Column: Lichtvangen zonder te verstoren

Ochtendstress

De volgende ochtend zit ik op het terras en doe ik mij te goed aan een heerlijk ontbijt en lekkere bak koffie. Ineens wordt de rust verstoord door luid geblaf op de akker. Wanneer ik kijk waar alle heisa om te doen is, zie ik tot mijn schrik het reebokje in paniek door het veld rennen, achterna gezeten door de loslopende honden van onze gastheer en gastvrouw. Gelukkig is de ree te snel en weet te ontkomen naar de bosrand, terwijl de honden beteuterd achter blijven.

Aangezien dit in de hierop volgende dagen nog een paar keer gebeurt, besluit ik voorzichtig een gesprek aan te gaan met de eigenaren van het appartement. Op subtiele wijze geef ik aan dat de loslopende honden het reetje ernstig verstoren. Dat het dier hier gestrestst van wordt en het vluchten onnodig veel energie kost. En dat die energie hard nodig is nu de reeënbronst is aangebroken. De gastvrouw geeft aan dat ze dat zo nooit bekeken had. Ze dacht dat het niet zo kwaad kon omdat de ree toch veel slimmer en sneller dan de honden is. En dat het leek alsof het hem niet zoveel deed omdat hij toch telkens weer terug komt naar het veld.

Veel mensen houden van de natuur en ontdekken hoe mooi deze is. Het is fijn om in de natuur te recreëren, te wandelen, te sporten, te fietsen en natuurlijk… te fotograferen. Maar zoals uit het voorbeeld met de honden blijkt, hebben onze activiteiten impact op de natuur en soms gaat dat wel eens mis. Meestal is er geen opzet in het spel, maar ontbreekt het aan de kennis over de natuur om te beseffen dat we onverantwoord bezig zijn. Om eerlijk te zijn is mij dat ook wel eens overkomen.

De onzichtbare grens

Stel je voor: op een vroege ochtend zie je plotseling in een heideveld een ree staan en graag wil je die op de foto zetten. Snel pak je je camera en maak je een foto, maar helaas is het resultaat toch een beetje teleurstellend. Het blijkt dat de brandpuntsafstand van 300 mm toch te weinig is om een mooi intiem portret te maken. Dus snel zak je door je knieën en sluip je onder dekking van de bosjes dichterbij.

Na een tijdje is de afstand zo klein dat je weet dat dit het perfecte moment is. Je camera trilt in je handen van spanning, je ademt diep in en drukt op de knop en…. de reeën gaan er als een haas van door. Helaas is mij dat ook weleens gebeurd. Nu weet ik dat geduld, waakzaamheid en grotere telelenzen mooiere beelden oplevert van natuurlijk gedrag, maar toentertijd ontbrak het me aan de kennis om te zien dat ik de dieren aan het verstoren was.

Scherpstellen zonder schade?

Een ander voorbeeld. Op een vroege ochtend loop ik door een natuurgebied en de omstandigheden zijn schitterend. Er zijn vele waterpartijen en overal groeien wilde bloemen. Er zijn mooie kleuren in de lucht en de mist krult als een magische deken over de velden. Dan zie ik naast het pad iets staan wat hoog op mijn bucket-list staat… veenpluis! Maar ja… eigenlijk mag je dat gebied niet betreden. Wanneer ik iets verder loop zie ik een wildwissel – een smal pad welke door dieren gebruikt wordt- zo het veenpluis gebied in lopen. Dan kan het toch niet zoveel kwaad om daar zelf ook een paar meter over te lopen toch? Soms is het enthousiasme zo groot dat je als fotograaf, zonder het te willen of dat je het merkt, de natuur verstoort.

Ethiek achter de sluiter

Het is met deze column zeker niet de bedoeling de moraalridder uit te hangen of het beschuldigende vingertje op te steken, want zelf heb ik ook nog veel kennis op te doen en te leren. Natuurfotografie is een prachtige bezigheid die ons in staat stelt van de natuur te genieten, deze met de camera vast te leggen en dit met anderen te delen. Maar om echt van de natuur te kunnen genieten gaat het niet alleen om het vastleggen van de mooiste plaatjes maar ook om de natuur niet te verstoren in het proces.

Daarom is het goed om jezelf zo nu en dan af te vragen wat de impact op de natuur is van je acties als natuurfotograaf. En om dit goed te kunnen beantwoorden kan het handig zijn je zelf te verdiepen in je onderwerp. Wanneer je meer leert over de flora en fauna in een gebied, helpt dat niet alleen bij het maken van mooie foto’s, maar ook bij het beter begrijpen en waarderen van het gedrag van dieren en de samenhang ervan. En als het je dan uiteindelijk lukt met kennis van je onderwerp een prachtige foto te maken, zonder de natuur te verstoren is de voldoening des te groter.