Sinds het digitale tijdperk kan je voor een paar honderd euro een tweedehands Canon EOS 50D kopen en lenzen, statieven en geheugen zijn eveneens goedkoop te verkrijgen. De ontwikkeling van de fotografie ging parallel met de ontwikkeling van de film. Totdat de Canon EOS 5D mark II uitkwam, waarin Canon hardware had gestopt, die het aankon om in 1080px en 30 fps (frames per second) filmbeelden te registreren.
Momenteel zijn de eerste systeemcamera’s op de markt die de lat nog hoger hebben gelegd: de Sony A7R mark II en de Panasonic GH4 kunnen intern 4K filmbeelden opnemen! Dat maakt filmen dus steeds populairder onder de hobbyisten. Maar wat voor essentiële accessoires zijn er nu nodig om met een Sony, Panasonic, Olympus, Nikon of Canon spiegelreflexcamera goed te kunnen filmen? Hierbij wordt er vanuit gegaan dat je een body hebt die in 1080px videobeelden kan opnemen.
1. Een goed videostatief
De filmbeelden die een natuurfilmer maakt, moeten uiteraard stabiel zijn, zonder trillingen. Wanneer een vogel in vlucht gefilmd wordt of een reebok die achter een reegeit aan gaat, dan is het belangrijk dat de beweging vloeiend gefilmd kan worden. Je hebt daarvoor een statiefkop nodig met een contragewicht. Dit worden de videokoppen genoemd, zoals de Manfrotto 504HD of de Sirui BCH-20. Deze koppen zorgen ervoor dat trillingen geminimaliseerd worden en dat de bewegende onderwerpen vloeiend gevolgd kunnen worden. Uiterst belangrijk bij een goede filmproductie!
2. Zoomlenzen
Bij natuurfotografie kunnen we achteraf vaak nog de compositie bepalen, omdat we toch camera’s hebben met 18 megapixel of meer (tot 50 megapixels zelfs). Wanneer je dan gebruik maakt van een hoogwaardige telelens met een vast brandpunt zorgt dat voor uitmuntende kwaliteit. Bij video ligt dat geheel anders. Daar gaat het allereerst om de camera die de beelden maakt. Die zorgt grotendeels voor de kwaliteit van het beeld. Daarnaast hebben de lenzen daar ook invloed op. Je moet ter plaatse het beeld uitsnijden door iets in- of uit te zoomen. Dat kan alleen achteraf als je op hoge resoluties filmt (5k of 6k bijvoorbeeld) en exporteert in 1080px (1920×1080). Om juist dat perfecte shot te krijgen, is het belangrijk om te kunnen zoomen met je lenzen. Hoogwaardige zoomlenzen zijn dan essentieel. Liever een 150-600mm lens dan een 300mm f/2.8 met converters. De eerste combinatie is veel goedkoper, maar toch bruikbaarder voor een natuurfilmer.
3. Een externe microfoon
Een gave productie is pas af als er goed geluid onder de filmbeelden wordt gebruikt. Door goed geluid in combinatie met de juiste muziek kan je de kijker van de filmbeelden bij de les houden en zorgen dat de filmbeelden meer indruk maken. Tegenwoordig heb je daar goede oplossingen voor die niet eens erg duur zijn. Rode en Seinheiser maken plug-in microfoons voor de spiegelreflex camera’s. Dit zijn gewoon externe microfoons die je rechtstreeks op de camera aansluit. Het geluid wordt dan direct via de microfoon onder het filmbeeld gesynchroniseerd.
Heb je ambitie om professioneel geluid te gebruiken onder je filmbeelden? Dan komt het er al snel op neer dat je het geluid extern moet gaan opnemen en vervolgens moet je het geluid in de editing eronder monteren. Rode NTG2, NTG3 en de NTG4+ zijn daar voorbeelden van. Hiervoor heb je een externe audiorecorder nodig bij spiegelreflex camera’s. Deze microfoons hebben een XLR aansluiting.
Op microfoongebied kun je onderscheid maken tussen richtmicrofoons en stereomicrofoons. De richtmicrofoons kunnen geluid opnemen dat voor de camera afspeelt en reduceert omgevingsgeluiden. Stereomicrofoons nemen juist het omgevingsgeluid op.
Hierboven heb ik in een notendop wat audiotips gegeven. Eigenlijk is het maken van filmbeelden en het opnemen van de audio beide een professioneel vakgebied. Als je een éénmansproductie uitvoert, dan is het belangrijk dat je van beide zaken verstand hebt. Dit is niet gemakkelijk en mijn advies hierbij is om je in de theorie te verdiepen en zo goed uit te zoeken hoe je de filmbeelden en de kwaliteit van de audio zo hoog mogelijk kan krijgen.
4. Genoeg geheugen
Filmbeelden zijn vele maten groter dan enkel een foto op de camera. De codec van de filmbeelden zorgt eveneens voor de grootte van de bestanden. Vergelijk dit met het bestandstype van een foto: JPEG bevat minder informatie en heeft kleinere bestandsgrootte en RAW bevat meer informatie waarbij de foto meer MB’s (megabytes) heeft. Je moet natuurlijk nooit zonder geheugen komen te zitten. Het is daarom belangrijk om voldoende geheugen te hebben. Zelf gebruik ik graag een 128 GB kaart om mee te filmen. Voor het fotograferen gebruik ik een 32 GB of een 64 GB. Voor het filmen heb je dus meer geheugen nodig! Houd dit goed in je achterhoofd en bespaar hier niet op.
5. Extra accu’s
Filmen vraagt meer vermogen van de accu dan het maken van een foto. Tijdens het filmen maak je gebruik van 25, 30 of zelfs 60 fps met een resolutie van 1920×1080 (1080 px). Dan moet de camera harder werken om het beeld te registreren en het vervolgens ook nog te verwerken. Extra accu’s zijn dan geen overbodige luxe. Om de accu-capaciteit van de body te vergroten, is een batterijgrip een optie. Hier kunnen twee accu’s in. Wanneer je daarnaast ook nog twee volle reserveaccu’s beschikbaar hebt, kan je met de meeste spiegelreflexcamera’s lang genoeg filmen. Uiteraard verschilt dit per cameratype.
6. Een externe monitor
Op het LCD schermpje van de camera kan je waarnemen wat er vastgelegd wordt: de belichting, de compositie, de scherpte en verschillende gereedschappen zoals autofocus peaking, color correction en zebra etc. Alleen niet elke camera heeft deze gereedschappen als optie. Toch zijn ze erg handig bij het maken van perfecte filmbeelden. Canon en Nikon camera’s hebben bijvoorbeeld geen autofocus peaking, color correction en zebra. De high-end modellen van Panasonic en Sony hebben deze functies wel. De oplossing hiervoor is het aansluiten van externe monitor die deze opties wel heeft. Hierdoor kan je nauwkeurig bepalen wat de belichting, de compositie en de scherpte wordt. Eveneens kan je zo goed beoordelen of de beelden die gemaakt zijn voldoen aan de eisen die je er als natuurfilmer aan stelt.
7. ND filters
Bij filmen gebruik je lagere sluitertijden dan de sluitertijden die je in de fotografie kan gebruiken. De richtlijn is ongeveer twee keer het aantal frames per seconde. De sluitertijd ligt vaak ergens tussen de 1/40sec en 1/160sec tijdens het filmen. Maar tijdens daglicht treden er problemen op. De hoeveelheid licht valt bij deze sluitertijden moeilijk te hanteren. Je ISO kan op een bepaald moment niet lager (minimum bij de meeste camera’s is vaak ISO 100, soms ISO 50) en de sluitertijd is al twee keer het aantal frames per seconde. De oplossing zou kunnen zijn om het diafragma te verkleinen. Je gebruikt dan in plaats van F/5.6 ineens F/13. Daarbij komt er minder licht op de sensor. Maar het nadeel is wel dat de mooie vage achtergronden verdwijnen.
Daarvoor zijn ND filters in het leven geroepen. Dit zijn filters die voor een bepaald aantal stops het licht kunnen tegenhouden (één stop licht tegenhouden zorgt voor de halvering van de hoeveelheid licht die op de sensor komt). Hierdoor kan je de ideale instellingen gebruiken voor de optimale kwaliteit van je filmbeelden. Deze filters kunnen of voorop de camera worden geschroefd of voor de frontlens worden geschoven door middel van adapterringen en filterhouders. Er zijn zelfs ND filters die kunnen variëren tussen bijvoorbeeld twee en acht stops. Het is persoonlijk en budget-afhankelijk welke filters het meest geschikt zijn. Echter, ze zijn wel onmisbaar voor een natuurfilmer.
8. Goede montagesoftware
Om de kijker zolang mogelijk naar jouw filmbeelden te laten kijken, is het belangrijk dat je de beelden goed monteert. Daar heb je niet alleen veel ervaring voor nodig, maar ook goede software. Pinnacle, iMovie, Sony Vegas (Pro) en Adobe Première Elements zijn bekende en geavanceerde programma’s. Hiermee kan je video’s monteren door verschillende filmbeelden te combineren met overgangen, effecten en het toevoegen van titels. Om de kwaliteit van je video’s te verbeteren, is het mogelijk om Adobe After Effects te gebruiken. Je kan bijvoorbeeld de belichting, contrast en verzadiging aanpassen, maar ook allerlei andere effecten die je video kunnen verbeteren. Dit is maar een kleine greep uit het assortiment aan bewerkingsprogramma’s voor video’s. Er zijn veel goede programma’s die geschikt zijn voor een mooie productie. Lees je dus goed in om te beslissen welk programma bij jou als natuurfilmer past.
De accessoires die hierboven genoemd worden, kunnen goed assisteren bij het filmen met een digitale spiegelreflex camera. Echter, het zijn niet de accessoires die het beeld maken. Dat doet de natuurfilmer zelf in combinatie met de camera. De natuurfilmer moet beschikken over voldoende kwaliteiten, waarbij veelvuldige oefening onmisbaar is. Er bestaat helaas geen perfecte camera. Meerdere camera’s moeten een productie ondersteunen om zo een gevarieerd aantal filmbeelden te krijgen. Investeer dus in je eigen techniek als natuurfilmer en wellicht in meerdere verschillende camera’s. Op die manier kun je, als natuurfilmer, zorgen dat er een pakkend verhaal wordt vertelt door gebruik te maken van je kennis, techniek en apparatuur!
