Druggebruik bij natuurfotografen

Even de theorie

Dopamine en endorfine zijn neurotransmitters, in de volksmond noemen we ze wel eens ‘prethormonen’. Eenvoudig voorgesteld zorgen ze ervoor dat we een gevoel krijgen van tevredenheid, een gevoel dat we ergens voor beloond worden. En die prethormonen worden niet constant geproduceerd, maar komen enkel vrij bij bepaalde handelingen of in bepaalde situaties… Bijvoorbeeld bij eten en seks (hoeft niet beiden tegelijkertijd hoor, al kan het eventueel wel als je dat wenst). En dat is uiteraard een evolutionair voordeel om daar beloond voor te worden, elke soort op onze aardbol heeft baat bij voeding en voortplanting. Maar ook bij bijvoorbeeld sporten of bij het nemen van drugs (die van zichzelf al fysiek verslavend zijn) komen ‘shotjes’ dopamine vrij en dat vinden we zo leuk dat we het willen blijven doen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan joggers en hun bekende ‘runner’s high’… Zijn ze verslaafd aan joggen, of eerder aan de prethormonen die vrijkomen?

Dopaminstagram

Tja, en hoe zit dat dan met onze sociale media, is daar eigenlijk sprake van verslaving… Wel, kijk eens naar jezelf. Hoeveel keer per dag neem je je smartphone bij de hand zonder dat je eigenlijk hoeft te bellen, of een bericht te sturen, of een mail te beantwoorden? Het enige dat je doet, is ‘even checken’… even Facebook en Instagram ‘checken’. Doen we allemaal nietwaar?
En die dag dat je een sublieme foto, een nieuwe blogpost of een leuke opmerking hebt geplaatst… kijk je dan niet meer dan anders? Ben je niet steeds opnieuw benieuwd of iemand je foto heeft geliked, je blogpost heeft gedeeld of een smiley bij je opmerking heeft gezet? Bij elke nieuwe duim omhoog zijn we even blij. En als het liken stilvalt, denken we al aan de volgende post… We krijgen er niet genoeg van, en als een drugsverslaafde kijken we reikhalzend uit naar ons volgende shot. Op zich niets mis mee, we krijgen er enkel wat stress van. Erger wordt het als we de onderwerpen van onze natuurfotografie stress gaan bezorgen…

Grenzen verleggen

Laatst zag ik op Facebook een foto passeren van een salamander bovenop de hoed van een paddenstoel geplaatst… Waarom toch? Los van het feit dat ik daar zelf fysiek onwel van word om naar te kijken, is het zeker ook niet aangenaam voor de salamander en dan druk ik het nog heel lief en voorzichtig uit. De mens is een grote potentiële verspreider van het Rana-virus en zeker met amfibieën moeten we voorzichtig omgaan. Lees het gerust eens na op de website van Ravon. Dus ja… waarom toch? Het antwoord is simpel: onder de foto zie ik veel omhoog gestoken duimen en lees ik overwegend 1-woord reacties als ‘Wauw’ en ‘Mooi’ en soms zelfs volzinnen als ‘Mooie opname hoor!’ De pret-shotjes worden uitgedeeld en de salamanderfotograaf is happy… En de salamander? Die rept zich naar de spoeddienst voor een spannende Rana-test.

Meer , meer, meer…

En zo heeft onze natuurfotografie zijn eigen Lance Armstrong die allerlei beestjes op paddenstoelen zet, een Ben Johnson die bij een valkenier overdag kerkuilen en oehoes over en weer laat vliegen voor een ‘wildlife vluchtshot’ en een Marion Jones die met een rugzak vol schaartjes, klemmen, flitsers en plantenspuiten de natuur gaat fotograferen. Grenzen worden verlegd. Begrippen als ‘respect voor de natuur’ en ‘het welzijn van het onderwerp’ zijn blijkbaar rekbaar en worden in de verwachting van het zoveelste pret-shotje even vakkundig aan de kant geschoven. De nood aan een maandelijks deugddoend shotje is niet meer genoeg, het moet wekelijks… Wat zeg ik? Dagelijks als het even kan. Natuurfotografie-begrippen als volharding, geduld en ‘Vandaag is het niet gelukt, maar dat is niet erg’ zijn met uitsterven bedreigd en maken plaats voor gemakkelijke en snelle oplossingen… Vind je mijn salamander op paddenstoel leuk? Wacht maar… morgen zet ik er 2 op! Die elkaar aankijken! In de regen van een plantenspuit…

Evolutie of involutie

We komen van ver… We komen van een tijd waar nesten van reigers uit bomen werden gezaagd, met de jonge vogels er nog in. Om dan dat nest op een tafel ofzo te leggen… dat fotografeerde toch net iets gemakkelijker. We komen van een tijd waarin natuurfotografen al het riet rond het nest van een roerdomp wegmaaiden en hopla, geen storende stengels meer in beeld. We komen van een tijd waar allerlei beesten even in een koelbox werden gestoken, dan bleven ze wat langer stil zitten… Hopelijk mag ik stellen dat wij als natuurfotografen zijn geëvolueerd en dat we beseffen dat al het bovenstaande onverantwoord gedrag is. Laten we nu niet door een ingebeelde prestatiedruk op sociale media onze verslaafde mede-natuurfotografen een bocht van 180 graden nemen. Laten we ze bijstaan en helpen in hun afkickproces… door bijvoorbeeld niet zomaar elke foto automatisch te liken, maar even kritisch na te denken of wat je ziet nog wel verantwoorde natuurfotografie is. En als je toch nog een onbedwingbare drang hebt om iets te liken… Ga naar mijn Facebookaccount of naar mijn Instagramaccount en like er op los! Mijn prethormonen slaan nu al op tilt…