Menu

Onderdeel van Pixfactory

Hoe fotografeer je een vliegende vleermuis?

Vleermuizen fotograferen is een lastige aangelegenheid. Niet zozeer fotografisch, maar vooral om vleermuizen überhaupt te zien te krijgen. Ze vliegen weliswaar door je tuin, maar dan is fotografen er niet bij.
vliegende vleermuis
Helemaal goed, alles klopt. De gewone grootoorvleermuis vliegt perfect door de opstelling. Fotograaf: Paul van Hoof

Slapend geen probleem?!

De gemakkelijkste manier is ‘s winters, dan slapen vleermuizen namelijk in kelders en groeven. Een probleem waar je dan tegenaan loopt is de toestemming tot toegang van zo’n kelder. En dat is niet zonder reden. Vleermuizen zijn ‘s winters erg gevoelig voor verstoring. Vleermuizen worden ‘s winters dan ook maar één keer geteld en verder met rust gelaten. Zelf ben ik al jaren actief als vleermuisteller en ben soms in de gelegenheid een foto te maken van een slapende vleermuis.

Overwinterende watervleermuis in kelder hangend aan bakstenen muur. Fotograaf: Paul van Hoof

Het idee achter de foto

Maar wat ik graag zou willen is om ook een foto te maken van een vliegende vleermuis in zo’n kelder. Daarbij wil ik de kelder in de foto betrekken, zodat je kunt zien waar die vleermuis vliegt. Zoals gezegd is verstoren in de winter geen optie. Vlak vóór de winter zijn vleermuizen echter heel actief. Ze vliegen dan om en door de winterverblijven om deze te verkennen. Dat was het moment waar ik gebruik van moest maken.

De perfecte locatie

Ik had een plek nodig die ik kende. Om een vleermuis vliegend te fotograferen moet je namelijk zeer nauwkeurig kunnen inschatten waar deze gaat vliegen. Daarnaast moet het een mooie plek zijn. Ik had een kelder in gedachte die uit meerdere ruimtes bestond met daartussen gangetjes met bakstenen gewelven. Daar moeten ze doorheen vliegen. En het belangrijkste: het lukte om hier toestemming te krijgen.

vliegende vleermuis
De opstelling met camera, flitsers en infrarood lichtval (aan de latten), waarbij de vliegbaan door het gangetje ongehinderd blijft. Fotograaf: Paul van Hoof

Opstelling

Allereerst probeer ik in te schatten waar de vleermuizen ongeveer gaan vliegen in het gangetje. Daarna heb ik mijn groothoeklens gepakt en heb een interessante compositie opgezocht. Op de plek waar ik de vleermuis verwacht én op de juiste plek in beeld heb ik vervolgens een infrarood-straaltje opgesteld. Dit werkt met een zender en een reflector, die vanzelfsprekend buiten beeld moeten blijven. Dat is de basis van de opstelling die ik ga neerzetten. Door onderbreking van het straaltje wordt straks de foto automatisch gemaakt.

vliegende vleermuis
De pluche vleermuis gebruik ik om compositie, scherpstelling en belichting af te stellen, eerst de vleermuis zelf. Fotograaf: Paul van Hoof

Vervolgens heb ik de hulp ingeroepen van mijn goede vriend de pluche vleermuis. Die heb ik opgehangen op de plek waar ik verwacht dat de vleermuizen gaan vliegen. Daarop kan ik scherpstellen en de belichting testen. Belangrijk bij het opstellen van de camera en flitsers is dat de apparatuur niet in de vliegbaan van de vleermuizen staat. Je wilt ze immers niet hinderen.
Voor de belichting gebruik ik meerdere flitsers voorzien van softboxen, om het flitslicht te verzachten. Het gangetje en de pluche vleermuis licht ik uit met drie flitsers en ik voeg een flitser toe als tegenlicht. Tenslotte gebruik ik nog twee flitsers om de ruimte in de achtergrond te verlichten.

Lichtval

Het infra-roodstraaltje (bevestigd aan twee latjes) verbind ik via een controle-kastje (Eltima Joker 2) aan mijn flitsers. Als de straal onderbroken wordt gaan direct de flitsers af. Ik moet dus vooraf (handmatig) hebben scherpgesteld en de sluiter van de camera moet open staan vóórdat de vleermuis langs komt, op bulb of op een langere sluitertijd. De belichting van de foto wordt geheel bepaald door de flitsers, verder is het aardedonker. De sluitertijd is onbelangrijk. De flitsers zijn handmatig ingesteld op een laag vermogen, wat een belichtingstijd oplevert van 1/11.000s.

De pluche vleermuis gebruik ik om de belichting af te stellen. Na de vleermuis zelf zorg ik dat de belichting van de achtergrond helemaal klopt. Fotograaf: Paul van Hoof

Wachten

Als alles gereed is begint het lange wachten in het donker. De ledjes op de flitsers en het geklik van de camera houden me gezelschap. Verder hoor ik het geruis van mijn vleermuisdetector. Als deze plotseling begint te ratelen stijgt de spanning: er vliegt een vleermuis rond! Gespannen kijk ik in de richting waar de camera ongeveer moet staan. Komt de vleermuis dichterbij? Jawel… flits! Hij is door de straal heen gevlogen!

vliegende vleermuis
Plek is goed, de richting niet. Deze franjestaart vliegt vanaf de verkeerde kant door de opstelling. Fotograaf: Paul van Hoof

De opstelling werkt. Dat is een hele geruststelling. Maar heeft het ook de gewenste foto opgeleverd? Ik kan me niet beheersen en sluip naar de camera toe, voorzichtig zodat ik niet tegen een statief aan schop. Ik kijk op het schermpje, en… helaas. Wel een vleermuis, maar hij kwam vanaf de verkeerde kant.

vliegende vleermuis
Bijna goed. Maar de afgesneden vleugelpunt maakt de foto onbruikbaar. Fotograaf: Paul van hoof

Zo gaat het nog een paar keer; achterkant van de vleermuis, vleugel afgesneden door het kader, lelijke houding. Tot uiteindelijk alles samenvalt en een vleermuis er prachtig doorheen vliegt. En niet zomaar een, de mooiste die je kunt wensen, de gewone grootoorvleermuis. Mijn nacht is helemaal goed!

vliegende vleermuis
Helemaal goed, alles klopt. De gewone grootoorvleermuis vliegt perfect door de opstelling. Fotograaf: Paul van Hoof

4 reacties

  1. Hi Paul, leuk om zo een kijkje achter de schermen te krijgen van deze mooie foto. Hoe lang ben je bezig geweest van klaarzetten tot gelukte foto?
    Groetjes Antine

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

4 reacties

  1. Hi Paul, leuk om zo een kijkje achter de schermen te krijgen van deze mooie foto. Hoe lang ben je bezig geweest van klaarzetten tot gelukte foto?
    Groetjes Antine

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: