Hertengeweld op de Veluwe

Edelherten in Nederland

In Nederland moet je edelherten zoeken op de Veluwe en in het gebied van de Oostvaardersplassen. Behalve in de bronsttijd leven de mannetjes (de herten met gewei) gescheiden van de hinden (vrouwtjes zonder gewei). Eind augustus worden de mannetjes onverdraagzaam naar elkaar en vallen de roedels uit elkaar. Hun nekspieren zijn aangesterkt en ze hebben bronstmanen gekregen. De sterke exemplaren eigenen zich een gebied toe dat ze verdedigen tegen rivalen. Dit doen ze o.a. door te burlen. Hoe groter en zwaarder het lichaamsvolume van het hert, hoe dieper en krachtiger de burl klinkt. Dat moet indruk maken op de buurman en hem en jonge herten op een afstand houden!

Zo’n plaatsgebonden mannetje wordt dan een plaatshert genoemd. Verder probeert het hert de hinden in zijn domein te houden. Echter, de leiding van het roedel hinden ligt bij de leidhinde. Als zij de aftocht blaast volgen de andere hinden en kalveren. Tijdens de bronstperiode eet het mannetje bijna niet en aan het einde van de bronst (half oktober) is hij sterk vermagerd, ook wel afgebronst genoemd.
Wil je zeker zijn dat je er iets van meekrijgt, dan zijn gebieden als de Hoge Veluwe, Deelerwoud of Klampenborg in Denemarken prima locaties. In gebieden met veel herten is meer onderlinge concurrentie waardoor de bronst intensiever is en de kans op mooie beelden dus veel groter.

Hoge Veluwe

De bronsttijd op de Hoge Veluwe begint eerder dan op de rest van de Veluwe. Genetisch gezien zitten de herten hier namelijk net iets anders in elkaar. Doorgaans start de bronsttijd een tot twee weken eerder dan op de rest van de Veluwe. Vorig jaar was ik er op 8 september en dan is er al van alles te fotograferen. Langs de Wildbaanweg worden de herten gevoerd en daar zijn ze dus goed te observeren en te fotograferen. Begin september bloeit de heide nog een beetje waardoor je de dieren in een leuke omgeving kunt fotograferen. Vanaf de tweede helft van de middag tot zonsondergang heb je daar de beste kansen. Kijk maar op de site van de Hoge Veluwe voor de toegangsprijzen en de openingstijden.

Denk niet dat je er alleen staat. Rond de 15e september staan er soms wel 300 man en blijkbaar vinden de herten dat niet storend. Een parkeerplaats zoeken voor je auto wordt dan lastig. De serieuze fotografen komen dus al vroeg in de middag om hun stekkie op te eisen. Zo kies je zelf je achtergrond voor je beelden. Dan is het gewoon wachten op wat er gaat gebeuren. Ik kies bij voorkeur een heldere dag, dan is er in de avond prachtig licht op deze bronstplek. Bij koud en helder weer is er vaak meer bronstactiviteit.

Met een 300mm kun je daar al leuke beelden maken. Verder kun je er je ogen uitkijken naar alle apparatuur die er staat opgesteld! De apparatuur die bij een finale op Wimbledon staat opgesteld is er niets bij. De laatste jaren groeit het aantal fotografen op deze plek enorm en zo is het een mooie inkomstenbron voor de Hoge Veluwe. Men concentreert op deze manier de fotografen op deze plek en voorkomt daarmee verstoring in de rest van het park.

Verstoring is iets dat je absoluut moet vermijden. Niet alleen voor de slechte naam van de fotografen, maar met name voor de dieren zelf. Ga gewoon ergens rustig zitten en wacht af. Herten achterna lopen heeft absoluut geen enkele zin, daarmee veroorzaak je alleen ongewenste verstoring van de dieren. Respecteer daarom dan ook de toegangsregels van de gebieden die je bezoekt. De boswachters zijn in deze periode extra alert op fotografen die de regels overtreden. Voor zonsopkomst het bos ingaan mag niet, hoe groot de verleiding ook is als je in de verte een hert hoort burlen. Soms staat de boswachter in het donker gewoon op je te wachten tot je toch het gebied in gaat en met hun nachtkijkers zien ze meer dan je denkt. Een procesverbaal wegens het betreden van het bos na zonsondergang of voor zonsopkomst kost al gauw 60 euro. Als de link gelegd kan worden naar verstoring van de edelherten dan kan de boete oplopen tot 500 euro.

Buiten de Hoge Veluwe

Andere plekken op de Veluwe zijn bijvoorbeeld de Veluwezoom met het Deelerwoud en de Rhederheide. Op de Elsberg (Rhederheide) staat een observatiepost van Natuurmonumenten. Het is een prachtig glooiend landschap, maar je hebt wel wat geluk nodig om de dieren van dichtbij te kunnen fotograferen. Vorig jaar ben ik er in de ochtend een keer geweest terwijl het er prachtig mistig was. Helaas geen hert gezien, maar je hoort ze dan wel. Hier heb je al gauw een 600 mm nodig (en het geluk dat de dieren in het dal voor de hut lopen). Het Kroondomein is ook best een goede locatie, maar dat gebied gaat dicht vanaf 15 september tot 25 december. Men zegt dat dit voor de rust van de edelherten is bedoeld, maar eigenlijk is het voor de rust van de Oranjes die daar dan zonder pottenkijkers kunnen jagen.

Na half oktober zoeken de herten hun eigen leefgebied weer op en vormen zich weer de hertenroedels. De rivalen van gisteren worden weer de vrienden van nu waarmee ze de herfst en de winter ingaan. De geweien worden in februari afgeworpen. In het voorjaar volgt de opbouw van een nieuw gewei dat in september weer klaar is voor de volgende bronst.