Het ‘perfecte’ plaatje

Een doel voor ogen

Voor mijn werk maak ik veel gebruik van beelden. Immers, een foto zegt vaak meer dan duizend woorden. Zelfs een eenvoudige wandeling langs de oprijlaan van ons kantoor kan reden zijn om even door de knieën te gaan en met mijn telefoon een beeld te schieten. Zo liep ik onlangs met het plan in mijn hoofd te schrijven over stinzenplanten. Een jaar geleden schreef ik voor Natuurfotogafie.nl hier al over en ook dit jaar broeide het verlangen om de eerste sneeuwklokjes in het Haagse Bos te zien ontluiken.

Vorig jaar was een bijzonder hectisch jaar. In maart deed Corona haar intrede. We gingen in lockdown. In de daaropvolgende maanden ontdekte Nederlanders hoe belangrijk de natuur is voor hun gezondheid en welzijn en hopelijk hoe mooi die natuur in hun eigen land eigenlijk wel niet is. In de nazomer en herfst versoepelde de maatregelen om vervolgens in de winter plots weer aangescherpte worden om een tweede golf het hoofd te bieden.

Nu was het een stuk onaangenamer buiten en de blokjes om werden een stuk korter. In de natuurgebieden die ik bezocht was het te merken. Het werd er minder druk en ook de hoeveelheid zwerfafval en dumpingen van allerhande huisraad nam gelukkig wat af. (Wordt het niet eens tijd voor een campagne: ‘Met het zelfde gemak neemt u uw verpakking weer mee naar huis!’?) Maar ook in mijn omgeving voel ik dat de maatregelen knellen. En nu de avondklok is ingesteld is er bij mij een groeiend verlangen naar de lente.

Het begin van de prille lente ervaar ik op twee manieren. De eenden in de vijvers van het Haagse Bos raken meer en meer op kleur en beginnen voorzichtig te baltsen én de eerste grijsgroene kopjes van de sneeuwklokjes werken zich door het bruine bladerdek van de afgelopen herfst en winter heen. Er wordt gewerkt aan nieuw leven.
En als ik de foto goed maak dan vertelt het beeld van de grijsgroene puntjes een verhaal. Een verhaal van hoop. Een verhaal van licht aan het eind van de coronatunnel.

Diepgang

Soms ben ik op pad met een zware tas vol tele-, macro- en groothoeklenzen. Op zoek naar een plaatje. Vaak is het op afspraak. Zullen we naar die vogelhut gaan of naar die polder? Soms is het zelfs naar aanleiding van een waarneming van een zeldzame vogel. Het gekke van dat soort uitstapjes is dat ik zelden met goede foto’s terugkom. Vaak zijn het niet meer dan bewijsplaatjes waarbij je tussen de pixels een vogel ontwaart of het zijn standaardbeelden van een vogel op paal, in een weiland of op een vlakte. En hoe bijzonder mooi of spectaculair de vogel ook is er ontbreekt iets. Er ontbreekt een doel, er ontbreekt een verhaal.

Spectaculaire droefenis

Bij ‘Perfecte Plaatje’ zag ik hetzelfde gebeuren. De opdracht met de voorbijrazende voertuigen leverde spectaculaire tv op maar nauwelijks aantrekkelijke beelden. Een motor met opspattend water kan er gaaf uitzien maar wat vertelt het over de berijder, zijn omgeving of het doel waarom hij op pad is. De opdracht met de militairen had datzelfde risico. Op zoek naar spektakel raakt het verhaal op de achtergrond. De winnaar van die opdracht ontsnapte aan die valkuil en het beeld vertelde werkelijk een prachtig verhaal.
Alle stukjes werkten mee aan het verhaal; enerzijds de technische kant: camerastandpunt, lichtinval, scherptediepte, contrast anderzijds het onderwerp; de militairen, wapens, de kleur of misschien juist het zwart-wit kleding, stof, hout, gebouw.

Op Texel gebeurde hetzelfde in twee opdrachten over landschappen. Een was een landschap met een gebodypaint model. Dit leidde tot nietszeggend zoekplaatje naar een kunstig beschilderd model . De andere opdracht ging over de grens tussen land en zee. Dit leidde, in tegenstelling tot de Waar is Wally foto’s, tot het spectaculaire verhaal van de aanstaande ontbering van een opkomende storm.

Is het natuur of fotografie?

Bij natuurfotografie valt me regelmatig op hoe we in diezelfde val trappen. Alles klopt technisch en toch is het beeld maar heel kort interessant. Meestal omdat het verhaal ontbreekt of nog vaker omdat het verhaal al zo veel verteld is. Ik heb het sterk met té gelikte beelden van vossen, van roofvogels en van ijsvogels (las u ook té ‘gelikete’?). De verhalen kloppen niet omdat ze niet over natuur gaan maar over (gemanipuleerde natuur) fotografie.

En als boswachter zou ik zo graag zien dat een natuurfotograaf zich ook in zijn onderwerp verdiept. Hoe zit het met de levenscyclus van je onderwerp. Wat bedreigt hem? Waar heeft hij voordeel van? Waarom is hij hier? Het zijn maar een paar vragen die opkomen. Vragen die gaan over je onderwerp en niet over je camera. Alleen dan kun je komen tot beelden die een goed verhaal vertellen. En in mijn ogen kom je dan pas echt tot het perfecte plaatje.