanse rivierkreeft
Rode Amerikaanse rivierkreeft

14. Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft

Een ‘nieuwere’ soort die begonnen is rond de Vinkeveense plassen. De soort breidt zich snel uit en kan zeer hoge dichtheden bereiken.

Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft
Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft

15. Chinese wolhandkrab

De naam slaat op de vacht op de scharen. Al zo’n 100 geleden is hij naar Europa getransporteerd in ballasttanks van schepen. Sindsdien heeft de soort zich enorm verspreid. De krab plant zich voort in zout water, maar komt ook voor in zoet water, met name in de grote rivieren. Het is dus een migrerende soort. Die migratie treed massaal op met vele duizenden tegelijk over de rivierbodem. Maar de migratie kan ook over land plaats vinden.

Chinese wolhandkrab
Chinese wolhandkrab

16. Amerikaanse zwaardschede

De Amerikaanse tegenhanger van de grote zwaardschede en andere ‘scheermessen’ heeft sinds de jaren ’80 deze soorten door zijn massale aanwezigheid deels verdrongen. Maar de soort heeft ook nut doordat hij eetbaar is en erop gevist wordt. Ook eidereenden eten ze. Waarschijnlijk is de soort slecht aangepast aan onze winters waardoor massale sterfte en strandingen plaats vinden.

Scheermessen
Scheermessen

17. Parelvederkruid

Een mooie vijverplant, afkomstig uit Zuid-Amerika. Maar eenmaal ‘ontsnapt’ kan de plant woekeren in watergangen en kunnen deze volledig dichtgroeien. Stukjes van de plant groeien uit tot nieuwe planten, waardoor bestrijding moeilijk is.

Parelvederkruid
Parelvederkruid

18. Grote waternavel

Vergelijkbaar, maar mogelijk nog problematischer is de eveneens Zuid-Amerikaanse grote waternavel. Een sterke woekeraar met snel groeiende uitlopers. Kleine stukjes van de plant groeien binnen een seizoen uit tot nieuwe plakkaten. Hierdoor is het vrijwel onmogelijk de plant geheel te verwijderen. Jaarlijks blijven verwijderen is de enige, maar dure optie die waterschappen hebben.

Grote waternavel
Grote waternavel

19. Reuzenberenklauw

Niet te verwarren met de gewone berenklauw is de reuzenberenklauw, met recht een reus die tot vier meter hoog kan worden. Met zijn grote witte schermbloemen is het een opvallende verschijning. De enorme bladeren kunnen de ondergroei verstikken. De plant kan bij aanraking jeuk en blaren veroorzaken. Na maaien komt de plant weer terug. Alleen meermaals maaien en uitsteken kan voldoende zijn om de plant te verwijderen.

Reuzenberenklauw
Bloeiende reuzenberenklauw Fotograaf: Paul van Hoof

20. Japanse duizendknoop

De fraai uitziende planten met bamboe-achtige stelen is op veel plekken, zoals in bermen, te vinden. De plant verspreidt zich middels wortelstokken. Hierdoor worden lokaal dichte bossen gevormd. Bestrijden is vrijwel onmogelijk, doordat de plant uit een stukje stengel of wortel gewoon weer terug groeit. Het is wereldwijd één van de meest problematische soorten.

Japanse duizendknoop
Japanse duizendknoop Fotograaf: Paul van Hoof

 

 

 

 

 

13 reacties

  1. Je staat er niet altijd bij stil nee wat er allemaal bij gekomen is en komt,knobbelzwaan en fazant is ook niet meer weg te denken.

  2. Hi Paul, leuk en interessant artikel! Ik heb zelf ooit een bizarre ‘encounter’ gehad met een grote krab in Leiden. Gewoon op straat, overigens wel in de buurt van een gracht. Dat zal zo’n Chinese wolhandkrab zijn geweest. Weer wat geleerd – dankjewel 🙂 Gr, Liesbeth

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

13 reacties

  1. Je staat er niet altijd bij stil nee wat er allemaal bij gekomen is en komt,knobbelzwaan en fazant is ook niet meer weg te denken.

  2. Hi Paul, leuk en interessant artikel! Ik heb zelf ooit een bizarre ‘encounter’ gehad met een grote krab in Leiden. Gewoon op straat, overigens wel in de buurt van een gracht. Dat zal zo’n Chinese wolhandkrab zijn geweest. Weer wat geleerd – dankjewel 🙂 Gr, Liesbeth

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: