Column: Luisteren

Lichtvoetig

Het bos was leeg. Geen wandelaars, geen honden, alleen de geur van natte aarde, de druppels die nog van de bladeren vielen en die weldadige stilte die je alleen kent als de wereld net gewassen is door de regen.

Ik zette mijn trolley neer, tas en statief eruit, zodat ik er in kon zitten, schoof mijn lens op mijn vertrouwde Wimberley schommelkop voor me en pakte mijn ontbijt: een thermos met warme havermout en een met thee. Het was allemaal zo simpel, maar het voelde groots. Een moment van aanwezigheid. Een mens, een camera, eten, drinken, in een leeg bos.

Ik had nog geen derde hap genomen toen er beweging kwam. Helemaal achteraan het pad verscheen een reegeit. Ze bewoog lichtvoetig, bijna huppelend, alsof de regen ook haar had verfrist. Ik stelde scherp, nam een paar foto’s en bleef kijken. Want toen, achter haar, verscheen nog een ree: een kalfje, nieuwsgierig en voorzichtig tegelijk.

Beloning

Wat volgde waren misschien twee minuten pure magie. De moeder en het kalfje kwamen steeds dichterbij. Alsof mijn stilte hen had uitgenodigd. Alsof het goed was dat ik er zat. Ik schoot een serie foto’s, maar vooral: ik zat in een staat van dankbaarheid die je niet kunt plannen. Dit was de beloning voor het luisteren, voor het volgen van die intuïtieve impuls om hier te zijn.

Verstoring

Tot het moment kantelde. Plotseling verstijfde de geit. Ik keek over mijn schouder naar achter naar waar het ree keek en zag een vrouw met een hond. De vrouw en de hond hadden mij en de reeën gezien en wederzijds. De geit stampte resoluut met de rechter voorpoot. En nog eens. Een korte impasse. Tot de hond begon te blaffen. Eén keer, twee keer, en toen was het gedaan. De geit en haar kalf spurtten weg, het bos in, en daarmee ook hun ontbijt van eikeltjes dat nog op de grond lag.

En daar zat ik. Net zo stil als eerst, maar het beeld was veranderd. Het wonder was voorbij.

Wat blijft er dan over? Voor veel fotografen misschien frustratie. De kans verpest. De kans verstoord. Maar ik voelde iets anders. Het wonder was er al geweest. Ik had het gezien, ik had het gevoeld, ik had geluisterd en dat kan niemand me meer afnemen. De foto’s waren er, maar belangrijker: de ervaring was er.

Bonus

Namijmerend voelde ik ineens iets. Ik was niet alleen. En toen zag ik hem. De reebok! Tussen de struiken, liggend op de grond, vlak naast me, zo onopvallend. Had hij daar al die tijd gelegen? Had hij alles gadegeslagen? Bewaakte hij moeder en kalf? Een stille aanwezigheid. Voelbaar. Hoe indrukwekkend.

Herinnering

Dat is misschien wel de diepste les die natuurfotografie me telkens weer leert. We denken vaak dat de magie buiten ons ligt: in het zeldzame moment, het perfecte licht, het dier dat zich laat zien. Maar de magie begint met luisteren. Naar die stille stem die zegt: ga nu. Naar de rust in jezelf die zegt: blijf zitten. Naar de stilte van het bos die je vertelt: het is goed dat je hier bent.

En natuurlijk zijn er altijd verstoringen. Honden die blaffen, geïnteresseerde wandelaars die naast je komen staan “wat ziet u?” of een keer geen reeën. Het leven in de natuur is nooit maakbaar. Maar dat betekent niet dat de ervaring verloren gaat. Integendeel. Het betekent dat je herinnerd wordt aan de kern: de ontmoeting, het eenvoudige, het pure, de intelligentie die aan de basis staat van alles.

Fragiele puurheid

Ik denk dat dat is waarom ik die ochtend zo geraakt was. Niet alleen door de ree en haar kalf, maar ook door de plotselinge verstoring. Het liet me voelen dat puurheid fragiel is, maar ook dat ze niet stuk kan. Want ik had geluisterd. Ik was daar, in dat lege bos, met mijn camera en mijn havermout. En dat is genoeg.

Misschien is dat ook de boodschap voor ons als natuurfotografen. Ja, we jagen soms op beelden. Ja, we willen het perfecte moment. Maar de diepste foto’s zijn niet alleen plaatjes. Het zijn echo’s van een ervaring waarin je aanwezig was, stil genoeg om te luisteren.

De reeën waren weg. De hond blafte nog na in mijn oren. En in mijn geheugen en op mijn geheugenkaart de beelden. Echter de essentie van die ochtend waren niet de beelden, niet de verstoring. Het was de stilte ervoor. Het was de vreugde van een moeder en een kalf die zonder angst dichterbij kwamen. Het was de ervaring van gehoor geven aan intuïtie.

En dat is misschien wel het mooiste advies dat ik aan iedere natuurfotograaf zou willen geven: luister. Luister naar je eigen stem, luister naar de natuur, luister naar het moment. Want pas als je luistert, kan de natuur je iets toevertrouwen.