Fotobespreking thema ‘herfst’: Krist en Ton

Sfeer!!

Deze foto trok meteen mijn aandacht, wat een zalige sfeer. De herfst is dé tijd dat de nachten kouder worden en de mysterieuze ochtenden beginnen met zachte ochtendmist. Door de aanwezigheid van nevel en lage temperatuur wordt het licht zachter en zelfs roze, zoals in dit beeld. Ik kan mij voorstellen dat je genoten hebt van de stilte hier, ik geniet met je mee nu achteraf.

Blik op oneindig

Wat mij opvalt is de heerlijke lijn naar de achtergrond, van scherp en duidelijk, langzaam steeds zachter en vager. Mijn blik gaat mee en verdwijnt heerlijk in de oneindigheid. Wel neigt mijn blik, eenmaal in de verte aanbeland, te gaan ronddwalen. Dat heeft ook te maken met de grote hoeveelheid leegte rechtsonder in beeld. Je moet je kijker helpen bij een landschapsbeeld. Lijnen zijn perfecte hulpmiddelen, maar moeten wel ergens heenleiden, nu leidt hij de leegte in zonder aandachtspunt.

Ik ben eens gaan experimenteren met andere uitsnedes om te kijken of ik dat gevoel van dwalen kon verminderen zonder afbreuk te doen aan de sfeer en sereniteit. En het grappige is dat ik op twee afzonderlijke uitsnedes kwam die beide voor mij werken. Ik heb ze hieronder even neergezet:

Aandacht bij de bomen

Wanneer ik de verhouding gelijk wil houden kom ik erop om de leegte rechtsonder te verkleinen. Daarmee ben ik ook meteen een stuk van rechtsboven kwijt. Op zich is dat niet erg alleen ben ik dan precies ook dat stukje boom rechtsboven kwijt. Het mooie is nu dat mijn aandacht veel meer bij de bomenrij blijft. Omdat ik de lijn naar achteren heb afgekapt is het minder een leidlijn voor mijn oog geworden en in plaats van nu naar de verte te kijken blijft mijn blik hangen bij de bomenrij zelf. Een ander aandachtspunt nu dus.

Aandacht naar de achtergrond

In mijn tweede uitsnede heb ik gekozen voor een panoramische 16:9 verhouding. Juist wanneer je veel leegte onderin of bovenin hebt óf wanneer je de dieptelijn mist, kan een dergelijke uitsnede helpen de aandacht voor op de breedte van het beeld te leggen. Net als in het origineel wordt de bomenrij weer een leidlijn naar de achtergrond, maar omdat het beeld nu smaller is wordt ik meer dan voorheen heen en weer geleid door het beeld. Het is nu echte de weidsheid die wordt benadrukt. De bomenrij is weer de inleidende voorgrond.

Verhaal afhankelijk van compositie

Zo zie je maar dat met twee aparte uitsnedes je het verhaal kunt wijzigen. Gaat het om de bomenrij, dan is de eerste uitsnede fraaier, terwijl je juist een panoramische uitsnede kunt gebruiken om je blik naar de breedte van het beeld te leiden. Welke voor jou het beste werkt is natuurlijk aan jou. Ik heb slechts willen laten zien wat je met kleine variatie in uitsnedes kan bewerkstelligen.

Ik hoor graag welke jou het meeste aanspreek!

Ton Gorter

Ik zou graag willen weten wat je vind van de compositie. Ik vond het kiezen van de scherptediepte een lastig dilemma. Ik heb hem genomen op ISO 1600, F8, en had daarbij een sluitertijd van 1/60. Eigenlijk had ik het diafragmagetal liever wat groter gekozen, waardoor de scherptediepte groter wordt. Dat had ik kunnen bereiken door een hogere ISO-waarde te kiezen, met meer ruis als gevolg. Of ik had een langere sluitertijd kunnen accepteren, met bewegingsonscherpte in de bladeren, en waarschijnlijk ook in de wandelaars tot gevolg. Wat vinden jullie?

Kleur!

Beuken zijn misschien wel de mooiste herfstbomen van ons land. Beginnen ze in het begin met alle schakeringen van groen, via geel naar rood… uiteindelijk worden ze helemaal geel en begin december zijn zelfs de dorre bladeren van de laaghangende takken nog dieprood. Niet voor niets dat vele fotografen in de eerste week van november naar de beukenbossen en – lanen van ons land trekken. Zoals jij ook hebt gedaan, en niet onverdienstelijk!

Diepte

Bij beukenlanen wordt al snel de groothoeklens gepakt om diepte te creëren. Wat dan opvalt is dat de eerst 5 bomen duidelijk zichtbaar zijn, maar door het sterke verkleiningseffect van de groothoeklens verdwijnen de bomen vanaf #6 al snel in het niets. De tip is bij lanen om juist de eerste bomen buiten beeld te laten en met meer tele (inzoom) te werken, zoals hier op 105mm. Dan is het verkleiningseffect veel minder drastisch en zie je veel meer de hele laan met alle diepte.

Scherptediepte

Je vraagt heel gericht naar de scherptediepte en geeft aan dat je eigenlijk liever deze nóg groter had gehad. Nu kan ik antwoord geven op je vraag, maar liever maak ik eerst een stap terug. Is de scherptediepte dan nu te klein? Ik vind dit lastig vast te stellen want ik heb alleen maar het verkleinde beeld hier en kan dus niet zien waar de scherpte ophoudt. Ook weet ik de afstanden tot de bomen niet om de scherptediepte te berekenen. Wat ik echter wel kan is een inschatting maken door middel van de hyperfocale afstand. Dat is de voorwerpsafstand (afstand tot het punt waarop je scherpstelt) waarop de achterkant van de scherptediepte precies op oneindig valt. Deze hyperfocale afstand is afhankelijk van gebruikt diafragma, gekozen brandpuntsafstand en camera (eigenlijk grootte sensor). Met websites als Dofmaster.com kun je dan uitrekenen op welke afstand je scherp moet stellen om de maximale scherptediepte te bereiken. Als ik bovenstaande waarden ingeef (5D mkIII, 105mm en f/8) kom ik op 46m met bijbehorende scherptediepte van 23m tot oneindig. Dat betekent dat als jij je lens instelt op 46m (ongeacht of zich op dat punt een onderwerp bevindt), alles van 23m tot oneindig scherp is. Bij f/11 ligt de hyperfocale afstand op 32.6m met een scherptediepte bereik van 16.3m tot oneindig. Wat jij dus in potentie kan winnen met de keuze van f/11 t.o.v. f/8 is het gebied van 16m tot 23m wat dan ook nog scherp was geweest. Bij f/16 is de hyperfocale afstand 23m en start het scherptediepte gebied al op 11.6m.

Nu weet ik niet of de eerste bomen binnen deze afstanden liggen, maar op deze manier kun je zien wat het maximale effect kan zijn van een ander diafragmagetal. Of jij hiermee geholpen ben en/of dat in dit geval een ander (lees: beter) beeld op had geleverd kan ik zonder achtergrondkennis niet inschatten, maar jij hopelijk nu wel. Graag hoor ik jouw idee hierover.

Oh ja, Dofmaster is ook als app te downloaden voor je smartphone, dan kun je in het veld deze berekeningen maken.

Aandachtspunt

Die twee mensen maken het beeld, zonder die twee mensen was het een saaie foto geweest van een beukenlaan. Deze mensen geven een maat weer, de bomen worden nu extra groot dankzij hun aanwezigheid. En verder zijn ze het aandachtspunt van de foto, het eindpunt van mijn zoektocht door het beeld heen. Echter, er is nog een tweede aandachtspunt dat ook om aandacht schreeuwt. En dat is de lichte lucht. Lichte delen trekken aandacht. Ik merk dat ik continu aan het switchen ben tussen lucht en mensen als het om mijn aandacht gaat. Ik ben daarom zo vrij geweest de foto een beetje uit te snijden zodat de lucht wegvalt en alle aandacht bij de mensen blijft. Ook omdat de bomen nu zijn afgesneden ontstaat er een gevoel van oneindigheid in het beeld, de bomen zouden oneindig hoog kunnen zijn en deze grenzeloosheid aan een beeld prikkelt de fantasie.

Ben benieuwd wat je hiervan vindt, laat het weten!