Menu

Onderdeel van Pixfactory

Dilemma: genieten of presteren?

Op een koude winteravond lopen we langs een dijk om een natuurfotografieproject te onderzoeken. In het laatste licht glijdt een velduil onverstoord langs en verdwijnt in de donkere polder. Lyrisch zetten we de wandeling voort. Op de terugweg, in het donker, onder het genot van het “gak gak” van vele grauwe ganzen, komt er weer een gesprek op gang over waarom het nou zo fijn is om hier te lopen, wat de natuur met je doet. We praten over diepe verlangens als de zucht naar ruimte, vrijheid en oneindigheid; thema´s die terugkomen in onze foto´s.
Genieten of presteren? Het dilemma van een veelbelovend jonge natuurfotograaf. Fotograaf: Rick van der Kraats

Rick van der Kraats (17) en ik, Arie van den Hout (51) ontmoetten elkaar zo´n anderhalf jaar geleden in Arkemheen. Ik zag een jongen zijn laarzen legen op de parkeerplaats. Ik dacht dat hij te water was gegaan. Bij navraag bleek dat hij een plasje aan het maken was waar de huiszwaluwen, die broedden onder het dak van het gemaal, modder konden vinden voor hun nesten en hij ze kon fotograferen. Ik had hetzelfde idee, maar had een bestaand plasje gevonden in het veld erachter. Binnen 5 minuten zaten we samen achter een hek huiszwaluwen te fotograferen: ons eerste gezamenlijke projectje.

Ondanks het leeftijdsverschil was er een automatische klik, een vanzelfsprekendheid. En al snel bleek dat er, naast de natuurfotografie, een andere gedeelde interesse was die het leeftijdsverschil irrelevant maakte: een tomeloze drang naar vrijheid, waarheid en ruimte, en die is natuurlijk ook tijdloos!

Rick trapt vaak af met een van zijn worstelingen. Rick heeft het gevoel dat er een puzzel opgelost moet worden. Hij realiseert zich dat hij zichzelf van alles oplegt.

Een thema dat er voor mij uitsprong is “orde in de chaos”, hij noemde dit als titel van onderstaande foto van een witgatje.

Orde in de chaos. Fotograaf: Rick van der Kraats

Rick stond onlangs als 17-jarige op het hoofdpodium van Nature Talks. Zijn presentatie liet bij velen een diepe indruk na. Rick zette zichzelf op de kaart met zijn fotografie en de prijzen die hij wint, maar toonde tijdens zijn presentatie vooral een ontwapenende kwetsbaarheid als hij sprak over zijn voornaamste dilemma in de fotografie: genieten of presteren?

Een gevoelig mens kan invoelen dat zo´n titel (orde in de chaos) voor iets diepers staat. En dat de zucht naar de natuur en de interesse in natuurfotografie een metafoor zijn voor iets groters, iets wijders.

Het volgende licht een tipje van de sluier op. Er is Rick namelijk iets opgevallen. De prijswinnende foto’s zijn stuk voor stuk voortgekomen uit plezier en ontspanning; uit genieten. Zodra hij zijn best gaat doen, wat hij presteren noemt, ontstaat er druk en komt hij niet tot creativiteit en vernieuwend beeld. Voor de meesten van ons blijft zoiets een observatie, maar Rick is geïntrigeerd. Hij wil weten hoe dit zit, hij wil de onderste steen boven en daar praten we dan over.

Rick won de afgelopen tijd een aantal prijzen waaronder WNF Frans Lanting Photo Award, Groene Camera, International Nature de Namur, Nature Photographer of the Year en Lowland Photographer of the Year. Sinds het winnen van die prijzen ervaart hij druk. Hij voelt zich nu een beetje gevestigd als fotograaf en krijgt daardoor het gevoel dat hij zijn reputatie waar moet maken. Al pratende kwamen we tot de conclusie dat die druk iets is wat je jezelf oplegt en die niet natuurlijk (of aangeboren) is; het is toegevoegd en optioneel.

Hierin lag het antwoord op de puzzel besloten, dat was duidelijk.

Aanvankelijk onttrok Rick zich aan een gevoel van druk van ingebeelde wensen van anderen, school en iemand moeten zijn in de wereld, door de natuur in te gaan. Echter, nadat hij prijzen ging winnen kreeg hij exact diezelfde druk die hij wilde vermijden als een boemerang terug in het gezicht geworpen! Hij kon dit niet meer vermijden. Hier wilde iets geleerd worden.

In de natuur, al of niet fotograferend, hoef je even niet “iemand” te zijn! En kan je jezelf zijn! Het succes van zijn fotografie gaf weer druk tot presteren, het had hem weer tot “iemand” gemaakt. En dan valt de onschuld en onbevangenheid die je vond in de natuur en die ook moeiteloos mooie resultaten gaf weer weg. Zo kon hij deze les leren, doorzien hoe het in elkaar steekt, in plaats van te blijven vluchten voor iets dat hij zich zelf oplegde! Zo werd de orde in de chaos gevonden. De chaos is wat we ons zelf opleggen: hersenspinsels. Die mogen er zijn, maar ze zijn optioneel. Rick luistert er niet meer naar. Genieten is het devies!

En hoe mooi is het als die stelling ook nog eens bevestigd wordt: de jury’s van genoemde fotowedstrijden pikten feilloos die foto’s uit de vele inzendingen die hij instuurde die voortgekomen waren uit genieten, ontspanning en onschuld; de foto´s die als vanzelf ontstaan waren uit puur plezier.

Is dit de mooie conclusie van een sprookje. Eind goed al goed? Ja en nee.

Hoe kun je nog genieten als de druk van prestatie op je schouders rust… Fotograaf: Rick van der Kraats

Het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen. Als succes geclaimd wordt verdwijnt de onschuld en daarmee de creativiteit en passie in dezelfde mate. Het is moeilijk de onschuld te bewaren als zo veel prijzen je toevallen. Maar Rick weet dat de prijzen hem toevallen net zoals de mooie foto´s hem toevallen. En dat als hij zaken gaat afdwingen, forceren of willen herhalen hij de natuurlijke flow in de weg gaat zitten. Maar natuurlijk is er de verleiding tot identificatie met het succes. En daar is niets mis mee. Hij is 17! Maar Rick weet al dat als er een belang in kruipt de passie opdroogt. Dan wordt het moeten en presteren. En dat voelt akelig. Genieten voelt veel beter! Je leert met vallen en opstaan.

Het vergt waakzaamheid, lef en vertrouwen in het leven zelf om je niet te laten (ver)leiden door bevestiging of goedkeuring van buitenaf. Blijf onbevangen. Geniet gerust van je succes, maar laat je daardoor niet leiden. Verwondering, plezier, een gevoel van urgentie, willen delen, liefde voor de (en je) natuur is wat een mooie wereld en aansprekende foto´s maakt.

Arie van den Hout (tekst) en Rick van der Kraats (foto´s)

Geef een reactie

3 reacties

  1. Het lijkt mij héél simpel Rick …
    Presteren is vanzelfsprekend genieten en al helemaal in jou geval met al zoveel prijzen op deze jonge leeftijd.
    Presteren kun je echter alleen als je ook écht geniet van datgene waar je mee bezig bent …wees héél zuinig op je hobby én je passie en zorg ervoor dat je blijft genieten !! Prestaties komen dan vanzelf wel !!
    Voorbeeld:
    Ik heb nog een hobby … portret tekeningen maken , waar ik nu helemaal niets meer mee doe en weet je waarom … om te presteren.
    Ik kreeg zo’n lange wachtrij met opdrachten dat mijn hobby gewoonweg werken werd …in mijn vrije tijd.
    Dit ging mij zo tegenwerken dat ik op een gegeven moment dus mijn potloden heb neergelegd en er mee gestopt ben.
    Ik kan het weer oppakken wanneer ik daar zin in heb hoor … ik heb het gewoon in mijn vingers.
    Ik heb er geen tijd meer voor …. andere hobby’s nu.
    Maar ik ben wel één van mijn grootste hobby’s kwijt geraakt dus door alleen maar te willen presteren !!
    Jij hebt fotografie in je vingers en je maakt écht de mooiste foto’s maar meedoen met wedstrijden is voor jou presteren geworden.
    Waak er voor dat het niet tegen je keert Rick en zorg er voor dat je kan blijven genieten van de kleine dingen die de natuur te bieden heeft !!

    Groetjes Adrie Bijker

  2. Ja, het blijft leuk als niets moet en alles mag. Dat herken ik wel. Echter is het natuurlijk wel zo dat Rick er zelf voor gekozen heeft mee te doen aan de fotowedstrijden. Leuk om te zien waar ‘je staat’ op de ladder van fotografie. Misschien even niet meer meedoen met fotowedstrijden Rick en gewoon leuke foto’s blijven maken? Je talent is bevestigd en nu is het voor jezelf om te bepalen of je ‘bekend’ wilt blijven in het wereldje (is al gelukt dus waarom nog meer bekendheid willen?) of dat je gewoon vrij wilt blijven fotograferen zonder druk van buitenaf.

  3. Mooi om te lezen! Mijn fotografie is ook mijn therapie, dus daar herken ik me wel in. Prachtige foto’s, blijf genieten alsjeblieft! Groetjes Bianca

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

3 reacties

  1. Het lijkt mij héél simpel Rick …
    Presteren is vanzelfsprekend genieten en al helemaal in jou geval met al zoveel prijzen op deze jonge leeftijd.
    Presteren kun je echter alleen als je ook écht geniet van datgene waar je mee bezig bent …wees héél zuinig op je hobby én je passie en zorg ervoor dat je blijft genieten !! Prestaties komen dan vanzelf wel !!
    Voorbeeld:
    Ik heb nog een hobby … portret tekeningen maken , waar ik nu helemaal niets meer mee doe en weet je waarom … om te presteren.
    Ik kreeg zo’n lange wachtrij met opdrachten dat mijn hobby gewoonweg werken werd …in mijn vrije tijd.
    Dit ging mij zo tegenwerken dat ik op een gegeven moment dus mijn potloden heb neergelegd en er mee gestopt ben.
    Ik kan het weer oppakken wanneer ik daar zin in heb hoor … ik heb het gewoon in mijn vingers.
    Ik heb er geen tijd meer voor …. andere hobby’s nu.
    Maar ik ben wel één van mijn grootste hobby’s kwijt geraakt dus door alleen maar te willen presteren !!
    Jij hebt fotografie in je vingers en je maakt écht de mooiste foto’s maar meedoen met wedstrijden is voor jou presteren geworden.
    Waak er voor dat het niet tegen je keert Rick en zorg er voor dat je kan blijven genieten van de kleine dingen die de natuur te bieden heeft !!

    Groetjes Adrie Bijker

  2. Ja, het blijft leuk als niets moet en alles mag. Dat herken ik wel. Echter is het natuurlijk wel zo dat Rick er zelf voor gekozen heeft mee te doen aan de fotowedstrijden. Leuk om te zien waar ‘je staat’ op de ladder van fotografie. Misschien even niet meer meedoen met fotowedstrijden Rick en gewoon leuke foto’s blijven maken? Je talent is bevestigd en nu is het voor jezelf om te bepalen of je ‘bekend’ wilt blijven in het wereldje (is al gelukt dus waarom nog meer bekendheid willen?) of dat je gewoon vrij wilt blijven fotograferen zonder druk van buitenaf.

  3. Mooi om te lezen! Mijn fotografie is ook mijn therapie, dus daar herken ik me wel in. Prachtige foto’s, blijf genieten alsjeblieft! Groetjes Bianca

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Arie van den Hout

Arie van den Hout

Arie van den Hout is sinds zijn jeugd gepassioneerd natuurliefhebber, fotograaf en onderzoeker. Hij deelt zijn passie graag, o.a. via workshops. Genieten staat voorop, de rest volgt van zelf, is een van zijn motto’s.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: