Column: Kus des doods

Het gebeurde net na een online meeting. Ik wilde mijn laptop dichtklappen toen ik, uit het niets, een luid gebrom vlakbij mijn oor hoorde, gevolgd door een snelle, lichte tik tegen de zijkant van mijn hoofd, als een onhandige, eerste kus van iemand die net genoeg lef heeft verzameld om de eerste stap te zetten. Er was iets tegen mij aangevlogen. De dader was minstens net zo geschrokken als ik, want ze probeerde meteen uit de kamer te ontsnappen door woest tegen het raam aan te vliegen. Toen ik zag wat het was veranderde mijn schrik meteen in actie: deze dame van adel mocht niet ontsnappen. Het was een koningin van de Aziatische hoornaar, net wakker uit haar winterslaap en op zoek naar een plek om een nest te bouwen. En dat zou ik niet laten gebeuren.
De koningin
De koningin. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Tegen de stroom in

Dat de mens niet het beste is wat de natuur overkomen is, dat is geen nieuws. Onze negatieve invloed zie je op allerlei manieren in de natuur terug, van de gevolgen van stikstof en verdroging tot klimaatverandering en het vernietigen van leefgebieden. Natuurlijk, er gebeurt ook veel goeds, maar soms krijg je het gevoel dat je als natuurliefhebber alleen maar tegen de stroom in aan het roeien bent. Niet alleen vanwege de genoemde effecten, maar ook vanwege tastbaar bewijs van ronduit dom gedrag.

Ik heb het over dier- en plantensoorten die hier van nature niet thuishoren maar die door de mens hier terecht zijn gekomen en de natuur -soms letterlijk- op hun kop zetten. Vijverplanten als de Zuid-Amerikaanse grote waternavel en de Australische watercrassula overwoekeren complete oevers waardoor onze eigen planten daar verdwijnen. Wasbeerhonden en wasberen uit Amerika duiken overal op en door aquariumliefhebbers losgelaten Amerikaanse rivierkreeften veroorzaken een enorme schade aan alles wat onder water leeft. Soms gebeuren dit soort introducties bewust, soms ook bij toeval, zoals in het geval van het zwart-gele gevaar dat Europa halsoverkop aan het overnemen is. De Aziatische hoornaar.

Wasbeer, een soort die steeds algemener wordt
Wasbeer, een soort die steeds algemener wordt. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Chinees servies

Aziatische hoornaars komen niet uit Nederland, maar zijn hier via Frankrijk terecht gekomen. De eerste exemplaren zaten tussen een lading Chinees servies. Eenmaal ontsnapt ontdekten ze Europa als nieuw paradijs. Geen vijanden, onnoemelijk veel eten en genoeg plekken om een nest te bouwen. Met als eerste, meest belangrijke voedselbron: honingbijen. En daarna kwamen de wilde bijen, inheemse wespen en nog veel meer. Met andere woorden, deze invasieve exoot heeft impact op zowel honingbijen als op onze wilde natuur.

Waar de invasie van Aziatische hoornaars gaat eindigen? Niemand die het weet. Om die reden worden Aziatische hoornaars zoveel mogelijk bestreden. Misschien is het dweilen met de kraan open, maar niets doen is gewoon geen optie. Een volledig ontwikkeld nest kan tussen de 10.000 en 15.000 wespen bevatten, waarvan de meesten dagelijks zo’n zes insecten vangen. Reken maar eens uit hoeveel insecten in een half jaar het loodje leggen. Echt een enorm aantal. En dat is nog maar voor één nest…

Aziatische hoornaar
Aziatische hoornaar. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Aziaat versus Europeaan

Let op: niet elke grote wesp is een Aziatische hoornaar. Aziaten zijn geel met zwart en hebben geen roodbruine kleuren. Zie je een enorme wesp met veel geel en roodbruin, dat is dat onze inheemse, onschuldige Europese hoornaar. Een soort die je moet laten leven, net als alle andere wespensoorten trouwens. Super nuttige beesten!

Europese hoornaar
Europese hoornaar. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Het kille einde

Het lukte vrij snel om de koningin van de Aziatische hoornaar in een potje te vangen, waarna het dier in de vriezer ging. Mijn koningin bleek al de twaalfde koningin te zijn die dit voorjaar in mijn woonwijk Lunetten gevangen was. De Aziatische hoornaar is, vrees ik, een blijvertje. Een blijvertje met onbekende consequenties. Een ding weet ik wel: als deze koningin mij kust, dan eindigt het voor haar met een kus des doods.

Dode koningin van de Aziatische hoornaar
Dode koningin van de Aziatische hoornaar, Fotograaf: Luc Hoogenstein

5 reacties

  1. In het vroege voorjaar komen deze koninginnen te voorschijn. Ze leggen aanvankelijk niet veel eieren daar ze deze larven ook zelf moeten voeden. In deze periode kun je in een boom lege plastic flessen waar je de top van afsnijd en omgekeerd in de fles stopt, je giet er wat zoete vloeistof in en hang deze op met een bevestigd touwtje aan een boomtak . De koninginnen zijn er dol op en gaan erin maar kunnen er niet meer uit. Als de larven hoornaars worden en uitvliegen gaat de koningin veel eieren leggen en wordt ze gevoed door de hoornaars die net zijn uitgebroed en blijft zelf in het nest. De koninginnen kun je enkel vroeg in het voorjaar vangen op deze manier, is mijn ervaring. Ik heb aan de fruitboompjes een aantal van deze vangflessen in het voorjaar hangen met goede resultaten. In mijn geval geef ik de dode hoornaars aan de kippen te eten.

  2. Waarom doe je zo’n dier in de vriezer? Je kan hem/haar beter in één keer dood maken, dat gaat sneller en is dus diervriendelijker. Het beest kan er ook niks aan doen dat hij/zij hier niet gewenst is.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Foto van luc hoogenstein

luc hoogenstein

Luc Hoogenstein is bioloog, presentator, prijswinnend natuurfotograaf (o.a. De Groene Camera) en schrijver van diverse boeken.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: