Afstandsbedieningen voor je camera: een ontspannend verhaal

Afstandsbediening aan een draadje

De meest eenvoudige afstandsbediening is de draadontspanner. Een simpel draadje met een knop. Druk je de knop half in, dan stelt de camera scherp. Druk je hem helemaal in, dan maak je een foto. Doodsimpel, geen batterijen nodig en werkt altijd. Kies een zo kort mogelijk draadje, hoe korter hoe beter. De draadontspanner sliert dan niet door de modder, als je hem even loslaat. Na een paar merkloze draadontspanners versleten te hebben, ben ik toch naar een draadje van mijn cameramerk overgestapt. Wel wat duurder, maar de kwaliteit is echt een stuk beter. De draad blijft ook bij temperaturen ver onder nul gewoon soepel.

De ontspanner is echt nodig, als je met lange sluitertijden wilt werken in de stand “B”, omdat je de ontspanknop vast kunt zetten. Ook in de nacht, bij het maken van een reeks opnames van sterren voor een sterrenspoor, is de draadontspanner erg handig omdat je de ontspanknop vast kunt zetten. Camera instellen op een sluitertijd kleiner dan 30 sec. (het maximum op de meeste camera’s), de ontspan-mode op continu-opname (“burst”) zetten en ontspannen maar… Wel even kijken hoe laat het is, dan kun je in de gaten houden hoe lang hij al bezig is. Hiervoor hoef je dus echt niet moeilijk te doen met programmeerbare ontspanners.

Voordelen eenvoudige draadontspanner:

• Geen batterij nodig.
• Vreet geen stroom van de camera.
• Werkt altijd, ook onder extremere omstandigheden.
• Relatief goedkoop.
• Te bedienen met dikke handschoenen.
• Afhankelijk van het merk wat uitgebreider.
• Geschikt voor het maken van sterrensporen.
• Geen connectiviteitsproblemen.

Nadelen eenvoudige draadontspanner:

• Je kan alleen maar scherpstellen en foto maken.
• Niet programmeerbaar.
• Maar beperkte afstand.
• Niet geschikt voor timelapse of delays.
• Niet geschikt voor fotografie op grote afstand.

Programmeerbaar aan een draadje

Een luxere versie van de draadontspanner is de programmeerbare draadontspanner. Deze is handig als je een reeks foto’s wilt maken, met een bepaalde tijd ertussen. Bijvoorbeeld voor timelapse. Meestal zit er ook een knop op, om gewoon te kunnen afdrukken. Erg handig voor als de batterijen leeg zijn dan blijft die knop altijd werken!

Voordelen programmeerbare draadontspanner:

• Geen connectiviteitsproblemen.
• Volledig programmeerbaar voor bijvoorbeeld timelapse of delay.
• Als de batterij op is, blijft de ontspanknop gewoon werken.
• Kost geen stroom van de camera.

Nadelen programmeerbare draadontspanner:

• Voor het programmeren zijn batterijen nodig.
• Wat duurder, alleen interessant als je ook echt met het programmeren aan de slag gaat.

Ontspannen op afstand: draadloos

Om echt afstand tot de camera te houden, kun je gebruik maken van een draadloze afstandsbediening. Daarin is een enorme keuze. Van een hele simpele infrarood afstandsbediening, tot hele complexe triggersets. Het basisprincipe van alle draadloze afstandsbedieningen is hetzelfde: je hebt een zender, die het commando geeft en je hebt de ontvanger, die de camera bestuurt. De draadloze afstandsbediening wordt in goed Nederlands meestal een “trigger” genoemd.
De infrarood afstandsbediening is de meest eenvoudige en is alleen geschikt voor camera’s met een infrarood ontvanger. Omdat deze ontvanger aan de voorkant van de camera zit, moet je altijd om de camera heen buigen om af te drukken. Dit is echt nog uit de tijd, toen mensen nog selfies maakten met hun fototoestel, in plaats van met hun telefoon. Nadeel van infrarood is dat zender en ontvanger, ook al heb je een losse ontvanger, elkaar moeten kunnen ‘zien’. De camera achter een boom zetten en alles werkt niet meer. Ook in fel zonlicht heeft infrarood moeite. Maar het is wel ontzettend snel!

Voordelen infrarood draadloze ontspanner:

• Relatief goedkoop.
• Heel snel (sneller dan radiosignaal), van belang bijvoorbeeld bij dierfotografie met triggers.

Nadelen infrarood draadloze ontspanner:

• Zender en ontvanger moeten elkaar kunnen zien, altijd zichtlijn nodig.
• Werkt slechter in fel licht.
• Werkt op batterijen (kunnen leeg raken).
• Niet programmeerbaar.

Bijna alle andere afstandsbediening werken met een radiosignaal. Hierdoor hoeven de zender en de ontvanger elkaar niet meer te zien, wat het gebruik veel flexibeler maakt. De eenvoudigste set bestaat uit een klein ontvangertje, die je in een flitsschoen kunt schuiven en met een draadje verbindt met de ingang van de draadontspanner. De flitsschoen is alleen maar een handig plekje voor de ontvanger, de contacten worden niet gebruikt. Het andere deel van de set bestaat een klein zendertje met 1 knop. Op de zender en de ontvanger kun je kiezen, op welk kanaal de communicatie verloopt. Dat is handig, als er meerdere mensen in de buurt van elkaar zo’n setje gebruiken. Mijn ervaringen met jarenlang de nachtfotografie begeleiden is, dat goedkope sets slecht werken en opeens is de knoopcel van zender of ontvanger leeg.

Een veel uitgebreidere set zijn “flitstriggers”. Nee, we gaan niet flitsen, maar veel van deze sets zijn ook bruikbaar om een camera te laten ontspannen. De testknop op de zender kun je gebruiken als ontspanknop. Maar er is meer mogelijk. Als ik de zender op een camera plaats en op een tweede camera de ontvanger aansluit, dan kun je simultaan foto’s maken met twee camera’s. Of met nog meer, als je meerdere ontvangers hebt.

Voordelen triggerset:

• Vaak programmeerbaar.
• Werkt ook als er geen zichtlijn is of onder licht omstandigheden.
• Grote werkafstand, tot wel 50 meter.
• Kanaal instelbaar, geen last van anderen.

Nadelen triggerset:

• Duurder dan infrarood.
• Werkt op batterijen.

Voor camera’s die voorzien zijn van Bluetooth, zijn losse afstandsbedieningen te koop. Je hebt geen losse ontvanger meer nodig. Het bereik is wel beperkt tot ongeveer 5 meter.

Voordelen bluetooth draadloze ontspanner:

• Geen speciale ontvanger nodig op de camera.
• Bluetooth vreet weinig stroom van de camera.

Nadelen bluetooth draadloze ontspanner:

• Werkt op batterijen.
• Niet programmeerbaar.
• Beperkte werkafstand.

De smartphone als afstandsbediening

Steeds meer camera’s worden uitgerust met wifi en/of bluetooth. Hierdoor is het mogelijk om de camera met behulp van een app vanaf de smartphone of tablet te bedienen. Je hoeft hiervoor niet verbonden te zijn met een wifinetwerk. De camera zet zijn eigen netwerk op, waarmee je kunt verbinden. Het grote voordeel is, dat we zien wat de camera ziet, en zelfs de focus kunnen verleggen, door het juiste punt aan te tikken. Ook kun je de gemaakte foto’s downloaden naar je telefoon en meteen met anderen delen.

De wifiverbinding gaat wel ten koste van de accuduur, die neemt aanzienlijk af. Vergeet daarom ook niet, de wififunctie weer uit te zetten, als je deze niet gebruikt.
Het instellen van de wifiverbinding is bij sommige camera’s best lastig. De uitgebreide handleiding is daarom echt noodzakelijk. Ook zijn er op internet tutorials en instructiefilmpjes te vinden, die behulpzaam kunnen zijn bij het opzetten van de verbinding.

Voordelen smartphone draadloze ontspanner:

• Afhankelijk van het cameramerk kan de app zeer uitgebreid zijn.
• Vaak is de camera volledig instelbaar en het live beeld te zien.
• Smartphone heb je altijd bij je.

Nadelen smartphone draadloze ontspanner:

• Vreet stroom van zowel smartphone als camera.
• Beperkte werkafstand.
• Tijdens het werken is de smartphone vaak niet inzetbaar voor andere zaken.
• Connectiviteit niet altijd stabiel.

Of gebruik de ‘ouderwetse’ manier

De techniek staat niet stil. De camera’s kunnen steeds meer. En de keuze in afstandsbedieningen is enorm. Maar sta je in het veld en heb je niets van al dit moois bij je, dan kun je altijd nog de zelfontspanner van de camera gebruiken. De meeste camera’s hebben speciaal daarvoor een 2 seconden zelfontspanner, hoef je niet 10 seconden te wachten maar is de camera toch nagenoeg trillingsvrij.

Voor mij persoonlijk blijft er, als ik in het hoge noorden in een sneeuwstorm sta met handschoenen aan, maar eentje over. Mijn oude, vertrouwde kabeltje met één grote knop en geen batterijen. Als alles het laat afweten, dan blijft deze het wel doen. Die gaat dus altijd mee in de tas.