Astrofotografie, ver-van-mijn-bed-show?

Astrofotografie?

Ooit keek ik op zo’n zelfde manier naar astronomie/astrofotografie. Hoewel ik de NASA plaatjes erg mooi vond, had ik geen flauw benul wat ik precies zag. Ook worden veel astrofoto’s gemaakt met onbereikbare apparatuur. Dat gevoel van ver-weg-van-mijn-bed wil ik graag in deze serie tutorials omzetten naar het besef dat enthousiaste natuurfotografen met een gigantische slaaptekort veel kunnen bereiken.

Volgsystemen

Voordat ik me met astrofotografie ging bezig houden, wist ik al dat er een grote uitdaging was: de draaiing van de aarde om haar eigen as. Vanwege die constante beweging is het lastig om puntvormige sterren te combineren met weinig ruis of tele-objectieven. Er is echter een oplossing waarmee je scherpe sterren kan behouden: een volgsysteem.
Het lastige van een volgsysteem uitzoeken, is dat je meteen in een oerwoud van keuzes komt. Veel merken zijn voor natuurfotografen totaal onbekend. Daarom zal ik in een vervolgartikel helpen door een overzicht te bieden. De kleine krachtpatsers passen in de fototas, maar kunnen wel een 70-200mm of 300mm objectief dragen.

Een ding wil ik alvast verklappen: een adequaat volgsysteem aanschaffen kost rond de 350 euro. Mocht zo’n volgsysteem echt niet bevallen, dan zijn ze bijzonder gewild op de tweedehands markt, waardoor de financiële schade beperkt blijft.
Het is ook mogelijk om zelf een eigen volgsysteempje in elkaar te knutselen. De kosten zijn dan erg laag, maar de kans op onnauwkeurigheden tijdens het volgen zijn dan groter.

Objecten

Bij het inlezen ontdekte ik dat er in ons universum veel te zien is. Er zijn vele soorten astronomische objecten, sommige zijn goed te fotograferen. Daarom maakte ik deze shortlist van interessante onderwerpen. Het zal je verbazen hoeveel zichtbaar is met een gewoon tele-objectief.
Die lijst wilde ik zo praktisch mogelijk houden, om enthousiastelingen een voorsprongetje te geven. Wie een compleet overzicht wil, raad ik aan om een astronomisch handboek te kopen.

Lichtvervuiling, structuren en filters

Voor de meerderheid van ons geldt dat we in (sterk) lichtvervuild gebied wonen. De hemel is zo ernstig overstraald door lichtbronnen, dat de helderheid van nevelstructuren weg valt in de heldere nachthemel. De allerbeste oplossing tegen de lichtvervuiling is een donker gebied opzoeken. Maar dat is tegelijkertijd niet altijd haalbaar. Het is fijn als je dicht bij huis aan de slag kan.

Gelukkig valt er ook met lichtvervuiling prima te fotograferen. Ik wil op mogelijkheden wijzen om toch astrofoto’s te kunnen maken.

Twee methoden die meer van de structuren laten zien zijn:

• Lange(re) belichtingstijden
• Meerdere foto’s maken en deze softwarematig laten stapelen

De bekendste astronomische objecten kunnen mooi vastgelegd worden met een totale integratietijd van 1 tot 4 uur.

Soms is het maximaliseren van de belichtingstijd niet genoeg. Gelukkig zijn er filters die het verschil kunnen maken. Er zijn diverse type filters, daarover zal ik later graag wat uitleggen.

Voorbereiding

Een goede voorbereiding is onmisbaar. Zelf houd ik niet van fotograferen met slechts hoop op zegen. Er zijn diverse mogelijkheden (waaronder apps) die helpen voorkomen dat je sessie mislukt door bijvoorbeeld:

• Verkeerde maanstand voor de keuze van je onderwerp
• Bewolking (zéér waarschijnlijk met ons gematigde zeeklimaat)
• Je onderwerp bevindt zich onder de horizon vanwege seizoenswerking

Nabewerking

Veel astrofoto’s bestaan uit meerdere opnames die op elkaar geplakt worden om ruis te verminderen. Voor die nabewerking is speciale software nodig. Gelukkig bestaat er een gratis programmaatje, DeepSkyStacker, dat prima werk levert. Het resultaat van DSS lijkt een fletse tiff-file. Door middel van Gimp (gratis) of Adobe Photoshop/Lightroom kan het fletse bestand omzet worden in een gedetailleerde foto.

Conclusie

Op het eerste gezicht kan astrofotografie knap lastig lijken, maar de basis is gelukkig geen raketwetenschap. Om tot die basis te komen, zullen er randzaken weggelaten moeten worden. Dat vind ik niet erg, want hoe dan ook: ik wil dat de passie centraal staat. Het zijn de lichtdeeltjes uit de ruimte die in jouw lensopening vallen. Dat geeft een enorme kick. De foto’s hoeven niet direct perfect te zijn, het is leuk als je je kan verdiepen en langdurig blijft bijleren.