Menu

Onderdeel van Pixfactory

Gras!

Wat heb ik de afgelopen zomer genoten van gras! Grashalmen tot aan mijn schouders. Golven van wuivende grashalmen in een zee van manshoog gras, met akkerdistels en andere kruiden. Roepende en rondvliegende roodborsttapuiten. Savanne, nu eens niet in Tanzania, maar in Nederland.
Een mannetje grauwe kiekendief boven wuivende grassen in de Serengeti, Tanzania. Fotograaf: Martin van Lokven

Weidevogels

Er hebben grote veranderingen plaatsgevonden in het beheer van ons grasland. Dat verarmt, onder meer door meer mest, minder grassoorten, een hoge veedichtheid en het feit dat veel boeren veel vroeger in het jaar maaien. Op die kale, gifgroene, kortgemaaide akkers is geen plek meer voor de grutto en een hoop andere vogels.” Aldus bioloog Albert Beintema, winnaar van de Jan Wolkersprijs 2016, ontvangen voor zijn boek “De Grutto”.

Een biljartlaken. Fotograaf: Martin van Lokven

Tja, waar eens het vrolijke lied van veldleeuweriken klonk en grutto’s in een wervelende baltsvlucht hun naam eer aan deden, is het nu qua vogels een treurige bedoeling. In mijn jonge jaren was de veldleeuwerik de meest verspreid voorkomende vogel van Nederland. Met naar schatting 500.000 tot 750.000 broedparen. Intensivering van de landbouw en verruiging van de duinen heeft tot een dramatische afname geleid, tot minder dan 50.000 broedparen. Boven veel graslanden hoor je geen veldleeuwerik meer.

Maar bij mij om de hoek, op Park Vliegbasis Soesterberg broeden 180 paartjes veldleeuwerik en kun je vanaf half maart de mannetjes tijdens de baltsvlucht horen zingen. Een moeilijk te traceren gejubel, waarbij je vaak op een verkeerde plek in de lucht zoekt. Een heerlijk geluid! In een prachtig en gezond gebied. Veel gras, geen landbouw, lange tijd niet toegankelijk geweest voor publiek en met rust gelaten, broeden er naast veldleeuweriken ook roodborsttapuiten en zelfs nachtzwaluwen.

Natuurinclusieve landbouw

Om ervoor te zorgen dat er weer gezonde graslanden komen, werkt Natuurmonumenten samen met boeren en overheid aan een omwenteling in de agrarische sector. Boeren worden nu min of meer gedwongen om zoveel mogelijk productie te leveren en het wordt hen niet gemakkelijk gemaakt om te kiezen voor natuurinclusieve landbouw. Voor weilanden die niet zijn bemest door drijf- en/of kunstmest, met veel verschillende soorten bloemen en planten. Goed voor bodemleven, insecten, weidevogels, etc. Dat het mis is met de aantallen en soorten insecten, heeft onderzoek onlangs ook overduidelijk aangetoond.

Niet gemaaid grasland in de Taartpunt. Fotograaf: Martin van Lokven

Roodborsttapuit

Afgelopen zomer heb ik gefotografeerd in de Taartpunt, een gebied van Natuurmonumenten bij Tienhoven in de provincie Utrecht en deel van de Ecologische Hoofdstructuur. Voedselrijke grond is er afgeplagd en er zijn poelen en natuurvriendelijke oevers aangelegd. Natuurmonumenten heeft er in 2017 een gloednieuw wandelpad geopend, het Vredevoetpad. Op het eerste traject van dit pad was het gras niet gemaaid en onwijs hoog. Genieten! Van de savanne én de roep van de roodborsttapuit. Van de aanwezigheid van dit kleurrijke, beweeglijke en goed zichtbare juweeltje. Zittend op een paaltje, distel of in een grashalm. Uitkijkend naar insecten.

Roodborsttapuit in ruig grasland van de Taartpunt. Fotograaf: Martin van Lokven

De roodborsttapuit was in aantal en verspreiding vanaf de 70’er jaren – net als de veldleeuwerik – sterk afgenomen, vooral in het boerenland. Toen was voor mij – als beginnend vogelaar – de roodborsttapuit echt bijzonder. Ik moest er voor naar de heide, naar de Gorsselse Heide. Sinds ongeveer 1990 echter herstelt de soort zich goed en neemt weer in aantal toe. Was de soort vroeger vooral te zien in de duinen en op de heide, tegenwoordig tref je ze ook in verruigt grasland, langs ruige slootkanten en andere biotopen met ruige vegetatie.

Manshoge grashalmen, veel witbol. Fotograaf: Martin van Lokven

Fotografie

Om de savanne in de Taartpunt in een overzichtsfoto te vangen heb ik mijn statief helemaal uitgedraaid, camera op zelfontspanner gezet en vastgehouden met twee handen zo hoog mogelijk gehouden. Vele scheve, te lage en te hoge horizonnen en afgesneden hekjes verder was ik tevreden met het resultaat.

Wat is het toch heerlijk om een dier in zijn omgeving te fotograferen! Die roodborsttapuit klein op een paaltje te midden van hoge grassen, niet zo ingewikkeld ook. Maar toch zou ik ook graag eens een mannetje roodborsttapuit dichtbij voor de lens willen krijgen!

Laat en in stroken gemaaid grasland van Natuurmonumenten. Fotograaf: Martin van Lokven

Nawoord

Albert Beintema gelooft dat de grutto het gaat redden. “Er zijn plaatselijk, in het zuidwesten van Friesland en de kern van Waterland, allerlei positieve initiatieven aan de gang, met enthousiaste vrijwilligers en boeren die zich bezighouden met de toekomst van de weidevogel.” En ik heb nu al weer zin in de wuivende grassen volgend voorjaar en zomer!

Geef een reactie

2 reacties

  1. Leuk artikel Martin. Het is jammer dat er niet meer natuurlijke graslanden zijn, met veel soorten en ook nog allerlei planten en bloemen. Dat is niet alleen goed voor dieren maar ook zo mooi om te zien.

    1. Dank je Judith!
      Een kruidenrijk grasland is fantastisch om te zien. Maar ook een volgroeid wuivend veld met overwegend witbol of andere grote grassen is geweldig.
      Als ik het verhaaltje overigens nu lees, loopt het net niet helemaal lekker. Maar de strekking is wel duidelijk.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

2 reacties

  1. Leuk artikel Martin. Het is jammer dat er niet meer natuurlijke graslanden zijn, met veel soorten en ook nog allerlei planten en bloemen. Dat is niet alleen goed voor dieren maar ook zo mooi om te zien.

    1. Dank je Judith!
      Een kruidenrijk grasland is fantastisch om te zien. Maar ook een volgroeid wuivend veld met overwegend witbol of andere grote grassen is geweldig.
      Als ik het verhaaltje overigens nu lees, loopt het net niet helemaal lekker. Maar de strekking is wel duidelijk.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Martin van Lokven

Martin van Lokven

Natuur is Martin’s grote liefde. Als professioneel fotograaf en schrijver deelt hij die liefde graag met anderen.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: