Menu

Onderdeel van Pixfactory

Het verhaal achter de foto

Op een wintermorgen stap ik in bij een medevogelaar voor een bijzondere vogeltochtje. Omdat vogelmaat Tijs kortgeleden het vogelen weer heeft opgepakt en ik me vooral op fotograferen richt, hebben we geen enorme lijst van vogelsoorten die we ooit in Nederland hebben gezien. Wie weet wat er gebeurt als we een wedstrijdje maken van onze Nederlandse levenslijst? Een wedstrijd die al snel in een ander daglicht komt te staan.
Merels zijn meer dan de beste zangers. Fotograaf: Mark Kras

Een vluchtige kennismaking

Doel van vandaag zijn de Zuid-Hollandse Eilanden. In de haven van Stellendam is vanuit arctische streken een geelsnavelduiker terechtgekomen. Bij aankomst staan we met een grote groep toegestroomde vogelaars aan weerszijde van de haven. Van een kenner hoor ik het verhaal dat de duiker moeite heeft met voedsel vinden, zo ver van zijn vertrouwde leefgebied. Als hij of zij niet snel richting het noorden vertrekt, is het de vraag of hij het redt. Kennis die het wedstrijdje tussen Tijs en mij in een ander daglicht zet.

Een geelsnavelduiker zwemt doelloos rondjes in de haven van Stellendam. Aan aandacht geen gebrek. Fotograaf: Mark Kras

Terwijl ik mijn plaatjes schiet, realiseer ik me dat dwaalgasten leuk zijn voor vogelaars en fotografen terwijl we vaak weinig van hun leefwijze weten. Vaak resulteert het in niet meer dan bewijsplaatjes op websites zoals waarneming.nl van een dier waarvan we weinig meer weten dan zijn naam.

Natuurfotografen bezetten dijk Stellendam. Fotograaf: Mark Kras

Wonderlijk zoet en snel

Een aantal jaar geleden reisden we door de Verenigde Staten van Amerika. In de camper had ik een lijstje met vogels die ik heel graag wilde zien en fotograferen. De meest in het oog springende vogel was Anna’s kolibrie. Bij een terrasje vlogen de kolibries af en aan om van het zoete suikerwater te genieten dat hen in birdfeeders werd aangeboden. Het was de enige plek waar ik de vogels zag.

Ik moest aan deze ontmoeting denken omdat ik me realiseer dat ik nauwelijks iets afweet van deze wonderlijke vogels. Dit besef wordt versterkt door het boek ‘Zo doen vogels dat’ geschreven door Jennifer Ackerman. In dit boek las ik hoe kolibrie mannetjes tot het uiterste gaan om een veeleisend vrouwtje voor zich te winnen. Als kind leerde ik dat vogelmannen zingen om te laten zien dat hij dé man is om mee te paren. Daar was ik best van onder de indruk.

Anna’s kolibrie brengt een vluchtig bezoek aan de nectar in een birdfeeder. Fotograaf: Mark Kras

Vlucht, geluid én kleur; een spektakelstuk

Kolibries gaan een stuk verder dan een auditief spektakelstuk. Als je zo goed kunt vliegen, ligt het voor de hand dat je die vaardigheid inzet om het hart van een kolibriedame sneller te laten kloppen. De baltsvlucht van de aan Anna’s kolibrie verwante breedstaartkolibrie bestaat uit een duikvlucht van dertig meter hoogte met een oplopende snelheid tot tachtig kilometer per uur. In het laatste stuk van de duikvlucht wordt door de staartveren een mechanisch geluid geproduceerd dat met een dopplereffect aan het vrouwtje voorbijtrekt. Met als klapstuk het moment dat de iriserende keelpartij van het mannetje voor haar opflitst. Dan trekt de kolibrieman op, en na 10G aan zwaartekracht te hebben overwonnen (straaljagerpiloten verliezen bij 9G soms het bewustzijn omdat het bloed uit hun hoofd wordt weggedrukt), klimt hij naar dertig meter hoogte om het spektakelstuk te herhalen. Vliegkunst, geluid en kleur komen samen in een voor het menselijk oog nauwelijks waarneembaar moment.

Deze onderzoeksresultaten gaven mij een diep besef dat we te weinig weten over die prachtige natuur die we met onze camera’s vastleggen. Maar ook dat onze zintuigen en menselijke referentiekaders ons enorm beperken bij het tot ons laten doordringen van die prachtige, complexiteit van de wereld om ons heen.

Kennis is de sleutel tot slimme keuzes

Dit jaar is het jaar van de merel. Tot enkele decennia geleden was er geen tuin zonder dat er een merelman in zong. Niet voor niets dat deze vogel met zijn melodieuze zang het schopte tot beste zanger van Nederland. Recent onderzoek toont aan dat het helemaal niet de zang is waardoor vrouwtjes kiezen voor dé man voor haar nageslacht. De kleur van de snavel geeft aan hoe gezond de merelman is. En gezondheid komt voor merelmannen niet vanzelf. Zeker de stedelijke omgeving vraagt om slimme aanpassingen om voldoende kwalitatief voedsel te vinden. Doelloos pikken in het kunstgras gaat niet helpen. En dat witbrood van de buurvrouw op nummer 6 is geen slimme keuze ten opzichte van de volkoren stukken van nummer 12. Of de rijpe bessen van de vuurdoorn op nummer 18. Of nog beter: de vette wormen in het gazon van nummer 24. Die gezonde oranje snavel is dan ook een uiting van intelligentie. En dat is wat de merelvrouw waardeert. Een slimme vent.

Slimmer, beter, rijker

Het wordt nog flink werken om zo slim te worden als die merelvrouw en verder te kijken dan dat eerste snelle plaatje van een zeldzame dwaalgast op een Zuid-Hollands eiland. Want zoals iedere natuurfotograaf weet, begint een goede foto met gedegen kennis van je onderwerp. Niet zo gek dus dat de foto van die luisterende merel met zijn oranje snavel mij meer zegt dan die foto van een dobberende zeldzaamheid. De wedstrijd ga ik vast verliezen. Maar dit soort foto’s geven me naast betere foto’s ook meer rijkdom aan kennis en liefde voor onze natuur.

Deze merelman luistert naar zijn prooi. Fotograaf: Mark Kras

TIP: doe eens mee aan het Sovon onderzoeksprogramma: ‘Het jaar van de Merel’. Fotografeer bijvoorbeeld de prooidieren van merels in de tuin.

Geef een reactie

3 reacties

  1. Fotograferen kan heel storend zijn voor allerlei vogels (en ook veel andere dieren) , ook ik heb mij er wel eens schuldig aan gemaakt. Al heb ik echt niets met soorten jagen, bewijspixels – ik houd mij van verre van ‘groepen fotografen’ en ga liever samen met mijzelf op pad.

    Natuurfotografie had hier eens een goed webinair over. Nu pas ik wel 10x op wat ik aan het doen ben.

    1. Hallo Mark,
      Een van de jonge vosje in het HB heeft erg ontstoken ogen, is dit iets om te melden?
      Ik heb het welpje op de foto op zo’n 6 meter afstand genomen maar het is goed te zien. Ik hoor het graag.
      #durftevragen

  2. Mooi stuk! Ik heb er ook niets mee, dat soortenjagen en ‘bewijspixels’, maar verdiep me liever in een onderwerp. Ook al is er al veel bekend over ijsvogels, mijn project om ze in realtime te wegen heeft toch ook weer nieuwe inzichten gegeven in hun snelle stofwisseling.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

3 reacties

  1. Fotograferen kan heel storend zijn voor allerlei vogels (en ook veel andere dieren) , ook ik heb mij er wel eens schuldig aan gemaakt. Al heb ik echt niets met soorten jagen, bewijspixels – ik houd mij van verre van ‘groepen fotografen’ en ga liever samen met mijzelf op pad.

    Natuurfotografie had hier eens een goed webinair over. Nu pas ik wel 10x op wat ik aan het doen ben.

    1. Hallo Mark,
      Een van de jonge vosje in het HB heeft erg ontstoken ogen, is dit iets om te melden?
      Ik heb het welpje op de foto op zo’n 6 meter afstand genomen maar het is goed te zien. Ik hoor het graag.
      #durftevragen

  2. Mooi stuk! Ik heb er ook niets mee, dat soortenjagen en ‘bewijspixels’, maar verdiep me liever in een onderwerp. Ook al is er al veel bekend over ijsvogels, mijn project om ze in realtime te wegen heeft toch ook weer nieuwe inzichten gegeven in hun snelle stofwisseling.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Mark Kras

Mark Kras

Mark Kras is boswachter voor Staatsbosbeheer in het Nationaal Park Hollandse Duinen. Mark gebruikt natuurfotografie om betrokkenheid tussen mens en natuur te vergroten.

Meer columns van deze auteur

Deze artikelen vind je vast ook interessant: