Het Madurodam-effect

Prehumane herinneringen of openbare toiletten?

Psychologen verklaren dit gedrag door te verwijzen naar prehumane herinneringen. Kennelijk zit het diep in onze genen gebakken dat we na een uitputtende jacht op een wolharig oerbeest het fijn vinden om met onze stamgenoten rond een vuurtje de jachtbuit te delen. Dat het oerbeest van toen vervangen is door de huidige kiloknaller doet daar niets aan af.

Volgens sommige zielenknijpers zouden we hierin ook de verklaring kunnen vinden voor typisch mannelijke hobby’s zoals jagen en vogelfotografie. Nu zijn er inderdaad beduidend meer mannelijke vogelaars dan vrouwelijke, maar een zeker zo plausibele verklaring hiervoor kan zijn dat Nederland in het algemeen (vogelrijke natuurgebieden in het bijzonder) uiterst karig is bedeeld met openbare toiletten.

Morele verplichting tot bewaren?

Gelukkig zijn er ook herinneringen die we eenvoudig zelf kunnen verklaren. Bij het doorbladeren van het fotoalbum hoeven we maar een wazig afdrukje van het familie-uitje in de jaren ’80 te zien of we herinneren ons weer de namen van al die uit het oog verloren neven en tantes. Niet altijd zijn we even blij met deze geheugensteuntjes……

Nu zijn er mensen die verzamelen niet alleen (familie-)foto’s, maar ook fototoestellen. Ik behoor zelf toevallig ook tot deze groep. Je zou zeggen, een onschuldig tijdverdrijf waar je niemand schade mee berokkent. Toch lees ik regelmatig op websites waar de jachttrofeeën worden getoond allerlei vergezochte verantwoordingen waarom men dit toch doet. Dan wordt er bijvoorbeeld verwezen naar historische of iconische foto’s en de belangrijke rol die dit soort beelden spelen in ons collectieve geheugen: “Camera’s helpen ons te herinneren en daarom mógen wij die camera’s niet vergeten!” Hou toch op met die onzin……..

Hemaworst

Als kind woonde ik aan de rand van Den Haag, mooie stad achter de duinen. Nu had ik zelf nogal wat familie die het na-oorlogse Nederland had verlaten om een nieuw leven te zoeken in bijvoorbeeld Canada of Nieuw Zeeland. Heel af en toe kwamen ze terug in Nederland en dan wilden ze altijd twee dingen heel graag doen, een rookworst kopen bij de HEMA en een bezoekje brengen aan Madurodam.

Dat eerste heb ik nooit begrepen, maar Madurodam was voor mij altijd een feestje. Feilloos wist ik alle knopjes te vinden en hoewel ik precies wist welk bruggetje open ging of welk autootje ging rijden, moest en zou ik op ieder knopje duwen. Nu, een halve eeuw later, kan ik het nog altijd niet laten om te zien wat er gebeurt als ik op het knopje druk van een stoffige Praktica op de rommelmarkt: YES! De spiegel klapt weg. YES! Het diafragma sluit nog. YES! De sluiter gaat open en weer dicht.

Geen filosofische verantwoording dus voor mijn verzamelwoede, er is maar één verklaring mogelijk: het Madurodam-effect!