Op dit soort momenten is het toch meestal de enkeling die dat feitelijk ook uitprobeert. We zijn gewoontedieren en de gemiddelde fotograaf is toch op zoek naar iets bijzonders of iets bekends. Terwijl hij of zij als fotograaf het bijzondere eigenlijk zelf in handen heeft. En dat bijzondere is je eigen creatiekracht.
Creatiekracht
En die creatiekracht is een enorm geschenk en heel makkelijk te vinden. En daar wil ik dit stukje tekst aan wijden. Neem als voorbeeld die twee zwanen. Hier een foto van de twee zwanen, onbewerkt, een raw bestand, in een redelijk standaard belichting. Daaronder een foto van de zwanen twee seconden later, met de toevoeging van een stop licht.


Ik zal me beperken tot wat het bij mij doet. Voor mij geef die tweede foto een soort opleving, er gebeurt iets, ik word er vrolijk van. En daar gaat het om. Want dat is wezenlijke informatie! Voor mij is ergens vrolijk van worden een hele natuurlijke richtingaanwijzer. En over die richtingaanwijzer wil ik het hier hebben.
Als je in je fotografie op zoek wil maar eigenheid, naar je natuurlijke expressie, naar de uitdrukking vanuit je diepste zelf, dan is naar mijn ervaring de enige weg het zoeken en vinden van het lichtste pad. En daarmee bedoel ik, het opmerken van waar je blij van wordt. Als je ergens blij van wordt zit je het dichtste bij je natuurlijke zelf. En zit je je zelf dus het minste in de weg. Als je ergens minder blij van wordt, of het resoneert wat minder, dan beweegt het van jezelf weg.

Je originele zelf
Het is dan wel belangrijk om onderscheid te maken tussen hoe je ergens op reageert en wat je feitelijk voelt. In het voorbeeld van de zwanen werd ik blijer van de tweede foto, dan voelt dat voor mij als een richting om uit te diepen, en dus niet die eerste foto. Je zou kunnen zeggen dat de eerste foto de foto zou zijn zoals ik hem in het verleden gemaakt zou hebben, en de tweede foto iets oplicht van mijn originele zelf en ik daar dus iets meer van mezelf in herken. En de reden waarom ik het onderscheid maak tussen hoe je reageert en hoe je je voelt is dat je hoofd (het denken, de gewoontes) weerstand kan hebben op de nieuwe impuls, daar bijvoorbeeld iets van vindt.
Ons denken wil ons veilig hebben, houdt niet zo van verandering en vindt snel iets vreemd of niet voldoend aan de conventies. Dan is het de kunst om onderscheid te maken tussen waar jij blij van wordt en de rationalisatie van je denken. Er is dus blijkbaar een grotere drang naar mijzelf uiten op de manier van de tweede foto dan de eerste foto. Maar het zou dus kunnen zijn dat mijn conditionering, of het idee van hoe de dingen moeten zijn, mij ervan zouden kunnen weerhouden dit ook verder uit te diepen. Dat bij jezelf herkennen is een enorme stap naar het vinden van je eigenheid.

Het is als experiment wel eens leuk om eens een willekeurige foto te maken van iets wat jou interesseert. En dan te gaan variëren met bijvoorbeeld belichting, of witbalans, of perspectief, in en uitzoomen et cetera. Maar op een manier dat je dat gewoonlijk niet zou doen.
Het pad naar verlichting
Ga dan eens kijken en vergelijken en ga zoeken naar aspecten waar je blij van wordt. En ga die aspecten verder uitdiepen. Eigenlijk ga je op zoek naar alles wat fijner en lichter voelt. Je zou het bijna het pad naar verlichting gaan noemen. Je kan gewoon voelen wat lichter voelt en minder licht voelt. Wat je mooier vindt en minder mooi vindt.
De uitdaging hiervan is dus om te voelen en niet te beredeneren. Wat ik vaak zie is dat mensen teveel beredeneerd bezig zijn met hun fotografie, ten koste van het voelen. Uiteraard ontken ik de waarde van een beredenering niet, maar ik wil hier dus even de waarde van het gevoel aanstippen.
Als je op deze wijze, simpelweg uitproberend, uitdiepend, experimenterend, voelend, op dat spoor doorgaat is het ontzettend interessant om te zien waar je uitkomt. Je gaat namelijk al heel snel voorbij aan wat je van tevoren gepland had. Je betreedt een nieuw gebied.

Schatkamer
Er gaat een soort door van schatkamer open. Echter als je gehoor geeft aan wat je via het denken hoort te doen, en de weerstand op het nieuwe niet herkent, dan blijf je gewoon doen wat je gewend bent. Als je heel bewust gaat kijken wat lichter is en wat donkerder is, waar je blijer van wordt en minder blij van wordt en meer gaat doen van waar je blij van wordt, gaan er bijzondere dingen gebeuren. Maar net zoals ik al zei in het begin van dit verhaal, veel fotografen doen het gewoon niet omdat hun hoofd al zegt wat het resultaat gaat worden, of het bijzonder is of niet, en ze gaan vaak uit van de waarde van het onderwerp en niet van hun eigen scheppingskracht.
Resumerend, hoe open je de schatkamer? Door te gaan experimenteren. Ontsla vooral ook je hoofd van ongevraagd advies geven of beredeneren. Je hoeft niet op zoek naar iets bekends of iets bijzonders. Ga juist aan de gang met de gewone dingen en laat jouw expressie de vrije loop. Door steeds in te voelen welke expressie van jou dichter bij jezelf ligt en door het te testen aan je eigen geluksgevoel of verwondering. Een bijproduct is dat je heel blij en gelukkig wordt. Ik hoor graag of het lukt!

8 reacties
Arie, dank voor je artikel om uit je hoofd te komen en in je gevoel. Al blijft het soms alleen maar bij proberen 😉
Dank je Sybe, iedere keer als je opmerkt dat je in je hoofd zit met je aandacht, ben je eruit. Onderschat de kracht hiervan niet, het onderbreekt nl. de waan en brengt je terug naar je zelf. Groeten, Arie
Dank je wel weer Arie! Tijdens het fotograferen ben ik vaak teveel bezig met bewust bekwaam, dus denkend, foto’s te maken. Uit angst niet met goede foto’s thuis te komen. Achter de computer ga ik dan wel verder experimenteren.
Tijdens workshops ga ik wel meer experimenteren. Er is nog meer tijd en dus ruimte. Ik ben er dan toch. Ik heb de gebruikelijke foto’s dan al gemaakt.
Kortom, meer tijd nemen en de rust vinden. Mezelf dan eerst die gewone foto’s maar laten maken en dan niet weggaan, maar blijven. Onbewust bekwaam laten zijn
Wat een fijne column met prachtige voorbeelden. Het extraatje (zoals de kleuren rondom de fuut) spreken me erg aan. Doen waar IK blij van wordt blijft zeker mijn motto. Bedankt
Dank voor je reactie! Ja! Doen waar JIJ blij van wordt! Vergeet de rest 😉
Hoi Willy, dank voor je reactie. Alleen de mindactiviteit opmerken (niet beoordelen) = bewustworden, zal je wat minder resultaatgericht maken. Het gaat echt om het moment en er als het ware tussen uit stappen en het laten gebreuren, met als basis fascinatie en verwondering. Groetjes Arie
Geweldig beschreven Arie! Zeker iets om uit te proberen; zoekend naar die beelden waar je blij van word is al wat ik doe, maar dat meer uitdiepen kan wat opleveren! Dank je wel!
Graag gedaan Marjo! Gewoon kijken waar je blij van wordt en daar op doorgaan! Groetjes, Arie