Het leed dat fotowedstrijd heet?

Fotowedstrijden

Ik doe niet elk jaar mee aan wedstrijden en ook zeker niet zomaar elke fotowedstrijd. Er zijn namelijk net zoveel verschillen tússen de fotowedstrijden als dat er fotowedstrijden zijn. En dat zijn er tegenwoordig heel wat. Waar de ene organisatie bijvoorbeeld meer uit idealistisch oogpunt een wedstrijd organiseert, doet de andere dat uit het belang bij alle beelden die ze opgestuurd krijgen. Voor alles is wat te zeggen, maar mijn wedstrijd-voorliefde ligt de laatste jaren bij het eerste type.

Kijk ook eens goed naar het inschrijfgeld en bepaal of de hoogte van dat bedrag in relatie staat tot wat er te halen valt. Wat je kunt winnen kan enorm verschillen. Want naast de ‘eeuwige roem’ zijn er bij veel wedstrijden vaak gave materiële of grote geldprijzen te verdienen. Dat verschilt niet alleen per wedstrijd, maar kan zelfs per ‘categorie’ verschillen. Waar je met een categorie-winnende vogelfoto een begeleide meerdaagse trip naar een exotisch land kunt winnen, kom je met een winnende foto in de categorie insecten thuis met een ‘gefeliciteerd’ en een waardebon voor een extra accu. Wat je daar van vindt mag je zelf weten, maar ik neig zelf meer naar wedstrijden met een wat grotere gelijkheid. Een voorbeeld daarvan is ‘De Groene Camera’. Winnen is nu eenmaal winnen en iedereen heeft zo zijn eigen lievelingsonderwerp!

Die ene wedstrijd…

Maar goed, terug naar mijn ongeduldigheid. Een aantal jaar geleden trok ik de stoute schoenen aan en besloot ik mee te doen aan een wat grotere internationale fotowedstrijd. De Grote tuinfotowedstrijd, laten we hem zo maar even noemen. Na de eerste ronde bleek mijn portfolio door te zijn naar de shortlist. Ik was even extatisch als naïef en bleu. In mijn hoofd had ik al gewonnen. Dat kón toch niet anders?! Mijn foto’s waren anders dan voorgaande winnende portfolio’s, onderscheidend, ze vielen op en ze waren al die andere dingen waar een winnende fotoserie aan moest voldoen. Geweldig! Ik kon mijn geluk niet op. Urenlang heb ik vervolgens de opgevraagde beschrijvingen gefinetuned, RAW-bestanden en jpg’s in hoge resolutie en de juiste kleurruimte geüpload en vooral veel, heel veel ongefundeerde, zelf toegedichte lof genoten.

Ik won niet. Natuurlijk niet. Nadat ik maar niks hoorde en plots op internet zag dat ‘de jury eruit was’ voor dit jaar heb ik de organisatie nog gemaild of dit wel klopte. Was er misschien iets misgegaan met uploaden? Of was ik niet op tijd geweest? Het kon toch niet zo zijn dat ik ‘gewoon niet gewonnen’ had? Maar dat was gewoon wel zo. Wekenlang had ik er naartoe geleefd en de teleurstelling was dan ook groot. Levensgroot. Zo groot dat ik een half jaar helemaal klaar was met mijn hobby en 6 maanden lang geen foto heb gemaakt. Gelukkig heb ik naar aanleiding van dit verlies in de loop der jaren een paar belangrijke lessen geleerd.

Meedoen aan fotowedstrijden is uitermate spannend. Iedereen die anders beweert geloof ik niet. Het is de combinatie van het gevaar van verliezen en de potentiële euforie van het winnen die het meedoen opwindend maakt. En daar komt het eigenlijk op neer. Er zijn maar twee mogelijke uitkomsten: je wint óf je verliest. En aan die twee uitkomsten kleven, hoe gek het ook klinkt, eigenlijk alleen maar voordelen.

Verliezen

Ik ben er achter gekomen dat je af en toe gewoon wat geduld moet hebben. Kun je écht zomaar even met één keer meedoen al winnen? Alles kan natuurlijk, maar een eenvoudige kansberekening leert al snel anders. Daarnaast: wees realistisch. Probeer de vele ‘likes and comments’ op de socials niet al te veel naar je hoofd te laten stijgen. Heb wat zelfspot. Neem jezelf en je hobby niet al te serieus. Er van uitgaande dat je net zoals ik hobbyfotograaf bent uiteraard. Professionals hoef ik natuurlijk niks uit te leggen. Leer zelfreflectie en vraag bevriende fotografen of je familie om raad als je foto’s gaat selecteren voor een wedstrijd.

Twee weten meer dan één en de ander heeft niet de emotionele lading bij een foto die jij er wel bij hebt. Ook een jury heeft die lading namelijk niet en waardeert een beeld om het beeld en niet om de moeite die er in is gaan zitten om hem te maken. Er komen vaak duizenden foto’s voorbij in de paar-seconden-per-beeld voorjurering en jouw beeld moet er in eerste instantie om het bééld uitspringen en niet om andere zaken. En dan ben je door!

Als je slecht tegen je verlies kunt, zoals ondergetekende, kan verlies een effect hebben op je motivatie, je drive en last but not least, je plezier. Je kunt je een prutser voelen en gevoelens als jaloezie en afgunst zijn niemand vreemd op zo’n moment. Je baalt. Maar dat gaat over. Geloof me. I know. Je leert op een andere, wat meer kritische manier naar je eigen foto’s te kijken. Ook naar foto’s uit je archief. En dat is alleen maar goed! Je bent minder snel tevreden en daagt jezelf meer uit. Je probeert nieuwe dingen te ontdekken en onverharde paadjes in te slaan. Soms letterlijk. En daar kun je van groeien als fotograaf.

Verdiep je ook in voorgaande edities van de wedstrijden. Door het bekijken van die winnaars krijg je een aardig beeld van wat er gewenst is bij een bepaalde wedstrijd. En waar je dit jaar dus niet mee aan hoeft te komen. Onderzoek doen. Tijd investeren. Door mee te doen aan fotowedstrijden kun je een betere, meer veelzijdige fotograaf worden. En daarvoor hoef je niet eens te winnen. Belangrijke lessen die ik heb geleerd.

Winnen

Winnen is op de eerste plaats natuurlijk geweldig. Ja toch! Het kan je fotografie een ontzettende boost geven en met een beetje mazzel win je een vette geldprijs. Je voelt je de koning te rijk. De felicitaties vliegen je om de oren, je staat op een sokkel en ineens wil iedereen met je op pad. Betaald via een workshop of gewoon, zomaar. Exposure! Trots! Waardering! Super!

De euforie van winnen kan zelfs verslavend werken. Na je eerste echte ‘shot’ wil je meer en lijkt het nooit genoeg. Het kan een impact hebben op hoe je fotografeert. Doe je dat nog voor jezelf of fotografeer je met een bepaalde wedstrijd in gedachten? Probeer je te schieten voor de winst of doe je het voor je plezier? Dat kán een tunnelvisie opleveren. Voor wedstrijden van natuurbeherende organisaties kun je maar beter héél andere beelden insturen dan voor bijvoorbeeld de wedstrijd-der-lage-landen. De waardering van de verschillende jury’s voor dezelfde foto lopen nu eenmaal mijlen ver uiteen. Registratiefotografie, een meer abstracte benadering van het onderwerp of foto’s met een verhaal: ze hebben allemaal hun eigen wedstrijd. Maar voor alle vormen van natuurfotografie geldt: probeer dicht bij jezelf te blijven, dan maak je de beste beelden.

Het leed dat fotowedstrijd heet. Niets is minder waar. Plezier en het spel staan voorop! Het is leuk! En wees geduldig. Investeer. Daar leer je van. En doe vooral mee! Komt je allerbeste foto dit jaar niet eens door de voorrondes? Dezelfde foto kan het jaar daarop in de finale staan. Echt! Stuur ook eens een foto in die je zelf niet helemaal het einde vindt. Misschien denkt de jury daar heel anders over. Wees eigenwijs en creatief en doe het op je eigen manier. Al doende leert men. Oefening baart kunst. Geduld is een groot goed.