Menu

Onderdeel van Pixfactory

Een foto van iets moois is nog geen mooie foto

Laat ik meteen beginnen met te zeggen dat deze quote niet van mij is maar van mijn fotomaatje Henk. Ik vind hem echter zó passend dat ik hem heb toegeëigend. Ondanks dat de natuurfotografie de afgelopen 15 jaar enorme stappen heeft gemaakt in zowel geaccepteerde expressie als in de kennis en kunde van de vele fotografen, zie ik nog steeds heel veel foto’s van mooie onderwerpen. Ik ben net terug uit Finland waar je heel veel mooie onderwerpen tegenkomt en deze quote blijf ik tegen mijn deelnemers roepen. Uiteindelijk is een mooie foto van een heel gewoon onderwerp in mijn ogen veel mooier dan een vastlegging van een mooi onderwerp. Immers, een onderwerp is al mooi van zichzelf, dat is niet jouw verdienste. Het is jouw inbreng als fotograaf wat je met je onderwerp doet…
Beer
Het moment dat hij opkijkt slik je wel even… Voor mij is een foto van een beer niet genoeg, het is de omgeving van herfstkleuren en de blik in de ogen die het totaal maken. Fotograaf: Johan van der Wielen

Een VOSje

Ooit hoorde ik een collega zeggen: “kijk, dat is een vosje”. Ik draaide mij bliksemsnel om, op zoek naar een rode pluimstaart maar kon alleen maar vogels ontdekken. Vosje? “Ja, een vogel-op-stok. Je weet wel, een scherpe-vogel-op-takje-met-onscherp-achtergrondje.” Je ziet heel veel van dit soort foto’s maar voor ik beticht wordt van het bashen van vogelfotografen, er is niets mis mee. Zeker als het je echt gaat om de soort in beeld te brengen, zijn dit prima foto’s! Echter, wat ik persoonlijk in veel van die foto’s mis, is het stukje eigenheid van de fotograaf. De vogel staat er mooi uit, oogje is scherp, maar veel van dit soort foto’s zijn uitwisselbaar met andere fotografen. Hoe kan ik aan die foto nou zien dat jij de fotograaf bent? Waaraan herken ik jouw stijl?

Een glanskopje. Je ziet de vogel scherp in beeld en daarachter de onscherpe omgeving. Het is een prima foto maar vertelt geen verhaal. Ik ervaar hier geen eigenheid van mijzelf in. Fotograaf: Johan van de Wielen

Werken met lagen

In de Grip-op-Groei cursus heb ik afgelopen week het onderdeel ‘gelaagdheid’ geïntroduceerd, compleet met opdrachten. Het gaat dan niet om letterlijke lagen zoals coulissewerking bij landschappen maar om diepere lagen of dimensies in het beeld. Daarbij kun je dan onderscheid maken tussen verschillende soorten lagen. Je hebt inhoudelijke dimensies waarmee je meer ‘verhaal’ vertelt dan alleen het onderwerp te laten zien. Daarnaast zijn er vormlagen, fotografische dimensies zoals spel van licht, compositie, perspectief, etc. En als laatste zijn gevoelsdimensies of associatieve lagen, dimensies waarbij je het beeld gebruikt om een gevoel, een stemming of een sfeer mee te laten zien.

Het beeld heeft letterlijk drie lagen: de bladeren óp het water, de stenen onder water en de bomen boven water met hun reflecties. Toch zou je in dit beeld ook een associatief gevoel kunnen ervaren. Oneindigheid? Hoop? Ankering? Bedreiging? Fotograaf: Johan van der Wielen

Zorg dat het jouw beeld wordt

Het klinkt misschien wat ingewikkeld maar in feite is de basis dat je verder gaat dan een onderwerp in beeld te brengen. Je legt er wat van jezelf in, je vertelt een verhaal of deelt ons in jouw gevoel. Daarmee wordt een foto jouw foto. Je gebruikt een onderwerp of een moment niet om het vast te leggen maar om er jouw verhaal of gevoel in te leggen.

Fotografeer je impressie, niet een onderwerp

Wanneer je je verder ontwikkelt als fotograaf en je bent bezig met de eigenheid in het beeld te brengen dan zul je het onderwerp van de foto gaan leren gebruiken om een bepaalde boodschap of sfeer over te brengen. Ga je nog een stap verder dan kom je erachter dat het uiteindelijk niet het onderwerp is wat je wilt laten zien maar dat jouw impressie, gevoel of verhaal de belangrijkste drijfveer wordt. Sterker nog, als je uitgaat van een impressie of gevoel dan zijn er vele foto’s met verschillende onderwerpen die allen hetzelfde doel hebben. Het onderwerp van een foto wordt dan geen doel meer, maar een middel om je boodschap over te brengen.

Ineens komt de zon door terwijl we eigenlijk nog aan het kampvuur zitten. De bosrand langs het water staat in vuur en vlam terwijl de lucht erachter donker kleurt. Ik zet de wilde zwaan klein in beeld, het is voor mij geen onderwerp maar biedt een tegenwicht en brengt het beeld in balans. Fotograaf: Johan van der Wielen

Een mooi voorbeeld: de bronst

je staat op een vroege ochtend in het veld tussen de bronstige edelherten. Het is verleidelijk om met de lange telelens het moment van ‘de burl’ vast te leggen maar wat is het doel van die burl? Het grotere geheel is dat de mannetjes herten groepen vrouwtjes isoleren en bij elkaar houden om, op het moment dat de hindes het toelaten, te paren. Het burlen is enerzijds het verlokken van de hindes maar ook het wegjagen van kapers op de kust. Als je dat ‘verhaal’ meeneemt ga je misschien anders fotograferen. Dan neem je ook het groepje hindes mee in het beeld, immers daarmee maak je het ‘verhaal’ completer.

Niet het mooiste avondlicht of bloeiende heide maar voor mij wel het meest kernachtige bronstbeeld wat ik heb gemaakt: een mannetje burlt naar andere mannetjes om te laten horen dat dit zijn harem is, het zijn er maar drie maar hij zal ze tot aan de paring blijven verdedigen. Fotograaf: Johan van der Wielen

Dark moody Taiga… bear

Een ander mooi voorbeeld. Afgelopen week was ik in Finland en heb ik mijn deelnemers aan de fotoreis meegenomen naar schuilhutten voor beren. Wat ik heel veel zie op social media, en zelfs ook van trotste andere bezoekers die er de vorige nacht al waren, zijn krap gekaderde foto’s van beren. Geen omgeving, geen sfeer, geen verhaal, geen associatie, slechts een foto van een beer. Natuurlijk kan zo’n foto in een serie een prachtig detail opleveren en natuurlijk moet je hem maken. Maar als ik dan de serie zie die de maker vol trots laat zien en alleen maar 600mm foto’s zie, dan druk ik mijn eigen groep nog even extra op het hart om vooral ook uit te zoomen. Zoek een mooie compositie van reflecties en gele berkjes en laat de beer er een onderdeel van zijn. Dat beeld zal je veel langer naar blijven kijken en maakt het verschil tussen dierentuin en wildernis.

Uiteindelijk hebben we overnacht in de hut en werden we om 06:00 uur weer wakker. Het regende en was donker. Mijn hut-partner zuchtte over het licht maar ik liet haar de intense sfeer zien. Donker, moody, moeras, regen… als daar toch eens een beer doorheen zou willen lopen. Puur als onderdeel van het landschap. En zowaar…

Het is ver voor zonsopkomst, het regent en er komt mist opzetten. Je hoort niets dan het zacht tikken van de regen. Dan ineens, uit het niets… doemt er een beer op. Fotograaf: Johan van der Wielen

Zoals je kunt zien heeft de foto ruis en is zelfs niet helemaal scherp, wat wil je op ISO 12.800 met 1/80 op f/2.8. Maar als je even verder durft te kijken zie je een intens moody beeld, donker en beladen. Het is een mooi onderwerp, zo’n beer… maar de beer alleen maakt nog geen mooie foto.

Nogmaals, ik wil niemand diskwalificeren maar mocht het bij jou wat knagen denk dan nog eens aan de zin “een foto van iets moois… is nog geen mooie foto”.

Heel veel succes,

Johan

Geef een reactie

9 reacties

  1. Grotendeels eens met wat je schrijft, een sfeerfoto neemt de toeschouwer echt mee in jouw beleving, maar als je over de apparatuur beschikt om vogels of ander wild op afstand zo te fotograferen dat je de individuele veertjes of haartjes en de ogen scherp kunt zien kan dat ook erg indrukwekkend zijn. Daarbij is het niet alleen vogels op een stokje… kijk eens naar de vele schitterende close ups van een Zeearend die een Vis uit zee pakt, de kop van een luipaard, seconden voor hij zijn prooi pakt, de damp uit de bek van een korhoen in de kou of een Edelhert tijdens het burlen. Dat zijn soms indrukwekkende close-ups net als dat er soms ook indrukwekkende sfeerfoto’s tussen de andere sfeerfoto’s zitten. Leuk artikel.

    1. Hoi Richard, jij bent het gedeeltelijk met mij eens maar eigenlijk zijn we het gewoon met elkaar eens. Immers, een zeearend die een vis uit zee pakt is veel meer dan een zeearend op een rotsblok. In dat geval heeft de maker er een extra laag of dimensie aan toegevoegd: het gedrag. Het zijn die extra lagen – omgeving, gedrag, vliegen, voeren, paren, groep, etc. – die de meerwaarde bieden aan het onderwerp. Ook een close-up van een verenpakket is een extra dimensie, of de damp uit de bek van het hert, of het silhouet van het hert tegen de avondlucht. Het zijn foto’s die verdergaan dan het onderwerp, waarbij je iets extra’s meegeeft. Groet Johan

  2. Uit het hart gegrepen! De kleuren van een mooie ijsvogel verzekeren je weliswaar van vele likes, maar is niet perse een goede of mooie foto. Ben met veel vallen en weer op staan ongeveer een jaar mee bezig om meer eigenheid in mijn foto’s te brengen. Maakt het voor mezelf een stuk interessanter. Dank voor deze fijne tekst Johan!

  3. Heel treffend verwoord. Vooral die mooi ingezoomde beer zonder achtergrond. Dat erbij pakken is dan bij dat slechte licht al direct nog lastiger. Maar inderdaad een stuk echter. Mooie platen allemaal (ondanks het mooie onderwerp haha) en inderdaad ik ben het ermee eens dat een foto een verhaal zou moeten kunnen vertellen, met een motief (waarom deze foto?). Moet dan nog wel ff lukken.
    Meer met zwaan en onweer boven prachtig belichte bossen dan heb je wel wat onderwerpen bij elkaar en blijf je nog even doorkijken naar het verhaal erachter..
    Dank voor het delen

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

9 reacties

  1. Grotendeels eens met wat je schrijft, een sfeerfoto neemt de toeschouwer echt mee in jouw beleving, maar als je over de apparatuur beschikt om vogels of ander wild op afstand zo te fotograferen dat je de individuele veertjes of haartjes en de ogen scherp kunt zien kan dat ook erg indrukwekkend zijn. Daarbij is het niet alleen vogels op een stokje… kijk eens naar de vele schitterende close ups van een Zeearend die een Vis uit zee pakt, de kop van een luipaard, seconden voor hij zijn prooi pakt, de damp uit de bek van een korhoen in de kou of een Edelhert tijdens het burlen. Dat zijn soms indrukwekkende close-ups net als dat er soms ook indrukwekkende sfeerfoto’s tussen de andere sfeerfoto’s zitten. Leuk artikel.

    1. Hoi Richard, jij bent het gedeeltelijk met mij eens maar eigenlijk zijn we het gewoon met elkaar eens. Immers, een zeearend die een vis uit zee pakt is veel meer dan een zeearend op een rotsblok. In dat geval heeft de maker er een extra laag of dimensie aan toegevoegd: het gedrag. Het zijn die extra lagen – omgeving, gedrag, vliegen, voeren, paren, groep, etc. – die de meerwaarde bieden aan het onderwerp. Ook een close-up van een verenpakket is een extra dimensie, of de damp uit de bek van het hert, of het silhouet van het hert tegen de avondlucht. Het zijn foto’s die verdergaan dan het onderwerp, waarbij je iets extra’s meegeeft. Groet Johan

  2. Uit het hart gegrepen! De kleuren van een mooie ijsvogel verzekeren je weliswaar van vele likes, maar is niet perse een goede of mooie foto. Ben met veel vallen en weer op staan ongeveer een jaar mee bezig om meer eigenheid in mijn foto’s te brengen. Maakt het voor mezelf een stuk interessanter. Dank voor deze fijne tekst Johan!

  3. Heel treffend verwoord. Vooral die mooi ingezoomde beer zonder achtergrond. Dat erbij pakken is dan bij dat slechte licht al direct nog lastiger. Maar inderdaad een stuk echter. Mooie platen allemaal (ondanks het mooie onderwerp haha) en inderdaad ik ben het ermee eens dat een foto een verhaal zou moeten kunnen vertellen, met een motief (waarom deze foto?). Moet dan nog wel ff lukken.
    Meer met zwaan en onweer boven prachtig belichte bossen dan heb je wel wat onderwerpen bij elkaar en blijf je nog even doorkijken naar het verhaal erachter..
    Dank voor het delen

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Johan van der Wielen

Johan van der Wielen

Johan is fulltime natuurfotograaf en altijd op zoek naar sfeer en licht; van 's morgens vroeg tot diep in de nacht. Naast fotografie is hij schrijver en organisator van fotografiecursussen en fotoreizen.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: