Column: Eend!

Het laatste stukje op de fiets terug naar huis. De lange stagedag zit erop. Het begint te regenen. Hard te regenen. Ik begin aan te zetten, en fiets over het bruggetje het park in. Een dikke druppel valt mijn oog in. Als reflex draai ik mijn hoofd naar links. Mijn blik wordt gelijk gevangen door een zwart-witte dobber op het water. "He, wa's dat nou?". Eenmaal thuis bleef mijn hoofd bij die onbekende gedaante. Toen de stortregen miezer werd, fietste ik terug naar de brug. Hij lag er nog.
Een recentere foto van de zwart-witte dobber.
Een recentere foto van de zwart-witte dobber. Fotograaf: Jorrit Verkleij

Mijn spark bird

Veel mensen hebben een zogenaamde ‘spark bird’; een vogelsoort die de passie voor vogels heeft aangewakkerd. Degenen die mij kennen weten dat ik helemaal verzot ben op kleine zangvogels. Dan zou mijn sparkbird ook vast wel zo’n zanger zijn, toch? Een goudvink ofzo, of een sneeuwgors? Had gekund. Maar ik moet iets bekennen. Mijn spark bird was.. een kuifeend. Een kuifeend! Een super algemeen ding dat in bijna elke sloot zwemt! Op de een of andere manier kwam deze waarneming bij mij zo hard binnen dat hij een obsessie van jewelste heeft veroorzaakt. Daar ben ik het eendje dankbaar voor. En zijn familieleden ook.

Ik zie ik zie, tussen het riet, een zomertaling!
Ik zie ik zie, tussen het riet, een zomertaling! Fotograaf: Jorrit Verkleij

Paradijseenden

Ik heb het idee dat eenden een beetje ondergewaardeerd zijn. Ik zie ze niet of nauwelijks voorbijkomen op sociale media. Nu ben ik ook weer aan het scrollen. Op zoek naar eenden. Zonder succes. De voorkeur gaat uit naar schattige zangvogels of stoere rovers. Misschien hebben eenden ook wel een ‘irritantheidsfactor’ over zich hangen. Net als duiven, zegmaar. Wellicht is er bij elke eend een associatie met die parkbeesten die opdringerig om voedsel vragen. Misschien is dat de reden dat ze zo weinig worden besproken en geschoten. Maar heb je wel eens goed naar een wilde eend gekeken? En zijn of haar familieleden dan? Er zijn zo’n 20 eendensoorten die van nature in Nederland voorkomen die je regelmatig kan zien. En je moet echt eens op zoek, want sommige eendjes zijn te mooi voor woorden. Flamboyant, kleurrijk en bovendien ontzettend leuk om te observeren!

Dit ziet er weer heel anders uit. Man eider. Ook geen lelijk eendje.
Dit ziet er weer heel anders uit. Man eider. Ook geen lelijk eendje. Fotograaf: Jorrit Verkleij

‘Pretty weird duck season’

Laten we bij het begin beginnen. Het begin van het jaar dan; want in de winter is Nederland Eendenland. Naast onze broedende soorten krijgen we ’s winters bezoek van veel andere kwakers. ‘Weird duck season’, wordt de winter ook wel genoemd. Gekke naam misschien, maar ik moet toegeven, veel eenden zijn gewoon best behoorlijk vreemd, en niet alleen in de winter. Zaagbekken lijken tandjes te hebben, brilduikers gooien tijdens de balts hun hoofd hard naar achteren (mijn nek breekt al als ik ernaar kijk) en eiders slikken krabben in één keer door. En dan heb ik de ‘broedstrategie’ van wilde eenden nog niet benoemd, met alle anatomische wonderen die daarbij komen kijken. De details zal ik hier niet bespreken. Zoek maar op (als je durft). Toch geef ik de voorkeur aan ‘pretty duck season’. Als je ooit een man nonnetje, wintertaling, of krooneend in broedkleed hebt gezien, begrijp je meteen waarom!

De brilduiker. Een wintergast met ‘schijnzwart’ in de kop. Als het zonnetje even goed valt zit er toch een kleur in!
De brilduiker. Een wintergast met ‘schijnzwart’ in de kop. Als het zonnetje even goed valt zit er toch een kleur in! Fotograaf: Jorrit Verkleij

Kuikenkampioen

En dan is het lente en worden eenden wel eventjes heel relevant. Er ontstaat een heel ‘kuikenkampioenschap’. De winnaar? Degene die de eerste eendenkuikens kan vinden, of het grootste aantal kuikens bij één moeder. En dat dan zo snel mogelijk overal vertellen en posten. Het doet me goed, even die eendenaandacht. Helaas rijkt die relevantie veelal niet verder dan de kuikens van wilde eenden. Daarnaast verdwijnt dat enthousiasme ook weer als sneeuw voor de zon als groeiende veren het dons beginnen te maskeren en de kuikens hun schattigheid verliezen.

Schattige eendenkuikens, maar voor hoe lang zijn ze nog ‘fotowaardig’?
Schattige eendenkuikens, maar voor hoe lang zijn ze nog ‘fotowaardig’? Fotograaf: Jorrit Verkleij

Eclipseenden

Als de dames dan eenmaal kuikens hebben en de taak van hereneenden erop zit, is het aftellen. Binnen enkele dagen ligt de kade van het kleine kanaaltje in mijn wijk vol met veren. Die mannen zijn dan allemaal ineens een stuk minder fraai. De kleuren die ze hadden zijn grotendeels weg, of minstens een stuk valer. Ze hebben overal plukjes veren hangen en hun kleed is bruin. Niet bruin zoals bij vrouwtjes; gestructureerd, egaal, of juist vol patronen. Nee, ‘smeurbruin’. Eigenlijk gewoon niet fraai. Niet alleen die wilde eenden hebben zo’n eclipskleed trouwens. Kuifeendmannen, slobeendmannen, eidermannen; ze zien er allemaal anders uit. Ik vind het stiekem wel een komisch gegeven, al die patsers die jaarlijks een soort extra puberteit moeten doorlopen; Even een flinke ego-tik krijgen voordat ze weer mogen versieren. Heerlijk.

De rode snavel, het rode oog en de bronzen veertjes op de kop verraden dat dit een mannelijke krooneend is. Ook in eclipskleed bloedmooi.
De rode snavel, het rode oog en de bronzen veertjes op de kop verraden dat dit een mannelijke krooneend is. Ook in eclipskleed bloedmooi. Fotograaf: Jorrit Verkleij

VerSiereenden

Ik heb tot nu toe bijna alleen maar manneneenden behandeld. Dat is eigenlijk onterecht. Mijn lievelingsvogelkleur is bruin. En wat is de kleur van vrijwel elke vrouwelijke eend? Juist. Bruin. Saai? Nee. Het verenkleed van die dames kan ongelooflijk complex zijn, vol met details, contrasten en patronen. Verder zijn vrouwtjeseenden heerlijke bronnen van rust in het door testosteron gedomineerde vijvertje. Althans, als ze niet worden achtervolgd, versierd, of verjaagd door strijdende, hitsige mannen… Ja, die dames zijn gewild, en dat snap ik heel goed.

Mevrouw topper was zich voor mijn neus aan het wassen. Gaaf hoe die druppels op de veren blijven liggen!
Mevrouw topper was zich voor mijn neus aan het wassen. Gaaf hoe die druppels op de veren blijven liggen! Fotograaf: Jorrit Verkleij

Ordinaire parkbeesten

Daar is ‘ie dan. Eindelijk! Na minuten scrollen op Instagram komt er een eendje voorbij. En het is… een mandarijneend… Blegh. Idioot mooi beest natuurlijk, maar dit was nou juist de soort die ik niet wilde zien. Dit dier komt oorspronkelijk uit Oost-Azië en leeft dus van nature niet in Nederland, maar is wel populair bij eendenhouders. Ontsnapte (of vrijgelaten) dieren broeden nu in ons land. Die mandarijneend kan daar natuurlijk niets aan doen. Logisch ook dat hij zo veel aandacht krijgt, als je zijn kleuren en vorm ziet. Ik vind het alleen jammer. Wat is er mis met ‘onze’ eenden? Uit protest ga ik dit stuk gewoon uitknallen met een portret van een wilde eend. Zo’n ordinair parkbeest. Wie had er ook alweer meer kleur?

Zoals we hem kennen. Stiekem een prachtig model.
Zoals we hem kennen. Stiekem een prachtig model. Fotograaf: Jorrit Verkleij

Het is zo wel duidelijk, denk ik. We hebben een aantal absurd mooie eendjes in Nederland waar we haast collectief overheen lijken te kijken. Wat mij betreft wordt het tijd om die eendenpassie aan te (k)wakkeren. Zoek eens een kuifje of een krakkie op. Wie weet ontstaat er een vlammetje, zoals dat bij mij toen is gebeurd.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Foto van Jorrit Verkleij

Jorrit Verkleij

Een hobbyfotograaf met biologie-achtergrond, met een passie voor vogels en alles wat daarbij komt kijken.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: