Abstracte landschapsfotografie

Strikt genomen overheerst bij abstracte kunst vorm en/of kleur de inhoud zodanig dat je niet meer ziet ’wat het is’. Maar in de praktijk van de abstracte landschapsfotografie is, zoals de foto’s bij dit artikel demonstreren, eigenlijk vaak eerder sprake van een half-abstracte aanpak. Daarbij zijn vorm en/of kleur meer bepalend dan de inhoud, maar blijft wel zichtbaar wat de foto inhoudelijk voorstelt. In elk geval zijn de beelden bij dit type fotografie alles behalve voorspelbaar. Zo kan het perspectief vervreemdend werken en de kleuren of het contrast onnatuurlijk aandoen. Toch ontstaat een (half) abstract landschapsbeeld niet door zomaar af te wijken van het geijkte. Het begint met anders kijken, met het ontleden van het landschap in al zijn elementen. Zijn er bijvoorbeeld kenmerkende hoogteverschillen? Welke vegetatie is bepalend? Kortom, je probeert vast te stellen welke vormen, kleuren en structuren het landschap karakteriseren. Vervolgens ga je na of je één of meer van die bepalende elementen creatief kunt selecteren en benadrukken in een meer abstract landschapsbeeld. Je hoeft natuurlijk niet per se van de meest karakteristieke eigenschappen uit te gaan. In de abstracte landschapsfotografie kun je ook een beeld proberen te versterken door er juist iets afwijkends uit te lichten. In elk geval isoleer je als het ware in je beeld het gekozen kenmerk van het landschap en benadrukt dit ten koste van andere eigenschappen.

Alles mag!

Hoe je dit doet is sterk afhankelijk van het kenmerk dat je hebt gekozen, waarbij de grenzen van je eigen creativiteit de enige beperking vormen. Alles is toegestaan, dubbele belichtingen, extreme perspectieven, onscherpte, een scheve horizon, als het maar leidt tot een beeld dat jou bevalt. Je kunt hierbij allerlei objectieven gebruiken, van fisheye tot supertele. Misschien wil je van een mysterieus bos een zoomblur maken of ga je die ritmisch bekorstmoste woudreus met een macrolens te lijf.

Fout is goed?

Wat bij een klassieke landschapsopname wellicht als ‘fout’ wordt gezien, kun je in een abstract beeld om een bepaald effect te bereiken gerust benadrukken. Bij gebruik van een groothoekobjectief krijgt een horizon die niet in het midden ligt bijvoorbeeld al snel een bolling naar boven of een holling naar beneden. Dit is voor een klassiek landschapsbeeld eenvoudig te corrigeren met je bewerkingssoftware. Veel ‘lensfouten’ zoals vervorming en vignettering kun je zelfs grotendeels automatisch herstellen door in de software het juiste lensprofiel te kiezen. Maar dezelfde software geeft je ook de mogelijkheid om die technische tekortkomingen te accentueren. Wat extra vignettering toevoegen, waardoor de hoeken wat donkerder worden gemaakt, kan de dreiging in een beeld versterken. Het wat sterker naar elkaar toe laten lopen van feitelijk evenwijdige boomstammen kan het gevoel van diepte of hoogte in een beeld benadrukken. Bij abstracte landschapsfotografie spelen de emotie en de beleving van de fotograaf een overheersende rol. Omdat dit heel subjectieve zaken zijn, is het lang niet zeker of het beeld wel overkomt en aanspreekt bij iedereen die het bekijkt. Daar is natuurlijk niets mis mee. Integendeel, waarschijnlijk is het zelfs zo dat de meeste ‘abstracte’ landschapsfotografen de voorkeur geven aan een beperkt publiek dat hun foto’s begrijpt en waardeert. Wel moet je je realiseren dat abstracte landschapsbeelden maar zelden commercieel interessant zijn. Als je al inkomsten zou willen hebben uit je fotografie, dan moet je het dus breder en populairder zoeken. Maar meestal zal de voldoening die je als amateurfotograaf haalt uit het maken van dit soort originele beelden zwaarder wegen.

Meer lezen over landschapsfotografie?

Koop ons Praktijkboek landschapsfotografie.
Hét standaardwerk over landschapsfotografie.
Te koop bij de betere boekhandel en via de webshop.