Menu

Onderdeel van Pixfactory

Een tussenevaluatie

Al ruim 20 jaar ben ik vogelfotograaf. Dat is een hele tijd vind ik zelf. Een goed moment, ouwe lul dat ik ben geworden (41 zomers), om eens terug te blikken. Hoe ben ik er toe gekomen om te gaan fotograferen? Wat heeft het me opgeleverd? Wat heeft het me gekost? Ben ik anders gaan fotograferen? Ga ik in de toekomst überhaupt nog wel fotograferen? Kortom, reden genoeg om eens terug te kijken. En vooruit te blikken natuurlijk.
De ivoormeeuw.... symbool voor een pas op de plaats. Fotograaf: Chris van Rijswijk

Toen

De eerste schreden in de wereld van vogels: de vogelende gebroeders Van Rijswijk
De eerste schreden in de wereld van vogels: de vogelende gebroeders Van Rijswijk Fotograaf: Chris van Rijswijk

Start. Mijn vader is al een leven lang vogelaar, dus vanaf mijn geboorte is vogels kijken onderdeel van mijn ‘zijn’. Als gezin gingen wij er regelmatig op uit. Eerst onschuldig eendjes voeren, al snel iets onschuldiger kievitseieren zoeken, vogeltjes in een kooitje houden, gezellig in de winter ransuilen in het park opsnorren en in het voorjaar lepelaars bij het Quackjeswater bekijken.

Rond mijn 12e levensjaar sloten mijn broer en ik ons aan bij de lokale KNNV. Door deze stap werden we echte vogelaars. Hier wordt goed les gegeven met bijpassende excursies. Dan weet je opeens dat je die kieviten en hun geinige eitjes met rust moet laten. De volgende stap was een lidmaatschap van Dutch Birding. Bij deze club zit veel kennis van vogels en daaraan ontbreekt het nog wel eens bij de gemiddelde vogelfotograaf. Je wordt dan wel van onschuldige vogelaar getransformeerd naar soortenjager, maar daar ben je zelf bij natuurlijk. Vogels kijken is opeens een serieuze business. Determinatie, jizz, trekroep, leeftijdsbepaling, kenmerken paraat hebben, etc. Allemaal boeiende zaken waar je je in verdiept en waardoor je je kennis over vogels vergroot.

Vraag eens aan de gemiddelde vogelfotograaf wat reverse migration is, een schedelverbening, een ruigrens. Ja hoor, dat weten ‘ze’ echt niet. En als het om verstoring gaat, wordt er nogal eens vanuit de emotie gereageerd. Ik ben een voorstander om vogels te verstoren, moet je weten. Als vogels namelijk niet snel wennen aan onze (fotografische) bemoeizucht en zich niet aanpassen, dan zijn ze er over pakweg honderd jaar niet meer. Eigen schuld. Geintje hè (alhoewel.. een kern van waarheid zit er wel in).

Dezelfde sluitertijd en dito diafragma

Rond mijn 14e ging mijn vader (en wij als gezin in zijn kielzog) voorzichtig vogels fotograferen. Daar moet je je nog niet te veel bij voorstellen. Mijn vader nam van zijn werk een camera mee en een collega (Peter Scova Righini) stelde hem van tevoren in. Alle foto’s werden met dezelfde sluitertijd en dito diafragma gemaakt. Het resultaat was er dan ook (niet) naar!

Soortenjager

Daar sta je dan tussen alle vogelaars...
Daar sta je dan tussen alle vogelaars… Fotograaf: Chris van Rijswijk

Rond mijn 18e was ik al een fanatieke soortenjager en kocht ik mijn eerste camera met een 200-400mm Tamron-lens. Mijn vader en de andere gezinsleden hadden aan het fotograferen al lang de brui gegeven. ‘Al dat gepruts’ zo meenden ze. Mijn manier van fotograferen was vooral ‘registreren’. Het vogeltje moest herkenbaar op de foto staan. Liefst een beetje groot, verder niet zeuren. Over compositie, camerastandpunt en andere onzin (vond ik toen) dacht ik nog niet na. Welnee, als het beessie maar op de foto staat. Al snel kocht ik daarna een Novoflex 500mm lens bij. We hebben het nog steeds over het analoge tijdperk hé. Tegen die tijd had ik mijn eerste fotopublicatie in Dutch Birding. Mijn lijfblad. Een afdruk op postzegelformaat van een huiskraai, maar wat was ik trots! Ik voelde me een echte vogelfotograaf.
Rond de eeuwwisseling werd de digitale camera voor de consument steeds toegankelijker en in 2004 kocht ik mijn eerste digitale body, gevolgd door een professionele 500mm lens van Canon. Kijk, dan ben je op een punt beland dat vogels fotograferen serieuze shit is geworden. Inmiddels ben ik geen vogelaar meer, geen soortenjager, maar veel meer een vogelfotograaf geworden. Dat proces verloopt vanzelf en geleidelijk.

Birdpix

Ik meld me vervolgens aan voor een account op Birdpix. Alles wat de ander fotografeert wil ik ook fotograferen en liefst beter. Ik rijd me suf en reis van het ene vogeltje naar het andere. Beleef ik hier plezier aan? Nee en ja. Ja, want mijn foto’s worden min of meer gewaardeerd, ik leer leuke mensen kennen en ik weet steeds meer over fotografie en over vogels fotograferen. Maar ook ‘nee’, want ik ervaar stress door het vele fotograferen, door een zelf opgelegde prestatiedruk.

Trots, hoogst gewaardeerde & populairste foto van de week.
Trots, hoogst gewaardeerde & populairste foto van de week. Fotograaf: Chris van Rijswijk

Less is more

Compositie, vlakverdeling, creatieve foto’s maken, ‘less is more’ zijn steeds vaker items van belang, dat dan weer wel. Zo worden mijn foto’s beter. Gevraagd worden voor een stockbureau voelt in die fase als een hele eer. Presentaties en workshops geven idem dito.

Ooit, in bovenstaand proces, had ik het idee dat ik professioneel vogelfotograaf zou kunnen worden. Ja hoor! Op een gegeven moment valt het kwartje dat dit natuurlijk helemaal niet haalbaar is. Bij lange na niet zelfs! Dat ik daar niet goed genoeg voor ben, niet creatief enough, niet commercieel, etc. Van vogelfotografen zoals ik gaan er dertien in een dozijn (veertien zelfs). Vind ik dat nu (vandaag) erg? Welnee, ik geniet juist van de manier hoe ik nú fotografeer.

Nu

Want fotograferen is voor mij veel meer een uitlaatklep geworden, zonder al teveel stress. Als er ergens een velduil zit, dan voel ik geen druk meer om (dagelijks) aan te sluiten bij de vele andere fotografen. De mooiste foto hoef ik niet meer te maken. Ben je gek. Erg onderscheidend hoef ik niet te zijn. Nu doe ik het meer op mijn gemakkie en ‘in my own way’. Daarnaast probeer ik af en toe een leuke vogelfotografiereis te maken, waarbij ik mij vastbijt in één onderwerp. Mijn motivatie is anders geworden. Het ‘moeten’ is er af.

Opbrengst

Dan nog even concreet, wat heeft vogels fotograferen me opgeleverd? Leuke contacten, op mooie locaties zijn geweest, prachtige momenten met vogels meegemaakt, kennis (van vogels, van fotografie, van vogels fotograferen en van mensen) opgedaan, veel mooie foto’s gemaakt (vind ik zelf he), veel plezier en fun beleefd. Maar ook het inzicht dat er meer is dan alleen vogels fotograferen. Het is maar een hobby. Neem het spelletje ‘vogels vereeuwigen’ niet al te serieus.

Wat heeft het me gekost? Soms best veel stress, tijd en geld. Is dat erg? Welnee. Ben ik anders gaan fotograferen? Ja, van een echte registratiefotograaf naar een in meer of mindere mate ‘less is more’-fotograaf (helaas meer ‘minder’ dan ‘meer’ naar mijn gevoel).

Ben ik door het vogels fotograferen een ander mens geworden? Een beetje (maak het niet te groot hé). Ik ben relaxter geworden, kan nu beter genieten, meer relativeren, heb meer oog voor het belang van de vogel zelf (en de betrekkelijkheid daar weer van) en ik kan nu zelfs het belang van mijn medefotograaf zien. Daarom vind ik het nog steeds leuk om presentaties en workshops bij natuurfotoworkshop te geven.

Future

En dan nu de toekomst. Welke ontwikkeling ga ik nog maken met mijn vogelfotografie? Gaat het fotograferen een steeds kleinere rol in mijn leven krijgen? Ga ik me storen aan de steeds groter wordende groep fotografen? Komt er een moment dat ik niet meer fotografeer? Ga ik weer vogels kweken? Blijft het bij een beetje fotograferen, wat vogelen en een beetje schrijven over fotografie? Wie zal het zeggen. Hopelijk blijf ik foto’s maken, kan ik mijn foto’s blijven verbeteren en kan ik mooie reizen maken. Alles valt of staat bij een goed welzijn uiteraard. Einde.

Oh, ik vergeet wat. Als er morgen een ivoormeeuw wordt gemeld ben ik weer dezelfde stressvolle soortenjager als vanouds, maar dat terzijde…

Geef een reactie

5 reacties

  1. Wat een weldadige relativering! ‘Je’ zou inderdaad kunnen overwegen om slechts met een kijker om je nek op pad te gaan en de ‘foto’s’ van vogels alleen op je eigen harde schijf te registreren.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

5 reacties

  1. Wat een weldadige relativering! ‘Je’ zou inderdaad kunnen overwegen om slechts met een kijker om je nek op pad te gaan en de ‘foto’s’ van vogels alleen op je eigen harde schijf te registreren.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Chris van Rijswijk

Chris van Rijswijk

Chris van Rijswijk is een Rotterdamse vogelfotograaf, met een voorkeur voor vogels van het hoge noorden.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: