Fotograferen met vintage objectieven

Vintage objectieven zijn gemaakt en uitgebracht in het analoge tijdperk. Niet alle oude objectieven zijn interessant voor de natuurfotograaf, maar er zijn er een aantal die leuke effecten kunnen geven op een digitale camera. 
Natuurfotografie met vintage objectieven.
Een voorbeeld van het swirly bokeh van de Helios 44-2. Fotograaf: Wendy de Waal

Waarom vintage objectieven?

Veel vintage objectieven hebben een eigen look. Foto’s met dergelijk objectieven gemaakt zijn, krijgen een bepaalde uitstraling qua kleur, scherpte of bokeh. Dat is de belangrijkste reden dat mensen ze nu nog gebruiken en dat bepaalde objectieven erg gewild zijn. Maar vintage objectieven kunnen ook een goedkoop alternatief zijn voor als je een lichtsterk objectief zoekt. Met name brandpuntsafstanden rond de 50 mm zijn daarin goed vertegenwoordigd. 

Vintage objectieven; van links naar rechts: Domiplan 50mm 2.8, Helios 44-2 58mm 2.0 en Aus Jena DDR 50mm 2.8. Fotograaf: Wendy de Waal

Enkele bekende objectieven

  • Trioplan – Een van de bekendste objectieven is wel de Trioplan 100mm, gemaakt in de Meyer-Optik Görlitz fabriek in Duitsland. Deze staat bekend om z’n soap bubble bokeh. De bokeh (onscherpte) in de achtergrond is duidelijk zichtbaar en heeft een soort heldere ring, die doet denken aan een zeepbel. Vandaar de naam. Foto’s krijgen hierdoor een dromerige uitstraling. Door de populariteit van dit objectief is deze nu vrij  prijzig in aanschaf.
Soap bubble bokeh van de Trioplan. Fotograaf: Jolanda Vlastuin
  • Domiplan – Deze 50 mm lens is volgens hetzelfde principe gebouwd als de Trioplan en is ook gemaakt door Meyer-Optik Görlitz. Het soap bubble bokeh lijkt er dan ook op. De Domiplan is een stuk goedkoper dan de Trioplan en je ziet ‘m vaak liggen in kringloop winkels (meestal inclusief camera).
Soap bubble bokeh van de Domiplan. Fotograaf: Wendy de Waal
  • HeliosEen ander bekend vintage objectief is de Helios 44-2 (58mm). Een lensje van Russische makelij. Deze was in de hele USSR gangbaar en werden als standaard objectief geleverd bij de Zenith camera’s. De Helios geeft het swirly bokeh effect, waarbij de achtergrond er gedraaid uit ziet. Ook dit resulteert, samen met de onscherpte buiten het midden, in een dromerig beeld. 
Deze foto is gemaakt met de Helios 44-2 met een tussenring. Hier is goed de dromerige sfeer te zien. Dat komt door de kleuren en de onscherpte aan de randen van de foto. Fotograaf: Wendy de Waal
  • Er zijn nog veel andere objectieven te noemen, die een vergelijkbaar of juist totaal ander effect geven. De bovenstaande 3 zijn het meest voorkomend en daar laat ik het hier even bij.

Effecten van vintage objectieven

De effecten treden niet zomaar altijd op. Om een goed swirly bokeh te krijgen bijvoorbeeld, moet je met open diafragma op een bepaalde afstand van je onderwerp fotograferen. Ook moet de achtergrond weer op een bepaalde afstand van je onderwerp staan. Wil je een bubble bokeh, dan moet het diafragma helemaal open staan, met zo min mogelijk scherpte diepte dus. Op een fullframe camera zijn de bokeh effecten meestal meer uitgesproken dan op een cropcamera.

Ook zonder de swirly bokeh van de Helios op te zoeken, geeft dit objectief toch een bepaalde sfeer aan de foto. Fotograaf: Wendy de Waal

Adapter

Een vintage lens kun je niet zomaar op je camera bevestigen. Je hebt hiervoor een adapter nodig. De meeste vintage lensjes hebben een M42-vatting. Daardoor kun je dezelfde adapter voor meerdere objectieven gebruiken. De meest eenvoudige kost je een paar euro. 

Om een vintage objectief op je digitale camera te zetten, heb je een adapter nodig. Met deze adapter zet je een objectief met M42 vatting op een Canon EOS camera. Fotograaf: Wendy de Waal

M-stand

Nadeel van vintage lenzen is dat je alles handmatig moet bedienen, omdat er geen communicatie mogelijk is tussen de lens en de camera. Het autofocussysteem werkt niet, dus moet je handmatig scherpstellen. Ook de diafragmawaarde moet je zelf instellen op het objectief. Fotograferen kan in principe wel in een de sluitertijd of diafragma voorkeuze stand, maar sommige camera’s hebben hier toch moeite mee. In dat geval kun je beter de regie in eigen hand nemen en op de M stand fotograferen. Het is even wennen, maar na een paar keer oefenen weet je niet beter.

Soap bubble bokeh van de Carl Zeiss Jena Tessar. Fotograaf: Wendy de Waal

Tussenringen

Vaak worden er ook nog tussenringen gebruikt, om iets dichterbij te kunnen focussen. Hierdoor kun je meer macro-achtige opnames maken, van vlinders en libellen bijvoorbeeld. Mijn ervaring is dat dit beter werkt met oude tussenringen, die dus ook een M42 vatting hebben, maar met moderne tussenringen kan het ook. Een andere optie is om een close-up filter te gebruiken (hoewel niet ieder objectief schroefdraad heeft om de filter op te bevestigen).

Waar zijn vintage objectieven te koop?

Enthousiast geworden? Online worden veel vintage lensjes aangeboden. Op Marktplaats, E-bay en Facebook bijvoorbeeld komen ze regelmatig voorbij. Verder vind je ze vaak op rommelmarkten en in kringloopwinkels. En wie weet ligt er zelfs nog wel wat bij je (groot)ouders op zolder!

6 reacties

  1. Goed verhaal over vintage glas en mooi geïllustreerd met voorbeelden. Het vergt wel enige oefening om met die oude lensjes om te gaan. In mijn geval werken ze het prettigst op een systeemcamera. Ik was gecharmeerd van de Helios 44-2 maar kon deze nergens te koop vinden, wel de latere 44M die echter niet de “swirly bokeh” eigenschap heeft. Het lensje heeft helaas een vrij stroeve scherpstelring maar produceert niettemin mooie bokeh bellen. Ik ging een keer experimenteren met Photoshop en ontdekte dat het “swirly” effect makkelijk kan worden nagebootst met een radiale onscherpte filter. De combinatie van de 44M en radiale onscherpte levert toch mooie beelden op die iets weg hebben van de 44-2.

    1. Hoi Ruud,

      Dank je wel voor het mooie compliment!
      Ik heb mijn Helios 44-2 lens gekocht op een vlooienmarkt tijdens een vakantie in Georgië. Ik ben specifiek naar die markt gegaan om op zoek te gaan naar een Helios. In het Oostblok worden ze vrij veel aangeboden op tweedehands marktjes. Zo heb ik ze ook gezien in Azerbeidzjan, Polen en vorige week nog in Bulgarije. Maar ja, daar moet je dan maar net zijn natuurlijk 😉

      Leuke tip van de swirly bokeh in Photoshop! Daar ga ik ook zeker eens naar kijken.

  2. Hoi Bianca, wat leuk dat je ook enthousiast bent over vintage objectieven! Ik heb de Revuenon zelf niet, maar ik hou hem in gedachten!

  3. Vintage glas is fantastisch om mee te werken. Ik heb nog een extra voorbeeldje; Revuenon 50mm f1.4; superscherp, lichtsterk en prachtige bokeh. Mijn laatste aanwinst en zó blij mee! Voor dezelfde prijs te vinden als een Helios op dit moment. Ik gebruik trouwens simpele moderne tussenringen en die werken perfect hoor.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

6 reacties

  1. Goed verhaal over vintage glas en mooi geïllustreerd met voorbeelden. Het vergt wel enige oefening om met die oude lensjes om te gaan. In mijn geval werken ze het prettigst op een systeemcamera. Ik was gecharmeerd van de Helios 44-2 maar kon deze nergens te koop vinden, wel de latere 44M die echter niet de “swirly bokeh” eigenschap heeft. Het lensje heeft helaas een vrij stroeve scherpstelring maar produceert niettemin mooie bokeh bellen. Ik ging een keer experimenteren met Photoshop en ontdekte dat het “swirly” effect makkelijk kan worden nagebootst met een radiale onscherpte filter. De combinatie van de 44M en radiale onscherpte levert toch mooie beelden op die iets weg hebben van de 44-2.

    1. Hoi Ruud,

      Dank je wel voor het mooie compliment!
      Ik heb mijn Helios 44-2 lens gekocht op een vlooienmarkt tijdens een vakantie in Georgië. Ik ben specifiek naar die markt gegaan om op zoek te gaan naar een Helios. In het Oostblok worden ze vrij veel aangeboden op tweedehands marktjes. Zo heb ik ze ook gezien in Azerbeidzjan, Polen en vorige week nog in Bulgarije. Maar ja, daar moet je dan maar net zijn natuurlijk 😉

      Leuke tip van de swirly bokeh in Photoshop! Daar ga ik ook zeker eens naar kijken.

  2. Hoi Bianca, wat leuk dat je ook enthousiast bent over vintage objectieven! Ik heb de Revuenon zelf niet, maar ik hou hem in gedachten!

  3. Vintage glas is fantastisch om mee te werken. Ik heb nog een extra voorbeeldje; Revuenon 50mm f1.4; superscherp, lichtsterk en prachtige bokeh. Mijn laatste aanwinst en zó blij mee! Voor dezelfde prijs te vinden als een Helios op dit moment. Ik gebruik trouwens simpele moderne tussenringen en die werken perfect hoor.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: