Menu

Onderdeel van Pixfactory

Grip op magie in je natuurfotografie

Afgelopen zomer heb ik mijn rug overbelast en kon ik er maandenlang weinig mee. Ik had mijn zware Lowepro fotorugzak met 15+ kg aan fotogear iets te vaak over mijn schouder gegooid en mijn rug zei: ik stop hier even mee. Toen het weer ietsje beter ging kwam ik op het lumineuze idee om zo’n fotografietrolley te kopen. Zo’n trolley die meteen een stoel is. Tot mijn grote verbazing vond mijn rug dit de enige stoel waar langere tijd op gezeten kon worden. Zo kwam het dat ik urenlang op mijn favoriete plekje op de hei kwam te zitten en ging het me opvallen dat als ik wat langer zit, dus geen half uur maar bijvoorbeeld 4 uur, ik ontdekkingen ging doen.
Gewoon een konijntje… Fotograaf: Arie van den Hout

Als het regent bijvoorbeeld zag ik dat reeën (herten doen dit ook) het open veld in gaan. Volgens research is dit omdat het geluid van de regen op de bladeren, grond en takken dermate storend is voor hun verfijnde gehoor dat ze zich onveilig voelen omdat ze gevaar niet aan kunnen horen komen.

Zodra ze het open veld inlopen worden ze wel weer meer zichtbaar, ook voor de mens. Vaak worden ze dan gezien en ook nog al eens benaderd voor een plaatje en daarmee opgejaagd, waardoor ze het rust(bos)gebied weer terug ingaan. Tijdens mijn urenlange observatie zie ik, bijna als een ademhaling of een eb en vloed, een ontspanning en een krimp, de reeën het rustgebied in en uit gaan. Wandelaars, mensen met honden, mountainbikers, roepende kinderen en fotografen hebben allemaal in meer of mindere mate invloed op de reeën. Het is heel mooi om te zien hoe een en ander op elkaar reageert.

Natuurfotograaf fotografeert een reebok. Fotograaf: Arie van den Hout

En als je wat korter in het veld bent zie je vaak maar een deel van de beweging en vergeet je vaak ook nog je eigen positie in deze vergelijking. Ook onze aanwezigheid als fotograaf heeft invloed op bewegingen. Pas als je waarlijk langer ongezien stilzit kan je de beweging zien en kunnen we onze eigen invloed op de dieren uitsluiten en natuurlijk gedrag observeren. En dat is mijn doel als ik fotografeer: zo natuurlijk mogelijk ogende foto’s te maken, waar een rust vanuit gaat. Ik probeer de natuur vast te leggen zonder invloed van (menselijke) storing.

Leven vanuit denken of leven vanuit zijn: áán of uít staan?

Tijdens mijn lange zitsessies kwam ik erachter dat het bovenstaande voor mij een metafoor is voor een groter plaatje. Al zittend zag ik dat ik probeer de wereld te ervaren zonder de storing van mijn geprogrammeerde gedachten. Zonder interpretatie dus. En dát is voor mij natuur: de wereld zonder storing van gedachten. Écht aan-wezig zijn! “Aan” als het tegenovergestelde van “uit” en “wezig” als een afgeleide van het werkwoord wezen/zijn: áán staan dus. “Uit staan” is voor mij dan levend in een gedachtewereld (af-wezig).

Dus mijn drive om de natuur te beleven en de schoonheid vast te leggen bleek eigenlijk mijn drive om blijvend “aan” te staan en niet afwezig te zijn in gedachten.

Wow, diep! Volg je me nog? Dan ga ik er even op door. Misschien leidt het ergens heen.

Kleine plevier lijkt extra “engelenvleugeltjes” te hebben. Fotograaf: Arie van den Hout

De natuur zonder storing beleven en vastleggen ging dus om mijn eigen (ware) natuur. Dat deel van mezelf dat niet aangeraakt is door ideeën, gedachten of interpretaties. Je zou kunnen zeggen de “ik” die ziet of ik denk of niet denk.

Weheeeh! Ben je er nog?

Ik zag dat er in mijn fotografie dingen ontstonden die ik niet kon bedenken…

Die plek heb ik nader onderzocht. Ik zag dat dat de getuige is van al mijn ervaringen en dat dat er altijd is. De enige constante eigenlijk in mijn leven. De rest komt en gaat. Het is compleet, altijd daar en het heeft niks nodig. Mijn aanwezigheid dus. Sommige zullen dit zweverig noemen. Ik ben er achter gekomen dat dit de enige realiteit is (de rest is namelijk denkbeeldig!).

In tijden van Corona is er wellicht wat meer tijd om dit soort dingen te onderzoeken. Zoals de vraag: wat hebben al mijn ervaringen gemeen? Antwoord: dat ik er (bij) ben.

Ik ben eens verder gaan onderzoeken wat er gebeurt als ik die ontdekte ruimte regelmatig betreed. Je kan ook simpelweg zeggen, als ik uit mijn hoofd ga. De grap is dat er dan totaal nieuwe dingen ontstaan. Je zou dat ook inspiratie kunnen noemen. Ik werd heel helder! Ik zag dat er in mijn fotografie dingen ontstonden die ik niet kon bedenken. Wat ik bedacht was altijd een variatie op iets bekends, maar niet vernieuwend. Ik kwam er achter dat bij creatie uit “die ruimte” iets heel anders ontstaat dan als je iets probeert of herhaalt.

Wilde eenden in dichte mist. Zicht 15-20 meter. Toch het water op. Fotograaf: Arie van den Hout

Schoonheid

De ontdekte ruimte, of ware natuur, is voor mij hetzelfde als schoonheid: schoon van alle “ingelegde of opgelegde” ideeën, gedachten, overtuigingen of interpretatie.

Wat ik, en velen met mij via de natuurfotografie proberen te bereiken is schoonheid op te roepen door beeld te maken waar “de mind” eigenlijk niet zo veel mee kan maar wat wel direct refereert aan die plek die schoon is, je diepste zelf zou je kunnen zeggen. Eigenlijk valt bij een mooi beeld de mind stil, het denken wordt dus niet getriggerd, en er is een her-kenning van dat wat altijd aanwezig is. Een kenmerk van dit soort beeld is de afwezigheid van storende elementen.

Ongepland, de magie van het moment, futen kruisen hun snavels tijdens de balts. Fotograaf: Arie van den Hout

Een en ander zou dus betekenen dat er grip is op magie in je fotografie!

Laten we nog een stapje verder gaan. Ik denk dat creatie een gegeven is. De mens creëert via denken. Zoals hij denkt zo is zijn leven. Ik heb ontdekt dat hoe meer we het denken uitschakelen en hoe meer we inspiratie toelaten in het proces van creatie, hoe meer magie er in de creatie zit. Creatie met magie is wat ik onder creativiteit versta. Dus, als je vooral sterk vasthoudt aan ideeën dan fotografeer je vooral binnen het bekende en is jouw creatie beperkt tot jouw voorstellingsvermogen (van het denken/brein); schakel je het denken als het ware uit (door bijvoorbeeld je aandacht te verplaatsen van het denken naar het lichaam of naar je zintuigen) dan faciliteer je meer ruimte en vanuit die ruimte ontstaat er dan een meer geïnspireerde creatie. Uiteraard wordt het praktische denken en al je fotografie-ervaring moeiteloos ingezet in de uiteindelijke uitvoering.

Mijn hoofd was leeg, mijn aandacht werd getrokken naar een bepaalde plek waar dit paddenstoeltje stond. Ongemerkt, bijna als vanzelf schoot ik dit plaatje. Het voelde alsof ik er niets aan gedaan had… Fotograaf: Arie van den Hout

Een en ander zou dus betekenen dat er grip is op magie in je fotografie! De schuif, de meter is, hoe meer ruimte er is hoe meer magie in de creatie, hoe meer denken hoe beperkter en hoe voorspelbaarder het beeld is.
In eerst instantie hoop ik dat herkend wordt wat ik hier betoog en in tweede instantie hoop ik dat je met me gaat uitproberen of het echt zo is! Ik ben heel benieuwd.

Laat dit alsjeblieft weten in de comments.

Geef een reactie

27 reacties

  1. Goed stukje, heel herkenbaar!
    Om je creativiteit te voeden moet je alle ballast loslaten en gewoon zijn. Niet denken maar laten komen… daar ontstaan de mooiste dingen. Dan kom je tot beleven en komt je creativiteit tot uiting. Mooi!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

27 reacties

  1. Goed stukje, heel herkenbaar!
    Om je creativiteit te voeden moet je alle ballast loslaten en gewoon zijn. Niet denken maar laten komen… daar ontstaan de mooiste dingen. Dan kom je tot beleven en komt je creativiteit tot uiting. Mooi!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Arie van den Hout

Arie van den Hout

Arie van den Hout is sinds zijn jeugd gepassioneerd natuurliefhebber, fotograaf en onderzoeker. Hij deelt zijn passie graag, o.a. via workshops. Genieten staat voorop, de rest volgt van zelf, is een van zijn motto’s.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: