Column: De kontjesparade

Ogen- of billenmens?

Die voorliefde voor kontjes is niet zomaar ontstaan. Ze was ook niet altijd al aanwezig. Ik ben eigenlijk veel meer een ogen-mens. Ik hou van ogen. Ik hou ervan hoe je via de ogen contact kunt maken, echt contact. Je ziet elkaar en dat kan positief of negatief uitpakken. Met billen gaat dat niet. Met billen maak je geen contact. Niet echt. Die voorliefde voor ogen geldt bij mensen, maar ook bij dieren. Een van de dingen die je als eerste leert als je dieren gaat fotograferen, is dat de ogen scherp moeten zijn. Anders is de foto eigenlijk al verpest. Ik ben het daar helemaal mee eens, aangenomen dat die ogen dan ook zichtbaar in beeld zijn.

Uitdaging als open-diafragma-fotograaf

In mijn prille bestaan als macrofotografe zocht ik altijd de ogen van mijn onderwerp op. Mijn mantra in die tijd was: als de ogen maar scherp zijn! Bij een insect valt dat soms niet mee. Bij een vlieg of een bij zijn de ogen duidelijk en makkelijk te vinden. Bij de meeste tropische vlinders ook. Vanuit een prachtige verzameling facetoogjes houden ze je goed in de gaten. Eén onverwachte beweging en ze zijn weg. Maar denk eens aan een wants, een ieniemienie nachtvlindertje, een spin of een rups. Ze hebben vaak kleine oogjes, soms zelfs meer dan twee! Als fervent open-diafragma-fotograaf is de scherpte op het oog leggen dan vaak een grote uitdaging. Met f/2,8 is het scherpstelgebied wel héél erg klein!

Toch niet zo schattig

Daarnaast was er nog een esthetisch issue. Ik vind een mooi portretje maken van een insect soms nog best een uitdaging. Doordat ik altijd de kop op zocht van het insect, kreeg ik na afloop van een fotoshoot, de meest indrukwekkende – of eigenlijk beter gezegd: afschrikwekkende – insectenkoppen groot op mijn beeldscherm. Er zijn uiteraard insectenkoppen die ik mooi vind. Bijen kijken je bijvoorbeeld heel vriendelijk aan. Maar dat geldt zeker niet voor alle insecten. Zo vinden de meeste mensen een lieveheersbeestje ‘schattig’. Tot hij je groter dan groot aankijkt vanaf het scherm van je laptop. Dan zijn de ogen echt niet het eerste waar je aandacht naar uitgaat. Als ik op een zonnige dag als bladluisje tegen de kop van een lieverheersbeestje aanloop, zou ik heel snel rechtsomkeert maken!

Van de nood een deugd maken

Door mijn eigen onhandigheid, mijn ongeduld én door de natuurlijke aard van veel insecten, keerden die kleine kriebelbeestjes me vaak de rug toe. Misschien herken je het. Je ziet een mooi kevertje op een prachtige bloem, maar op het moment dat je je camera erbij pakt en klaar bent om af te drukken, heeft het mormeltje zich omgedraaid en keurt hij je geen blik meer waardig. Wat te doen? Zonder scherpe oogjes, is de foto mislukt, toch? Zoek je door naar een exemplaar dat wel mee wil werken? Probeer je een pose aan te nemen waarbij het wél lukt om hem in de ogen te kijken? Of maak je van de nood een deugd?

Vriendelijke kontjes

En dus koos ik na veel acrobatische toeren en (lichte) frustraties, voor de laatste optie. Dan maar de billen op de foto! En tot mijn eigen verbazing, ging er een wereld voor me open. Die kontjes zijn leuk! En het is weer een keer iets anders. In de loop van de jaren heb ik zo aardig wat insectenkontjes verzameld. Vriendelijke kontjes, die de toeschouwer niet afschrikken.

Dat is lekker makkelijk!

Ik begrijp heel goed dat dit niet voor iedereen interessant is. Misschien denk je wel: dat is lekker makkelijk, zeg! Een échte fotograaf doet toch juist moeite om zijn onderwerp er zo goed mogelijk op te krijgen? Die kiest niet de makkelijkste weg en gaat een uitdaging zeker niet uit de weg. Het perfecte plaatje komt niet zomaar op je pad, je moet er iets voor doen! En dat klopt natuurlijk ook. Ware het niet dat ik nooit het perfecte plaatje nastreef. Ik ga voor plezier in het veld, voor het leegmaken van mijn koppie en voor het genieten van dat wat is. En is dat toevallig een eigenwijs kriebelbeestje, dat zich weinig aantrekt van mijn camera en fotografische intenties? Dan word ik net zo blij van een mooie foto van zijn billen!