Nog niet eens zo heel lang geleden was het mogelijk om heerlijk een hele dag door het gras te rollen zonder je gezondheid ernstig in gevaar te brengen. Hoe anders is dat nu….?!
Wij hoeven hier niet bang te zijn voor leeuwen, slangen of giftige spinnen, maar onze natuur wordt geterroriseerd door een misschien wel net zo gevaarlijk wezen: de teek. In Nederland is gemiddeld één op de vijf teken (20 procent) besmet met de Borrelia bacterie, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Jaarlijks worden 1 miljoen mensen door een teek gebeten en 25.000 mensen krijgen daadwerkelijk Lyme.
Met het warmer wordende weer is het startsein voor teken gegeven. Wil je geen enkel risico lopen dan moet je in deze periode de natuur volledig vermijden. Aangezien dit voor ons natuurfotografen bijna gelijk staat aan stoppen met ademhalen is dit natuurlijk geen optie. Gelukkig zijn er een aantal dingen die we wél kunnen doen om het risico op een tekenbeet aanzienlijk te verminderen:
1. Vermijd de plaatsen waar een teek zich kan bevinden.
Het goede nieuws is dat – in tegenstelling tot wat het hardnekkig fabeltje beweert- teken niet uit bomen vallen. Het slechte nieuws is, dat ze zich vrijwel overal waar het groen is kunnen bevinden; in struiken, in het gras, op overhangende planten en in allerlei andere begroeiing, zelfs in de tuin. Laten dit nu net de plaatsen zijn waar je je als natuurfotograaf het liefst bevindt. Probeer, om het risico zoveel mogelijk te beperken, in ieder geval niet lang en uitgebreid in het hoge gras te gaan liggen, of je in dat struikje te verstoppen. Zeker op warme dagen is de kans op teken daar groot. Op Tekenradar kun je checken wat de tekenverwachting in een bepaald gebied is.
2. Pak jezelf zo goed mogelijk in.
Draag hoofdbedekking, lange mouwen en lange broeken, stop je hemd in je broek en je broek in je sokken. Je zweet je ongans en je loopt erbij als een mummie, maar je maakt het teken in ieder geval niet eenvoudig. Lichtgekleurde kleding maakt het makkelijker de teken te signaleren en tijdig te verwijderen. Goed gekleed zijn biedt helaas nog steeds geen volledige bescherming tegen teken. De nimfen (babyteekjes) zijn soms kleiner dan een millimeter en kunnen door de kleinste gaatjes de blote huid bereiken. Ook liften teken graag mee op kleding om in een onbewaakt moment alsnog hun slag te slaan.
3. Smeer je in met een insectenwerend middel met 30- 50% DEET.
Dit middel is o.a. bij de drogist te koop en wordt direct op de huid aangebracht. Uit nieuw onderzoek is gebleken dat DEET neurotoxische effecten heeft, zowel bij insecten als bij mensen en andere zoogdieren. Het al dan niet gebruiken van dergelijke middelen is dus een kwestie van twee kwaden afwegen.
4. Smeer je kleding in met een insectenwerend middel.
Spuit je kleding in met Deetspray of draag met Deet geïmpregneerde broeken. Ook hier geldt dat DEET geen onschuldig goedje is, maar een wapen tegen een mogelijk nog gevaarlijker vijand.
5. Zorg dat er een tekenverwijderaar in je fototas zit.
Het binnen 24 uur verwijderen van een teek vermindert de kans op Lyme aanzienlijk.
6. Controleer na een bezoekje aan de natuur altijd grondig op teken.
Teken hebben een voorkeur voor de meest lastig te controleren plekken van je lichaam zoals oksels, liezen, knieholtes, bilspleet, nek en achter de oren. Daarbij zijn ze soms zo klein dat je ze makkelijk over het hoofd ziet. Een spiegel en een loep kunnen daarbij van nut zijn. Mocht je een partner hebben, dan kun je wellicht elkaar controleren en zo het nuttige met het aangename verenigen.
7. Was bij thuiskomst je kleren.
Hoewel de meningen over het nut van een wasmachinebeurt verdeeld zijn, is het onder het mom van ‘Baat het niet, dan schaadt het niet’ toch aan te raden je kleding na afloop te wassen.
Omdat teken een niet al te warme wasbeurt overleven, is het advies om minimaal 30 minuten op 60ºC te wassen.
8. Eet knoflook(capsules).
Er doet een hardnekkig gerucht de ronde, dat teken zouden grúwelen van knoflook. Of het nu een broodje aap verhaal betreft of niet, knoflook is gezond én lekker, dus – wat mij betreft- zeker de moeite van het proberen waard! En dat als bijkomstigheid je collega-fotografen ook ineens ver te zoeken zijn…? Ach, zoals Cruijf al zei: “Ellek nadeel …..!”
9. Nieuwe tip: Draag teekwerende kleding.
Teekwerende kleding is kleding die is geïmpregneerd met een stof die de teek na enkele seconden vanzelf van de kleding doet vallen. Deze teekwerende kleding is, door gebruik van bepaalde (giftige) stoffen niet geheel onschuldig en dient dus niet als standaardkleding gedragen te worden, maar enkel in het geval van grote kans op teken. Ook hier geldt dat er een persoonlijke afweging gemaakt moet worden wat erger is: het middel of de kwaal.
Dit artikel is geschreven in het kader van de Week van de Teek. De Week van de Teek wordt jaarlijks in het vroege voorjaar georganiseerd door een omvangrijke groep landelijke samenwerkende organisaties.
16 reacties
Beste Roeselien, Welke maatregelen neemt u zelf tegen Teken, als u de natuur ingaat?
Met vriendelijke groet,
Mariska
Beste Mariska,
Omdat ik veel op plekken kom waar veel teken zijn, probeer ook ik uiteraard het risico te minimaliseren. Dit doe ik ten eerste door me goed aan te kleden. Hoe warm het ook is, ik loop in lange broeken met mijn sokken erover heen, hemd in mijn broek en T-shirts met lange mouwen. Tussendoor check ik of er geen teken op mij of op mijn kleren zitten en bij thuiskomst ook en de volgende dag nog een keer.
DEET gebruik ik nooit. Wel eet ik in het tekenseizoen héél veel tzatziki met enorm veel knoflook. Ik vind het lekker en sinds ik zoveel knoflook eet lijkt het aantal teken dat mij probeert ‘op te eten’ aanzienlijk minder.
(Mocht je niet van knoflook houden, dan kun je ook knoflooktabletten slikken)
Vriendelijke groet,
Roeselien
Hartelijk dank voor deze toevoeging, Martin. Om heel eerlijk te zijn had ik er zelf nog nooit van gehoord, maar het lijkt me zeker de moeite van het proberen waard!
Vriendelijke groet,
Roeselien Raimond
Wat ik mis in het verhaal is de tekenwerende kleding. Dat werkt ook uitermate goed. Rovince is leverancier van deze kleding.