Hoe gebruik je curven in Photoshop en Lightroom

Het curven gereedschap is krachtiger dan niveaus

Zie curven maar als een uitgebreide versie van niveaus. Waar niveaus je de mogelijkheid biedt het zwartpunt, witpunt, en grijspunt aan te passen, kun je met curven zoveel punten aanpassen als je zelf wil, je bent niet gebonden aan die drie. Maar hoe dan?

Als je een nieuwe aanpassingslaag voor curven in Photoshop opent, of in het Tooncurve venster van Lightroom, dan zie je een raster met daarin een diagonale lijn. Erachter is het histogram van je foto geprojecteerd. Langs de horizontale as zie je alle helderheden, van volledig zwart aan de linkerkant, naar volledig wit aan de rechterkant. Langs de verticale as zie je exact dezelfde verdeling. Het verschil zit hem in wat de as representeert: de horizontale as laat de waarden voor de curven bewerking zien, de verticale as de waarden na de bewerking. De lijn is nu nog diagonaal, wat betekent dat er feitelijk niks gebeurt. Een punt dat helemaal links op de horizontale as zit (zwart), staat ook helemaal onderaan de verticale as (zwart). Zwart wordt dus als zwart weergegeven.

Ga je nu dat punt links onderin verplaatsen, dan vertel je de software dat je pixels die zwart zijn, een andere helderheid wil geven. Sleep je het punt omhoog, dan maak je de pixels die nu nog zwart zijn, steeds helderder. Andersom kun je het punt rechtsboven naar beneden slepen, en zo vertel je de software dat je pixels die nu nog wit zijn, steeds donkerder wil maken, naarmate je het punt verder naar beneden speelt. Klik je exact in het midden en sleep je het punt naar boven, dan maak je de middentonen lichter. Trek je het punt lager dan de oorspronkelijke plek, dan maak je de middentonen juist donkerder.

De lijn wordt een ronding

Je bent zoals gezegd niet gebonden aan die twee punten, maar kunt op elke willekeurige plek op de curve klikken en slepen. Zo kun je met één curve aanpassing zowel het zwartpunt en het witpunt instellen, en het contrast in de middentonen vergroten. Daartoe sleep je eerst het punt linksonder naar rechts. Je vertelt de software nu dat tonen die voorheen donkergrijs waren, zwart gemaakt moeten worden. Alles dat al donkerder was dan het nieuwe punt op de horizontale as, wordt dan uiteraard ook zwart. Trek je het punt rechtsboven naar links, dan komt het witpunt te liggen op de plek op de horizontale as waar je het punt heen sleept. Voorheen dus de hoge lichten. Het contrast in de middentonen vergroot je door de curve in het midden steiler te maken. Steiler betekent immers dat het verschil in waarden op de verticale as tussen twee tonen op de horizontale as wordt vergroot.

Zo’n steil deel in de middentonen bereik je door een S-curve te maken. Plaats je muis op ongeveer driekwart van de curve, klik, en sleep omhoog. Je maakt nu de hoge lichten helderder. Klik nu op ongeveer een kwart van de curve en sleep omlaag. Je maakt nu de schaduwen donkerder. De lijn tussen de twee aangemaakte punten is nu steiler dan voorheen, want het helderheidsverschil tussen de schaduwen en hoge lichten is groter geworden. Zie daar, het contrast is vergroot zonder dat je aan het zwartpunt of witpunt hebt gesleuteld.

Natuurlijk hoef je geen S-curve te maken, je kunt er alle kanten mee op. Maak je een omgekeerde S-curve, dan verlaag je het contrast in de middentonen. Trek je het middenpunt naar beneden en sleep je het zwartpunt wat omhoog, dan maak je een stemmig donkere foto zonder diepe zwarten. Welke aanpassing je ook maakt, soms wil je bepaalde tonen beschermen. Zodra je immers een punt toevoegt en versleept, beweegt de rest van de curve in lichte mate mee. Je kunt extra punten op de curve toevoegen en die naar hun oorspronkelijke plek terugslepen. Op die manier kun je heel gerichte aanpassingen doen een enkel pixels van een bepaalde helderheid. Krachtig!

Het juiste punt op de curve kiezen

Weet je niet waar je op de curve moet klikken? Klik dan in Photoshop eerst op het handje, of in Lightroom op het bolletje linksboven. Je muisaanwijzer verandert nu. Klik vervolgens in je foto op een deel dat je wil aanpassen, en sleep naar boven of beneden. Je ziet nu vanzelf een punt op de curve ontstaan. Op deze manier kun je heel visueel aanpassingen aan je foto maken. Ben je niet tevreden, reset dan de hele curve of verwijder een of meerdere punten door ze buiten het raster te slepen (Photoshop) of door er rechts op te klikken en in het menu voor verwijderen te kiezen (Lightroom).

Mocht het je in Lightroom niet lukken de curve naar wens te verslepen, klik dan eerst op het egaal grijze bolletje boven de curve. Je zat vermoedelijk in de modus waarin je enkel met vier schuiven aanpassingen kan doen aan de grove schaduwen, hoge lichten, donkere middentonen en lichte middentonen.

De overvloeimodus voor curven in Photoshop

Gebruik je het gereedschap curven in Photoshop, probeer dan ook eens de overvloeimodus van de laag op lichtsterkte te zetten. Soms doet een contrastaanpassing immers dingen met je kleuren die je niet wil. Met deze aanpassing worden enkel de helderheden aangepast, de kleuren worden met rust gelaten. In Lightroom kennen we geen overvloeimodi, en moet je de kleuren op een andere manier repareren.

Over kleur gesproken: in het volgende artikel ga ik in op de mogelijkheden die curven je op dat gebied biedt.

Heb je de artikelen over levels nog niet gelezen klik dan hier.