Menu

Onderdeel van Pixfactory

4 fasen van de nacht: hoe donker is donker?

De dagen worden korter en de naderende winter brengt weer mooie fotografiemogelijkheden. Eén daarvan is nachtfotografie. En het grote voordeel van de winter is dat de tijden waarop je kunt fotograferen een stuk aangenamer zijn dan in de zomer.
Fotograaf: Toine Westen

Nadat de zon onder is, wordt het langzaamaan donker. Maar hoe donker is donker? En hoe donker moet het zijn voor de foto’s die je wilt maken? In dit artikel worden de vier fasen van de nacht besproken, met de foto’s die je in de verschillende fasen kunt maken.

Fase 1: Burgerlijke schemering

Wanneer de zon onder gaat, begint het te schemeren. Tijdens de burgerlijke (of civiele) schemering staat de zon minder dan 6˚ onder de horizon. Op dit moment kun je nog goed zien. Zo goed zelfs, dat je bij een heldere hemel nog kunt lezen zonder een extra lampje nodig te hebben.

Het “gouden uur”, dat gekenmerkt wordt door het warme licht vlak voor zonsondergang, gaat nu over in het “blauwe uur”. Doordat er geen direct zonlicht meer zichtbaar is, worden de kleuren veel koeler en dus blauwer.
Alhoewel velen na het gouden uur hun camera opbergen, is het zeker aan te bevelen te blijven fotograferen tijdens het blauwe uur. Dit is een prachtig moment voor avondfotografie. Wanneer er wolken zijn, kunnen deze het zonlicht reflecteren. Dit kan vele kleurschakeringen in de lucht en daarmee fantastische landschapsfoto’s opleveren.

burgerlijke schemering Schotland
Prachtige kleuren tijdens de burgerlijke schemering in de ochtend in Schotland.

Fase 2: Nautische schemering

De burgerlijke schemering gaat over in de nautische schemering. De zon staat dan tussen de 6˚ en 12˚ graden onder de horizon. Je kunt de silhouetten van onderwerpen die boven de horizon uitsteken nog waarnemen. En de helderste sterren zijn nu zichtbaar.
In de bewoonde gebieden is de kunstverlichting inmiddels aan. In combinatie met het nog aanwezige natuurlijke licht kun je nu interessante opnames maken, zoals verlichte stadsgezichten.
Ook is dit een mooi moment om de maan te fotograferen. Doordat er nu nog licht in de lucht is, is het contrast met de maan minder groot dan later tijdens de nacht. Hierdoor kun je meer details in de maan tonen en tegelijkertijd het landschap meenemen in je foto’s.

noorderlicht Finland
Zeer sterk noorderlicht dat al tijdens de nautische schemering te zien was in Finland.

Fase 3: Astronomische schemering

De astronomische schemering vindt plaats als de zon tussen de 12˚ en 18˚ onder de horizon staat. Het is inmiddels flink donker en alleen in het noorden is nu nog wat resterend licht aan de horizon zichtbaar. Ook zwakke sterren zijn nu waar te nemen.
Van eind mei tot eind juli is dit de donkerste fase van de nacht. In deze periode komt de zon in Nederland niet lager dan 18˚ onder de horizon te staan. De astronomische schemering gaat in de vroege ochtend weer over in de nautische en daarna de burgerlijke schemering. Het wordt dan niet volledig donker.
De astronomische schemering is wel donker genoeg om sterrenfoto’s te kunnen maken. Bijvoorbeeld sterrensporen, of foto’s van vallende sterren, ook wel meteoren genaamd.

Meteoren Perseïden
Meteoren tijdens het Perseïden maximum, gefotografeerd in Nederland.

Fase 4: Astronomische duisternis

Pas wanneer de zon meer dan 18˚ onder de horizon staat, treedt de astronomische duisternis in. Als er geen omgevingslicht is, is het volledig donker. Hierdoor zijn ook de zwakste sterren zichtbaar.
Wanneer je een fotolocatie kiest met weinig tot geen omgevingslicht, kun je tijdens de astronomische duisternis foto’s van de Melkweg maken. Of je kunt zelfs deep-sky objecten fotograferen. Dit zijn onderwerpen aan de nachtelijke hemel, zoals nevels en sterrenstelsels, die je met het blote oog niet kunt zien, maar wel kunt fotograferen.

noorderlicht IJsland
Felgekleurd noorderlicht tegen een inktzwarte lucht in IJsland.

Elke fase van de nacht brengt dus andere fotografiemogelijkheden met zich mee. Wat voor soort foto’s ga jij maken deze winter?

9 reacties

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

9 reacties

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: