Hyperfocale wat? Het is een nogal vage term, maar toch eentje om rekening mee te houden bij de landschapsfotografie. We beginnen even van voor af aan. De meesten zullen het begrip scherptediepte wel kennen. Dat is dat deel van de foto dat door de kijker als scherp wordt ervaren. De scherptediepte regel je met je diafragma. Een hoger getal levert een grotere scherptediepte op, een kleiner getal een geringere scherptediepte. Bij een groot getal is er dus veel meer in de foto scherp dan het punt waarop je gefocust hebt. Hoeveel er scherp is, is daarnaast afhankelijk van het gebruikte objectief, de afstand tot je onderwerp en de afstand van je onderwerp in relatie tot de achtergrond. Maar wat is nu die hyperfocale afstand?
De hyperfocale afstand is het punt vanaf waar de rest (tot op de horizon) als scherp wordt ervaren. Om dit punt te bepalen bestaan ingewikkelde rekenformules, maar tegenwoordig gelukkig ook handige apps die al het rekenwerk voor je doen. Zoek in de appstore maar eens onder DOF-calculator. In een dergelijk app geef je aan wat voor camera je hebt, met welke diafragmawaarde je wil werken en wat de brandpuntsafstand van je objectief is. Stel, je werkt met een 16 mm, diafragma f/22 op een full frame, dan geeft de app weer dat de hyperfocale afstand ligt op 0,56 meter. Stel je op dat punt scherp, dan is dat onderwerp scherp, maar ook alles daarachter tot op de horizon. Sterker nog, ook voor je onderwerp is een deel scherp. Zo start het scherpe deel reeds op 28 centimeter.
Wat is nu het voordeel van de hyperfocale afstand? Werk je in een landschap met een groothoekobjectief, dan kun je vooraf opzoeken waar de hyperfocale afstand zich bevindt. Je hoeft nu niet voor iedere situatie opnieuw te focussen, maar kan altijd direct gebruik maken van de maximale scherptediepte.
Overigens moet je de hyperfocale afstand wel met een klein korreltje zout nemen. Het aantal megapixels van onze camera’s begint aardig op te lopen, waardoor we kritischer ervaren wat wel of niet scherp is. Zoom je bij een groot aantal megapixels in op elementen op de horizon, dan zul je ervaren dat het nooit 100% scherp is.
Eén reactie
Beste Bob,
Dank voor weer een leuk stukje. Ik had begrepen dat scherptediepte en de hyperfocale afstand afhangt van de gewenste ‘circle of confusion’ die bepaald wordt door de pixelgrootte. Dus ook bij cameras met heel veel megapixels blijft de hyperfocale afstand gewoon geldig. Onscherpte op oneindig kan natuurlijk, maar niet door onvoldoende scherptediepte.
Groet,
Peter