Het bespreken van foto’s, deel 3: de inhoud

In deel 1 van deze reeks hebben we een wandeling door een foto gemaakt. Tijdens deze tocht hebben we ontdekt waar het onderwerp is en hoe we daar kunnen komen. In deel 2 hebben we ons afgevraagd hoe het beeld is gemaakt en de technische elementen bekeken. In dit laatste deel duiken we weer de foto in en gaan dieper in op de inhoud. En maken we uiteindelijk de balans op.
De laatste van het drieluik over fotobespreking. Ben je ook benieuwd waar we uiteindelijk terechtkomen? Fotograaf: Henk Muijs

Impact

Impact is hoe de uitstraling van een foto overkomt op de kijker. Dat kan het wow-gevoel zijn van de eerste indruk, maar ook vertedering, een lach, verontwaardiging of boosheid. Omdat we al een tijdje rond hebben gelopen in onze foto, en een rugzak vol indrukken hebben, kunnen we die eerste indruk nu ook beter plaatsen. En dan hebben we misschien ook ontdekt, dat een wow-foto van een ijsvogel ook maar gewoon een foto is van een vogeltje. En dat als die ijsvogel een mus was geweest, we er niet eens naar gekeken zouden hebben, omdat het eigenlijk een hele saaie foto is.

Een foto kan emoties oproepen. De context is daarbij belangrijk. In een artikel over de verspreiding van zaden heeft de foto een hele andere lading, dan in een artikel over de verzorging van huisdieren. Fotograaf: Henk Muijs
Natúúrlijk zijn mussen ook interessant. En de foto ook, als de omgeving meewerkt. Fotograaf: Henk Muijs

Verhaal

Een foto is het middel van de fotograaf om door middel van iets te laten zien een verhaal te vertellen. Als de maker het belangrijk vindt, dat het verhaal overkomt, dan moet hij daar luid en duidelijk in zijn. Ieder mens heeft namelijk de neiging zelf het verhaal in te kleuren met zijn eigen ervaringen. Dat is ook juist het leuke van kunst: iedereen mag zijn eigen beeld scheppen.
We zijn in het eerste deel de foto binnengewandeld en hebben rondgekeken. Stormde het toen of was het windstil? Als je bij een fotobespreking nog een hele verhandeling moet krijgen over wat er precies bedoeld wordt, dan wordt het meer een lezing met beeldillustratie en is de fotograaf er niet helemaal in geslaagd zijn verhaal in het beeld vast te leggen.

Een foto bij een interview op Schiermonnikoog (Natuurfotografie Magazine 44). Interactie tussen de personen. Meerdere lagen met de vogels aan het einde van het rif, de veerboot die terug vaart en in de verte de wal. Er wordt een heel verhaal verteld. Fotograaf: Henk Muijs

Interactie

Interactie is de wisselwerking tussen het onderwerp in de foto en andere elementen in die foto, of tussen het onderwerp en de kijker. Het dier kijkt de foto in en wij kijken mee. Of er is direct oogcontact tussen het onderwerp en de kijker.

Interactie hoeft niet altijd direct oogcontact te zijn. Doordat de zeearend tussen de bergen zweeft waar hij thuishoort, krijgt de kijker zin om mee te zweven. Fotograaf: Henk Muijs
Interactie van het zeer directe soort. Gelukkig stonden we op tijd stil. Fotograaf: Henk Muijs

Creativiteit

Fotografie is per definitie een creatieve uiting: je schept iets wat er voor die tijd niet was. Maar een foto is maar een plat plaatje waarbij heel veel zintuiglijke waarnemingen wegvallen. De mate waarin de fotograaf erin geslaagd is het totale gevoel over te brengen door middel van verbeelding, noemen we creativiteit.

Een ander facet van creativiteit is de originaliteit. Als het al honderdduizendmaal is gemaakt, dan wordt zelfs het prachtigste beeld saai. Dat wil niet zeggen, dat de fotograaf de foto niet had moeten maken. Je kunt ontzettend veel leren van het namaken van andermans beelden.

Ook de mate waarin een foto voor de fotograaf nog origineel is, kan een element zijn bij een fotobespreking. Als iemand al jaren hetzelfde trucje uithaalt, dan is er ook geen sprake meer van enige originaliteit.

Spelen met licht en donker, recht van boven genomen. Fotograaf: Henk Muijs

Excuses

Natuurfotograaf Paul Nicklen vertelde in een van zijn boeiende lezingen, dat de redactie van National Geographic als reactie op zijn beelden had: “We publish pictures, not excuses”. Hoe moeilijk de situatie ter plekke ook was, of hoe bijzonder de waarneming ook, het is het beeld wat telt. En als het bedoelde onderwerp van de foto te ver weg is, om nog als onderwerp te fungeren, dan was het misschien een leuke waarneming, maar fotografisch niet meer interessant.

Excuses maken geen foto, de vogel is gewoon gevlogen. Fotograaf: Henk Muijs
Ja maar…: die takken zaten ervoor… En het was erg hard licht… En het was achter een hek, dus ik kon niet dichterbij komen… Hoe bijzonder 20 ransuilen in een hulst ook zijn: “een foto van iets moois is nog geen mooie foto.” Fotograaf: Henk Muijs

Uitpakken maar! De tops en de tips…

Ik heb in drie verhalen geprobeerd te laten zien hoe ík naar foto’s kijk en door het beeld heen wandel. Als je meegewandeld hebt, dan heb je nu een rugzak vol met indrukken over de opbouw van de foto, de gebruikte technieken en de inhoud van het beeld. De onderdelen zijn heel erg met elkaar verweven. Door een onderwerp in bepaald licht (= techniek) te plaatsen (= compositie) kun je een bepaalde sfeer creëren (= inhoud). De volgorde van de besproken onderdelen ligt niet vast en zal voor iedereen anders zijn.

En dan komt uiteindelijk de daadwerkelijke bespreking. Gaan nu de bordjes met een rapportcijfer omhoog? Nee, gelukkig niet. Breng onder woorden wat het beeld voor jou zegt en waarom. Ga altijd uit van het positieve, zelf heb ik een lijstje met Tops en Tips: Wat vind ik goed, en wat kan misschien nog beter? Het doel is dat mensen ervan leren en zich verder kunnen ontwikkelen in de fotografie. En misschien heb je er zelf wel het meeste van geleerd.

Dit was het laatste deel in de driedelige serie “Fotobespreking”. Deel 1 over compositie en in deel 2 gaat het over de gebruikte technieken.

4 reacties

  1. Bedankt voor de heldere uitleg! Ik ga deze artikels zeker bewaren want het leert me om beter naar foto’s te kijken.
    Door de voorbeeld foto’s krijg je ook een goed beeld van hoe u het in de tekst bedoelt.

  2. Bedankt Henk muijs
    Voor de duidelijke uitleg
    Op zulke verhalen zit ik te wachten
    Ik heb er veel van geleerd

  3. Proficiat, wat een leuke artikels !
    Ik heb ze alle 3 achter elkaar gelezen en ik heb er echt van genoten.
    Voor iemand die intussen al 4 jaar avond onderwijs fotografie volgt, staat er niets nieuw in maar de manier waarop de onderwerpen aan bod komen is super interessant.
    Ik ga deze artikels bewaren en af en toe opnieuw lezen als reminder.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

4 reacties

  1. Bedankt voor de heldere uitleg! Ik ga deze artikels zeker bewaren want het leert me om beter naar foto’s te kijken.
    Door de voorbeeld foto’s krijg je ook een goed beeld van hoe u het in de tekst bedoelt.

  2. Bedankt Henk muijs
    Voor de duidelijke uitleg
    Op zulke verhalen zit ik te wachten
    Ik heb er veel van geleerd

  3. Proficiat, wat een leuke artikels !
    Ik heb ze alle 3 achter elkaar gelezen en ik heb er echt van genoten.
    Voor iemand die intussen al 4 jaar avond onderwijs fotografie volgt, staat er niets nieuw in maar de manier waarop de onderwerpen aan bod komen is super interessant.
    Ik ga deze artikels bewaren en af en toe opnieuw lezen als reminder.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: