Die ochtend eind september was ik ‘s ochtends vroeg al aan de plas gaan liggen. Zelfs de schuwe wintertalingen hadden het niet gemerkt dat ik op mijn buik naar de rand van het slik was geslopen. Het opkomend tij zou de slikrand de komende uren langzaam naar me toe brengen en daarmee mijn onderwerpen.
Door merg en been
Voorbereid op het natte slik had ik een regenpak aangetrokken, niet wetende dat dat na een paar uur in de blubber geen enkele bescherming zou bieden. Toch merkte ik er weinig van. Mijn aandacht lag elders. De dagen ervoor was ik al een aantal keren naar de plas gegaan. Van 100 meter afstand had ik ze met de verrekijker gezien, zwarte ruiters! Vanuit mijn waarnemingenboekje wist ik precies wanneer ze ieder jaar de plas aandeden. De najaarssteltlopertrek in de Biesbosch was sowieso fascinerend met groenpootruiters, watersnippen, witgatjes, bosruiters en tureluurs. Maar die zwarte ruiters, waarvan er vaak ook nog een aantal in zomerkleed waren en dus écht zwart waren, waren magisch. De plas aan het randje van de Dordtsche Biesbosch was volledig omgeven door hoge wilgen hetgeen de plas een besloten karakter gaf; door de windluwte was het een spiegel. De Tjoe-wiet van de eerste invallende zwarte ruiters was door merg en been gegaan. Ze arriveerden! Met het hart in de keel was het afwachten en… niet bewegen!
Warme koffie
Dat was 40 jaar geleden. Een fanatieke vroege tiener, in zijn uppie, doordrenkt en koud, maar dolgelukkig liggend aan de magische plas. Nu zit ik met mijn sloffen in een verstelbare leunstoel en maak ik wéér foto’s van zwarte ruiters en komt de herinnering terug. Ik ben uitgenodigd door een fotomaatje. Het gewenste lage perspectief is soortgelijk. Bijna zo laag als destijds. Nu een luxe grote comfortabele stalen vogelhut, ingegraven waardoor de kijksleuf zo’n 20 cm boven het water ligt. We kunnen af en toe zelfs gaan staan om uit te rekken en het is zelfs mogelijk tussendoor de hut even te verlaten zonder dat de vogels het merken, wat een luxe! En wat een contrast met toen. De hut heeft spiegelglas met daaronder een sleuf voor de camera’s. We hebben tassen vol proviand bij ons, warme koffie en de vogelhut laat het zelfs toe om gezellig door te kletsen terwijl de ruiters en snippen op enkele meters voor ons lang de hut paraderen en wij ze fotograferen.
Fouten maken? Geen optie!
Destijds lag ik doodstil te wachten, het hoofd regelmatig neerleggend omdat ik het simpelweg niet omhoog kon houden vanuit de liggende positie en om mijn nek te sparen voor als de ruiters daadwerkelijk voor me zouden lopen. Ik kon niet bewegen. De kleinste beweging zou al gauw opgepikt worden door een wintertaling of een van de steltlopers en dan zou de plas meteen leeg zijn. Er konden geen fouten gemaakt worden. Niet alleen vanuit fotografisch oogpunt, het was absoluut geen optie om de vogels die deze plas aandeden om aan te vetten op hun reis naar het zuiden te verstoren. In die tijd legde ik simpelweg een camouflagenet over me heen dat ik had gekocht bij de lokale dumpwinkel. Een latere versie had een soort boog van PVC waardoor ik daaronder wat vrijer kon bewegen. Nog later kwam een pre-fab lighutje met een matje, dat was écht op en top luxe!
Elegantie
Nu schonken we elkaar nog een koffietje in, aten appeltaart en hadden de grootste lol, met de zwarte ruiters en snippen vlak voor ons.
En toch was de beleving van de vogels hetzelfde. En het is lastig uit te leggen wat dat nu is. Vooral als de ruiters in die besloten stukjes vlak aan de kant lopen, tussen het riet en dus niet midden op de open plas, krijgt de beleving een intimiteit die me terugbrengt naar die tijd al die jaren geleden in de Biesbosch en kan ik met plezier concluderen dat er niets veranderd is. De beleving, de ervaring, het geluid van de pootjes in het water, de manier van lopen, foerageren, hoe ze vaak “samen op” de kantjes aflopen, de elegantie… het is onveranderd. Ik voel me onveranderd. En natuurlijk, de omstandigheden zijn anders en het is prachtig dat dit soort vogelhutten te huur zijn.
Onsportief?
Mijn voorkeur ligt nog steeds bij eigen gevonden plekjes en daar mijn ding doen zoals toen, nu doe ik dat meestal met zo’n laag lighutje en soms bouw ik iets (semi-)permanents ter plekke.
Nu kan iedereen, zonder enige kennis, research, ervaring, moeite, zonder tijgeren door het slik of een hutje te moeten bouwen of rekening te houden met het tij “zo maar” een hut boeken, aanschuiven en die elegante zwarte ruiters (of wat er die dag verschijnt) op korte afstand vanuit laag perspectief fotograferen.
Wat vind je hiervan? Zullen de fotografen die op deze wijze voor het eerst een zwarte ruiter zien en kunnen vastleggen nu dezelfde beleving hebben als ik destijds aan de plas in de Biesbosch had en het net zo op prijs stellen? Ik heb geen idee. Wat denk jij hierover? Is het te makkelijk? Onsportief? Of gewoon een prima idee?
24 reacties
Ik zou heel graag mooie foto’s maken in de vrije natuur maar hier in Vlaanderen mag je zowat nergens naast het water in natuurgebied gaan liggen. Je mag enkel op de wandelpaden komen, die zijn vaak drukbezocht en de plaatsen buiten de wandelpaden zijn zowat altijd rustgebied waar het verboden is om te komen. Dus een gehuurde vogelhut vind ik echt wel een goede optie om rustig foto’s te nemen zonder de natuur te verstoren en zonder zelf verstoord te worden.
Mooi! Dank voor je reactie!
Iedereen moet maar doen wat hij of zij leuk vindt. Maar voor mij geldt, dat ik liever één foto kan maken in de natuur, dan 1000 vanuit een fotohut. Waar ik overigens ook gemiddeld 1 maal in de drie jaar kom en dan super geniet van soorten, die ik dan ook eens echt dichtbij heb.
Om de vraag te beantwoorden: het valsspelen zit niet zozeer in het al dan niet gebruiken van een commerciële hut, maar eerder in het rookgordijn dat soms wordt opgetrokken. Niet zelden zie ik bijv. mantelende haviken voorbijkomen, allemaal op dezelfde stronk, waarvan het overduidelijk is dat de foto’s gemaakt zijn in een bekende hut. Niet mijn ding, maar prima. Vaak gaan die foto’s gepaard met verhalen over geluk, unieke momenten, inspanningen, en weet ik wat allemaal. Er wordt dan op zijn minst een suggestie gewekt dat de kijker toch wel naar iets héél bijzonders zit te kijken, terwijl het tafereel zich dag na dag afspeelt en iedereen die een paar tientjes kan missen en nog genoeg kracht heeft in zijn wijsvinger om af te drukken zo’n foto kan maken. Misschien mooi om te zien, maar hoe je het wendt of keert, het is dus niets bijzonders. Doen alsof dat wél is, dát is een beetje valsspelen. Maar goed, op de socials doen velen de werkelijkheid een beetje (of veel) geweld aan om te ‘scoren’ …..