Inleiding
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de Borrelia bacterie. Deze bacterie wordt overgebracht door een teek (Ixodes ricinus). Ongeveer 20% van de teken is drager van de Borrelia bacterie, al verschilt dit percentage plaatselijk nogal. Gelukkig wordt de bacterie lang niet altijd door de teek overgedragen. Als je een teek binnen 24 uur verwijderd, is de kans dat je besmet wordt erg klein.
Wat zijn de risico’s
Gemiddeld is de kans dat je de ziekte van Lyme oploopt na een tekenbeet ongeveer 2%. Dat lijkt niet zoveel maar omdat tekenbeten vaak voorkomen, zeker bij natuurfotografen, is het risico dat je vroeg of laat een keer Lyme oploopt best groot.
Als de ziekte van Lyme vroegtijdig met een eenvoudige antibioticakuur wordt behandeld, is de kans op late complicaties erg klein. Als de ziekte van Lyme niet vroegtijdig wordt behandeld, is de kans dat je late ziekteverschijnselen ontwikkeld ongeveer 15-20%. De late ziekteverschijnselen kunnen behoorlijk ernstig zijn. Adequate vroegtijdige behandeling is dus erg belangrijk.
Irritatie reactie
Op de plaats van een tekenbeet ontwikkelt zich kort na de beet vaak een kleine irritatie reactie. Dat is een rode wat irriterende plek van 1-2 centimeter. Bij sommige mensen zijn deze plekken groter, vaak hebben die personen ook veel last van muggenbeten. Deze irritatieplek is na een paar dagen weer verdwenen en heeft niks te maken met de ziekte van Lyme.

Hoe herken je Erythema migrans?
Het eerste symptoom van de ziekte van Lyme is meestal een langzaam groter wordende rode ring of vlek die enkele dagen tot maanden (gemiddeld 17 dagen) na de tekenbeet ontstaat. Deze afwijking heet erythema migrans (afgekort EM). Belangrijk is dat bij EM lang niet altijd sprake is van een rode ringvormige huidafwijking (slechts bij 50%!) maar dat ook rode langzaam groter wordende vlekken (die dus niet ringvormig zijn) op de plaats van de tekenbeet op de ziekte van Lyme duiden. Soms zijn zelfs blaren in deze vlekken aanwezig. Ook kunnen ze branderig aanvoelen. Soms zijn de afwijkingen heel subtiel, de infectie kan dan makkelijk worden gemist.
De plekken zijn meestal in de plooien gelokaliseerd, maar kunnen ook op andere plaatsen zitten. Op het moment dat de plekken worden ontdekt zijn ze meestal 10-15 cm groot. Onbehandeld kunnen de huidafwijkingen veel groter worden, wel 50 cm of nog meer. Na verloop van tijd vervagen de plekken maar dat is geen teken dat de infectie genezen is!

Hier zie je verschillende voorbeelden van erythema migrans:
Andere symptomen van Lyme
Mogelijke andere verschijnselen van het eerste stadium van de ziekte van Lyme kunnen zijn:
- Griepachtige verschijnselen (koorts, spierpijn, hoofdpijn, gewrichtsklachten). Soms neurologische klachten (zenuwontsteking met pijnklachten, zenuwuitval in het gelaat).
- Zelden meerdere ronde vlekken verspreid over het lichaam.
- Zelden een lokale rode zwelling van vooral de oorlel, tepel of scrotum.
Wat is de beste strategie?
Natuurlijk moet je vooral proberen te voorkomen dat je door een teek wordt gebeten. Als je toch een tekenbeet hebt opgelopen moet je de volgende strategie volgen:
- Fotografeer de teek en verwijder de teek daarna met een tekentang.
- Schrijf in je agenda waar en wanneer de tekenbeet heeft plaatsgevonden.
- Controleer de plek van de tekenbeet wekelijks gedurende bijvoorbeeld 6 weken.
Bezoek je huisarts!
Als je op de plaats van een tekenbeet een huidafwijking ziet die zou kunnen passen bij EM moet je naar de huisarts om de plek te laten beoordelen. Als inderdaad sprake is van de ziekte van Lyme word je behandeld met een antibioticakuur (meestal doxycycline). NB: het komt regelmatig voor dat men een rode vlek of ring ziet die verdacht is voor EM terwijl men zich geen tekenbeet kan herinneren. Ook in dat geval moet je natuurlijk naar de huisarts. Als enkele weken tot maanden na een tekenbeet griepachtige verschijnselen, gewrichtsklachten of neurologische klachten optreden, is een bezoek aan de huisarts ook verstandig. Kijk dan ook je huid nog een keer goed na!
Is bloedonderzoek nodig?
Heel belangrijk is om te weten dat bloedonderzoek (waarbij wordt gekeken of je antistoffen in je bloed hebt) in een vroeg stadium van de ziekte van Lyme niet betrouwbaar is. Het duurt namelijk meerdere weken tot maanden voordat je, na het moment van de besmetting, antistoffen gaat vormen. De huisarts moet de diagnose EM (en dus de diagnose ziekte van Lyme) stellen op grond van de huidafwijking en niet op grond van bloedonderzoek! Bij enige verdenking moet worden behandeld, ook als de huisarts niet helemaal zeker is van de diagnose.
Huisartsen vinden dat soms vervelend en willen dan toch eerst bloedonderzoek doen. In een vroeg stadium van de ziekte van Lyme wordt de diagnose dan echter in 50% van de gevallen gemist! Als je alleen griepachtige verschijnselen hebt en geen EM, is de diagnose veel moeilijker te stellen. Bloedonderzoek kan dan wel behulpzaam zijn maar moet bij een negatieve uitslag na een aantal weken worden herhaald. Ook kan worden gekozen voor een zekerheidskuur met antibiotica.
Samenvattend:
- Voorkom dat je door een teek gebeten wordt.
- Noteer bij een tekenbeet het moment en de plaats op je lichaam (foto) en controleer.
- Verdachte afwijkingen zijn ronde of ovale rode ringen en vlekken.
- Bij het ontstaan van huidafwijkingen ga je naar de huisarts.
- Bij griepachtige verschijnselen, gewrichtsklachten of neurologische klachten na een eerdere tekenbeet ga je naar je huisarts.
- Als de diagnose Lyme wordt gesteld word je behandeld met antibiotica.
- Bloedonderzoek is in een vroege fase niet betrouwbaar.
Zie ook het artikel: 9 tips om de kans op een tekenbeet te minimaliseren
Voor meer informatie kijk je ook op de site van de Lyme vereniging.
Wil je nog meer weten over ziekte van Lyme? In Natuurfotografie Magazine #41 (editie 3 van 2019) staan een paar zeer nuttige artikelen over de teek en ziekte van Lyme. Hoe voorkom je een tekenbeet en hoe verwijder je het beste een teek? Wat als het toch raak is? Dit magazine is nog na te bestellen als losse editie.
9 reacties
Goedendag,
Graag zou ik willen toevoegen (met nadruk ook) dat in veel gevallen een rode vlek of kring helemaal niet verschijnt na een beet door een met Lyme-besmette teek.
Ik weet dat omdat het mijzelf namelijk is overkomen en ik erg ziek ben nu door vergevorderde Lyme. En als het aan de reguliere zorg had gelegen liep ik nu nog steeds ziekerwordende, rond zònder een diagnose. Na 12 jaar talloze bezoekjes, onderzoeken, huisartsen en specialisten eindelijk een diagnose, maar niet via die weg. Mijn reddende hulp kwam en krijg ik vanuit de zogeheten alternatieve zorg en ik ben sinds de behandeling stappen vooruit gegaan. Ik lig gelukkig niet meer 4 tot 5 dagen per week, 23 uur per dag te slapen. Wat dus een jaar geleden mijn situatie wel was. Om maar 1 ding te noemen. Zoveel nare akelige rare en vreemde klachten daar nog naast, je lichaam die stilletjesaan aan het uitschakelen is….ik was zo ziek dat ik het niet anders kan omschrijven als dat het voelde alsof ik langzaam aan het sterven was.
Dus alstublieft vertel geen ‘fabeltjes’ over zogenaamde aantallen of percentages noch over kenmerken die je moet hebben want dat is echt onjuiste informatie.
Was dat maar zo, dan had je nog íets om je aan vast te houden maar bekijk elke teek als levensgevaarlijk…want dat zijn ze!!! Waan je niet veilig als je rode vlek of kring krijgt want je kunt alsnog besmet zijn. Let wel goed op een grieperig gevoel en koorts poosje daarna, dat had ik een ruime week daarna. Maar nooit gelinkt aan die teek omdat je volgens de informatieve bronnen moesten letten op -rode kringen of rode vlek op de plek van de beet-
En dat had ik niet dus ik waande mij onterecht veilig.
Wees alert, op elke teek.
En ja, ik ben een enorm buitenmens, natuurliefhebster, vogelwachtster-en nazorgster en zie de schoonheid van de natuur in alles maar ik ben griezelbang geworden voor teken want dat kleine beestje (in elk formaat!!) is gewoon potentiële linke boel. Ik weet er alles van. Helaas heeft de Lyme bij mij teveel jaren vrij spel gehad en daardoor serieuze schade kunnen aanrichten waardoor ik blijvende schade eraan over zal houden.