Workshops en dierentuinen
De laatste jaren zijn fotografieworkshops met uilen, roofvogels en andere dieren enorm toegenomen. Dit levert vaak prachtige foto’s op, met indrukwekkende achtergronden en bijzondere diersoorten. Maar vervolgens worden deze beelden online gedeeld met hashtags als #wildlifephotography en #naturephotography. Dat roept bij mij vragen op. Want hoe ‘wild’ of ‘natuurlijk’ is een dier dat in gevangenschap leeft? Wat ik me bij dit soort foto’s ook afvraag: weet de fotograaf eigenlijk iets over de soort die hij of zij vastlegt? Of draait het vooral om het perfecte plaatje en het meedoen met de trend? En wat geeft uiteindelijk de meeste voldoening: de inspanning die je hebt geleverd om een dier in zijn natuurlijke omgeving te fotograferen, of het gemak waarmee je een bijzondere foto in een gecontroleerde setting kunt maken? Ik zal vast niet de enige zijn met zoveel vragen rondom dit topic.
Doel
Dierentuinen en valkeniers spelen een belangrijke rol in educatie, wetenschappelijk onderzoek en fokprogramma’s. Maar ik vraag me af hoeveel bezoekers een dierentuin verlaten met nieuwe kennis over de dieren die ze hebben gezien. Veel gefokte dieren worden nooit teruggeplaatst in het wild, en dat roept vragen op over het doel ervan. Bij valkeniers zie je grote verschillen: sommigen richten zich sterk op educatie, terwijl anderen vooral commercieel bezig zijn. Helaas worden roofvogels en uilen nog regelmatig gehouden in te kleine verblijven of ingezet bij evenementen zoals voetbalwedstrijden en bruiloften. Bovendien kunnen ontsnapte vogels een risico vormen voor de inheemse natuur. Dit is iets waar vogelwerkgroepen en natuurbeschermingsorganisaties zich zorgen over maken en pleiten voor het afschaffen van dergelijke shows.
Voldoening
Voor mij persoonlijk ligt de echte voldoening in het maken van een foto waar ik écht moeite voor heb moeten doen. Zo heb ik vorig jaar wekenlang, uren per dag, stil in een weiland gezeten om steenuilen te fotograferen. Door zoveel tijd in hun omgeving door te brengen leer je ontzettend veel over ze. Je herkent de geluiden, het gedrag en leert wie hun vijanden zijn. Ze werden vaak pas na zonsondergang actief, wat soms tot frustraties leidde bij mij. Maar de natuur laat zich niet sturen en dat is maar goed ook. Door het intreden van de donkere avonden was het voor mij niet meer mogelijk om een goede foto te maken. Na een aantal weken had ik eindelijk geluk en waren ze eerder actief. Het gevoel wat het mij opleverde na al die tijd en moeite is onbeschrijfelijk, als een klein kind zo blij! Ik zie mezelf als te gast in de natuur en ga daar met respect mee om. Als ik merk dat mijn aanwezigheid een dier verstoort, trek ik me terug. Geen foto is het waard om een dier te storen.
Verdieping
Het loont om je te verdiepen in je onderwerp. Neem bijvoorbeeld de kerkuil: dit is een echte nachtjager, wat betekent dat je hem overdag vrijwel nooit in de natuur zult tegenkomen. Zie je toch een foto van een kerkuil bij daglicht, dan is het goed om jezelf af te vragen in welke omstandigheden de foto is gemaakt. Mocht je besluiten om te fotograferen in een dierentuin of een roofvogelshow te bezoeken, denk dan vooraf na over waarom je dit wilt doen en kies bewust voor een plek waar goed voor de dieren wordt gezorgd. Let bij roofvogelshows bijvoorbeeld op of de valkenier een erkende opleiding heeft gevolgd. Aangezien er tot op heden nog geen positieflijst bestaat voor vogels, mogen ook particulieren roofvogels en uilen bezitten.
Tot slot
Iedereen maakt hierin zijn eigen keuzes, en dat is helemaal prima. Maar wees eerlijk over de herkomst van je foto’s. In plaats van #natuurfotografie past in sommige gevallen #dierentuinfotografie beter. En ik begrijp heel goed dat het niet voor iedereen mogelijk is om naar het buitenland te reizen en daar wilde dieren te zien en te fotograferen. De dierentuin kan dan een ‘alternatief’ zijn. Al zal het gedrag van de dieren meestal sterk afwijken van het echte leven.
Meer weten over het standpunt van onder andere de vogelbescherming? Lees dan dit artikel.
9 reacties
Ik kan me helemaal vinden in je column, ik stoor me ook al tijden aan de workshops i.s.m. met een valkenier met een uitgebreide verzameling vogels. Er werd zelfs spuitsneeuw gebruikt om een steenuiltje te fotograferen in een ‘wintersetting’!
Helaas verschijnt er dan ook nog een artikel van de workshop verzorgende fotograaf in het Natuurfotografie magazine, het zullen de nieuwe tijden wel zijn…
Helemaal mee eens, grootste probleem is dat meestal nergens wordt vermeld hoe de foto s gemaakt zijn en onder welke omstandigheden erger nog er wordt gedaan alsof deze foto s gemaakt zijn in het wild en dat maakt het kwalijk vind ik (en lekker makkelijk voor de fotograaf) zet het er gewoon bij en wees er eerlijk over . En verder wordt je helemaal bedolven op internet en bijvoorbeeld Facebook en Twitter onder de reclame voor deze (workshops) en in de vele natuur tijdschriften en wedstrijden worden deze foto s geplaatst als zijnde natuurfoto, s gemaakt in het wild, en in dezelfde natuur tijdschriften wordt ook nog eens stevig reclame gemaakt voor dit soort (workshops) wees gewoon eerlijk en zet er bij onder welke omstandigheden en hoe deze foto s zijn gemaakt met (tamme dieren) maar dan is het natuurlijk niet meer interessant want dan krijg je geen like s meer. 😥
Beste John,
De vermelding is inderdaad soms een ‘probleem’. Je ziet het verschil niet altijd direct tussen een foto gemaakt in de vrije natuur of in gevangenschap. Eerlijkheid is hier (naar mijn mening) de key. Met alle sociale platformen kom je tegenwoordig heel veel reclames tegen en helaas zijn de likes soms belangrijker geworden dan de ervaring. Dank voor je reactie!
Bedankt voor je reactie en dat je je kunt vinden in mijn column. De neiging om de perfecte foto te maken gaat soms erg ver en heeft inderdaad weinig (of niks) te maken met natuurfotografie. Nogmaals dank voor het lezen en de reactie.
Tja…Ik ben in eerste instantie fotograaf. Ik vind het even mooi om een dier in gevangenschap te fotograferen als in de vrije natuur. Ik let er wel op dat ik niet ergens ga waar de dieren geen goed leven hebben. Ieder maakt hierin zijn eigen keuzes en dat mag ook. Ik ben wel de opmerkingen zat van alle moraalridders die om ter hardst roepen dat het “not done” is om dieren in gevangenschap te fotograferen. De opmerkingen zijn vaak heel kwetsend en dat werkt oneerlijkheid wel in de hand.
Beste Gina,
Bedankt voor het lezen van de column en voor je eerlijke antwoord. Fijn om te lezen dat je bewust kiest voor een plek waar er goed voor de dieren wordt gezorgd. Uiteindelijk maakt ieder zijn eigen keus om wel of niet dieren in gevangenschap te fotograferen. Ik denk dat het de meeste mensen ‘vallen’ over het niet benoemen ervan, eerlijkheid wordt vaak gewaardeerd.
Ik ben ook voor het eerst naar een valkenier geweest om te fotograferen. Het viel me meteen op hoe nep het was, dat had ik niet verwacht. Ik ging hier vooral heen om te oefenen met mijn camera. Het is een aantal keer voorgekomen dat ik een vogel in vlucht wilde fotograferen maar dit niet goed lukte. Dat kon ik hier in gecontroleerde omgeving oefenen. Het viel me op hoe weinig de fotografen geïnteresseerd waren in de dieren zelf en alleen oog hadden voor hun foto’s.
Wanneer de valkenier voorbij kwam met een uil bijvoorbeeld zat iedereen zijn fotos terug te kijken ipv naar de vogels. Ik kwam ook voor een groot deel om de vogels eens van dichtbij te zien en de valkenier was erg blij met al mijn vragen en kon deze ook goed beantwoorden en vertelde er dan zelf ook wat bij. Dus heb zeker iets geleerd en ben naar huis gegaan met mooie foto’s. Het educatieve was echter weinig aanwezig als je er niet zelf om vroeg, dat was jammer..
Hmmm, ik deel je mening hierin. Ik moet bekennen dat ik vorig jaar ook voor het eerst bij een zekere bekende valkenier ben geweest. Hoewel ik met mooie foto’s ben thuisgekomen, heb ik direct gezegd: dit doe ik niet weer. Het was behoorlijk geënsceneerd en als je die prachtige vogeltjes én enorme vogels dan in die hokken ziet zitten…..dus ik doe er ook niet meer aan mee, om dezelfde redenen als jij beschrijft. Gewone vogel- en fotohutten is wat anders. De ervaring is toch anders dan wanneer je bepaalde beesten zomaar op je pad krijgt, maar ze leven wel echt in het wild en bepalen zelf of ze naar de fotohut komen of niet. Dus ja, de gaafste ervaringen zijn die van de onverwachte ontmoetingen, maar om te oefenen is een hut makkelijk én verantwoord. Dieren in gevangenschap fotograferen zoals bij een valkenier doe ik persoonlijk niet weer.
Beste Annelies,
De mooie foto’s waren het dan toch niet helemaal waard begrijp ik uit je reactie. De beleving is toch heel anders wanneer je in de vrije natuur fotografeert. Vogelhutten zijn inderdaad weer iets anders, dat is ook bewust niet benoemd in de column. Omdat dat niet gaat om dieren of vogels in gevangenschap. Al zitten er ook in de fotohutten grote verschillen, maar dat onderwerp is wellicht voor een volgende column interessant. Bedankt voor je reactie en geniet van de al het moois in de natuur!