Die ochtend eind september was ik ‘s ochtends vroeg al aan de plas gaan liggen. Zelfs de schuwe wintertalingen hadden het niet gemerkt dat ik op mijn buik naar de rand van het slik was geslopen. Het opkomend tij zou de slikrand de komende uren langzaam naar me toe brengen en daarmee mijn onderwerpen.
Door merg en been
Voorbereid op het natte slik had ik een regenpak aangetrokken, niet wetende dat dat na een paar uur in de blubber geen enkele bescherming zou bieden. Toch merkte ik er weinig van. Mijn aandacht lag elders. De dagen ervoor was ik al een aantal keren naar de plas gegaan. Van 100 meter afstand had ik ze met de verrekijker gezien, zwarte ruiters! Vanuit mijn waarnemingenboekje wist ik precies wanneer ze ieder jaar de plas aandeden. De najaarssteltlopertrek in de Biesbosch was sowieso fascinerend met groenpootruiters, watersnippen, witgatjes, bosruiters en tureluurs. Maar die zwarte ruiters, waarvan er vaak ook nog een aantal in zomerkleed waren en dus écht zwart waren, waren magisch. De plas aan het randje van de Dordtsche Biesbosch was volledig omgeven door hoge wilgen hetgeen de plas een besloten karakter gaf; door de windluwte was het een spiegel. De Tjoe-wiet van de eerste invallende zwarte ruiters was door merg en been gegaan. Ze arriveerden! Met het hart in de keel was het afwachten en… niet bewegen!
Warme koffie
Dat was 40 jaar geleden. Een fanatieke vroege tiener, in zijn uppie, doordrenkt en koud, maar dolgelukkig liggend aan de magische plas. Nu zit ik met mijn sloffen in een verstelbare leunstoel en maak ik wéér foto’s van zwarte ruiters en komt de herinnering terug. Ik ben uitgenodigd door een fotomaatje. Het gewenste lage perspectief is soortgelijk. Bijna zo laag als destijds. Nu een luxe grote comfortabele stalen vogelhut, ingegraven waardoor de kijksleuf zo’n 20 cm boven het water ligt. We kunnen af en toe zelfs gaan staan om uit te rekken en het is zelfs mogelijk tussendoor de hut even te verlaten zonder dat de vogels het merken, wat een luxe! En wat een contrast met toen. De hut heeft spiegelglas met daaronder een sleuf voor de camera’s. We hebben tassen vol proviand bij ons, warme koffie en de vogelhut laat het zelfs toe om gezellig door te kletsen terwijl de ruiters en snippen op enkele meters voor ons lang de hut paraderen en wij ze fotograferen.
Fouten maken? Geen optie!
Destijds lag ik doodstil te wachten, het hoofd regelmatig neerleggend omdat ik het simpelweg niet omhoog kon houden vanuit de liggende positie en om mijn nek te sparen voor als de ruiters daadwerkelijk voor me zouden lopen. Ik kon niet bewegen. De kleinste beweging zou al gauw opgepikt worden door een wintertaling of een van de steltlopers en dan zou de plas meteen leeg zijn. Er konden geen fouten gemaakt worden. Niet alleen vanuit fotografisch oogpunt, het was absoluut geen optie om de vogels die deze plas aandeden om aan te vetten op hun reis naar het zuiden te verstoren. In die tijd legde ik simpelweg een camouflagenet over me heen dat ik had gekocht bij de lokale dumpwinkel. Een latere versie had een soort boog van PVC waardoor ik daaronder wat vrijer kon bewegen. Nog later kwam een pre-fab lighutje met een matje, dat was écht op en top luxe!
Elegantie
Nu schonken we elkaar nog een koffietje in, aten appeltaart en hadden de grootste lol, met de zwarte ruiters en snippen vlak voor ons.
En toch was de beleving van de vogels hetzelfde. En het is lastig uit te leggen wat dat nu is. Vooral als de ruiters in die besloten stukjes vlak aan de kant lopen, tussen het riet en dus niet midden op de open plas, krijgt de beleving een intimiteit die me terugbrengt naar die tijd al die jaren geleden in de Biesbosch en kan ik met plezier concluderen dat er niets veranderd is. De beleving, de ervaring, het geluid van de pootjes in het water, de manier van lopen, foerageren, hoe ze vaak “samen op” de kantjes aflopen, de elegantie… het is onveranderd. Ik voel me onveranderd. En natuurlijk, de omstandigheden zijn anders en het is prachtig dat dit soort vogelhutten te huur zijn.
Onsportief?
Mijn voorkeur ligt nog steeds bij eigen gevonden plekjes en daar mijn ding doen zoals toen, nu doe ik dat meestal met zo’n laag lighutje en soms bouw ik iets (semi-)permanents ter plekke.
Nu kan iedereen, zonder enige kennis, research, ervaring, moeite, zonder tijgeren door het slik of een hutje te moeten bouwen of rekening te houden met het tij “zo maar” een hut boeken, aanschuiven en die elegante zwarte ruiters (of wat er die dag verschijnt) op korte afstand vanuit laag perspectief fotograferen.
Wat vind je hiervan? Zullen de fotografen die op deze wijze voor het eerst een zwarte ruiter zien en kunnen vastleggen nu dezelfde beleving hebben als ik destijds aan de plas in de Biesbosch had en het net zo op prijs stellen? Ik heb geen idee. Wat denk jij hierover? Is het te makkelijk? Onsportief? Of gewoon een prima idee?
24 reacties
Mooi verhaal Arie. Ik herken het plezier van een soort van survivallen om het vogeltje of diertje te spotten dat je graag wilt zien, maar het is zoals je zegt… de beleving van de vogels is niet anders als je ze kunt bekijken met een kop koffie in de hand en wat lekkers in de tas. Het blijft genieten van de natuur voor je.
Ik vind het dan ook jammer, dat er mensen zijn die het enigszins veroordelen.. in de trant van, “Ja, zo kan ik het ook”.
Om mooie foto’s te kunnen maken, zul je A veel tijd moeten steken in het bestuderen van het gedrag van in dit geval de diverse vogels en dan B toch heel veel uren moeten investeren in het wachten op precies dat bijzondere moment dat je graag wilt vastleggen. Als je het dan ook nog op bijvoorbeeld jouw manier wilt doen… met fotografisch gezien een opvallend standpunt, belichting of sluitertijd, dan blijft het voor mij toch altijd heel bijzonder wat jij en enkele andere fotografen kunnen maken.
Kortom, ik ben graag in de natuur met mijn camera, maar de mooiste plaatjes komen meestal wel vanuit de hutten waar de vogels mij niet zien.
Je hoeft niet perse te lijden om kunst te maken, toch?
Eens Richard, dank voor je reactie
Helemaal prima dat mensen in een vogelhut zitten te koffie drinken, appeltaart eten, en oh ja… ook nog fotograferen. Alles beter dan de natuur verstoren. De gekste verhalen hoor je om maar het perfecte plaatje te schieten. Ik zeg doen: leef je lekker uit in de daarvoor bestemde vogelhut. Ga vooral #nietvanhetpadje. De natuur is u dankbaar!
Goeie tip Betsy, dank!
De kracht macht onmacht van het internet. Men ziet de inmiddels de ontelbare foto’s op het net. Dat gaan we ook effe doen, kopen een camera ( het liefst een dure en grote om op te vallen) bij een dozenschuiver. Maar dan blijkt het effe doen toch wel behoorlijk tegen te vallen en komt men er achter dat een serieuze fotograaf er toch wel een hoop huiswerk en moeite voor moet doen. Natuurkennis ontbreekt voor 100% en er moeite voor doen is een rotwoord. Er is mij zeker afgelopen anderhalf jaar met regelmaat gevraagd: wat voor vogel heb ik gefotografeerd. Een grote groep van het hierboven genoemde komt in een hut terecht, lekker makkelijk toch om volgevreten, gevoerde beesten te fotograferen. Helaas speelt ook bij vogelhutten de commercie de boventoon. Neem mij niet serieus, dit was zomaar een gedachtenkronkel van iemand die pas een jaar of vijftig met en zonder camera in de natuur vertoeft en de afgelopen tijd de meest gekke dingen heeft gezien. Voorbeeldje de klojo’s die bij Zouweboezem met waadbroeken aan naar de nesten met zwarte stern liepen en alles voor het plaatje. Ja voor plaatjes moet je in een hut zijn en voor foto’s moet je geduld hebben en moeite doen.
“Voorbeeldje de klojo’s die bij Zouweboezem met waadbroeken aan naar de nesten met zwarte stern liepen en alles voor het plaatje.”
Bijzonder, deze foto’s kun je toch nergens tonen zonder dat iemand opmerkt dat er verstoring heeft plaatsgevonden.
Dat maakt deze lieden blijkbaar niks uit, Dit soort praktijken hebben we in het voorjaar ook in de polder Arkemheen kunnen aanschouwen helaas.