Hoe gebruik je kleurcontrast als leidraad voor je compositie?

Met de keuze voor je compositie bepaal je waar je ieder element in het beeld plaatst. Regels als de regel van derden, de gulden snede en een symmetrische compositie maken duidelijk waar je het beste je onderwerp of bijvoorbeeld de horizon in de foto kunt plaatsen. Ze helpen je met het indelen van je foto. Maar hoe zit het dan met kleurcontrast in relatie tot de compositie? Daarover gaat deze tutorial.
Zij zijn groot maar ik heb kleur! Fotograaf: Erik Nevels

Contrast

Contrast is aanwezig in iedere foto. Door het contrast ofwel de verschillen in kleur, licht en scherpte zien we de verschillende onderdelen in een foto. We zien de boom en de vlinder omdat die andere kleuren hebben dan hun omgeving. We zien een vogel als silhouet tegen de lichtere lucht. Onze aandacht gaat uit naar de paddenstoel omdat die scherp is terwijl de achtergrond dat juist niet is. Contrast zorgt ervoor dat delen van je foto worden geaccentueerd, geeft het idee van diepte en het bepaalt – zeker niet in de laatste plaats – mede de sfeer. Al met al is contrast sterk bepalend voor wat de kijker (waaronder de fotograaf) ziet, ervaart, voelt en dus voor de mate waarin hij zich voelt aangetrokken en geboeid door een foto.

Wintertaling met zijn typerende gekleurde kop en in contrast met zijn omgeving. Fotograaf: Erik Nevels

Kleurcontrast

Zoals ik al zei, kan contrast op verschillende manieren zichtbaar zijn in je foto’s. Verschillen in kleur, lichte versus donkere tinten en scherpe versus onscherpe delen geven contrast. Hoe groter het contrast hoe meer iets in het oog springt. In geval van kleurcontrast is dat vooral zo bij de zogenaamde complementaire kleuren die tegenover elkaar liggen in de kleurcirkel.

De kleurencirkel. Fotograaf: Erik Nevels

Door kleurcontrast kan je foto aan kracht winnen maar het kan daarentegen ook zorgen voor afleiding en onrust.

Teveel van het goede. Fotograaf: Erik Nevels

De foto laat een mix van kleuren en van lichte en donkere tinten zien. Bij deze foto van een bruin zandoogje koos ik bewust voor de compositie vanwege de mix aan kleurcontrasten met het idee dat die de levendigheid en sfeer van dat moment goed zouden weergeven. Achteraf bezien vind ik de kleurcontrasten toch voor enige onrust zorgen.

Wat doet kleurcontrast zoal?

Wat kleurcontrast zoal doet zie je in de volgende foto.

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet. Fotograaf: Erik Nevels

Door hun felblauwe kleur vallen de korenbloemen meteen op tegen de geel getinte achtergrond. De kleuren blauw en geel zijn namelijk behoorlijk complementair. Bij de stengels daarentegen is nauwelijks sprake van kleurcontrast met de achtergrond. Dat je ze toch goed ziet komt hier vooral door die andere vorm van contrast, de scherpte van je onderwerp tegen een onscherpe achtergrond. Heb je de bessenschildwants al gezien? Zittend onder de linker bloem valt ze met haar kleuren nauwelijks op. Er is maar weinig kleurcontrast met de onderkant van de bloem en kijk eens naar de onderkant van de rechterbloem, die heeft vrijwel dezelfde kleuren en scherpte als de wants.
Tot slot de lichte vlek rechts in beeld. De kleur en lichte tint steken af tegen de groene achtergrond en leiden daarmee af. Al met al vind ik het geen goeie foto maar ze laat zien wat kleurcontrast, of het ontbreken ervan, zoal doet.

Oranje, groen en wit

Een zilverreiger in een kleurrijk landschap. Fotograaf: Erik Nevels

Terwijl de zon achter me hard op weg was te verdwijnen onder de horizon landde aan de overkant van het meertje een grote zilverreiger. Ik was al gegrepen door de omgeving met fraaie kleurcontrasten op de oever die ook nog eens mooi reflecteerden in het water. Het landschap met de reflectie, de door de bever aangevreten boom links en de oranje-gele struiken wilde ik graag in beeld. De reiger stond gelukkig precies op een goede plek in zijn contrasterende witte verenkleed.

Contrasterende kleuren in de omgeving

Op de 2 foto’s hieronder zijn het steeds twee kleuren die de omgeving van het onderwerp domineren. In beide gevallen koos ik bewust voor de compositie om dit voor elkaar te krijgen. Op de foto met de juffer, een lantaarntje, zijn het de twee complementaire kleuren paars en geel die het beeld letterlijk kleuren. Het was gemakkelijk geweest en lag misschien meer voor de hand om de paarse bloem die op de voorgrond staat, buiten de foto te laten maar door ze juist mee te nemen in de compositie vond ik het beeld winnen aan uitstraling en sfeer.

De contrasterende kleuren in de omgeving, paars en geel, zorgen voor sfeer. Fotograaf: Erik Nevels

Bij de volgende foto lag een groep schapen te rusten op de heide. Met de keuze voor een laag standpunt kon ik deels door de paarse heide heen fotograferen wat een paarse zweem op de voorgrond gaf.

Het kleurcontrast tussen de paarse zweem en de groene achtergrond vormen een spannend decor voor de scherpe bruine schapenkop er tussenin. Ook hier zorgen de contrasten in kleuren voor een krachtige sfeerfoto. Fotograaf: Erik Nevels

Eén kleur

Van kleurcontrast is ook sprake wanneer slechts een kleur in de foto aanwezig is naast louter zwart, wit of grijstinten. De aandacht gaat dan vanzelf uit naar dat wat kleur heeft. Voor het maken van deze foto van een bandheidelibel moest ik diep door de knieën om voor een compositie met een vrijwel kleurloze omgeving en achtergrond te zorgen.

Eén kleur maakt het verschil. Fotograaf: Erik Nevels

Ben je bewust van kleurcontrasten in je compositie

Waar let jij op bij het bepalen van je compositie? De, bij de inleiding genoemde en bekendste, compositieregels passeren vast je revue. Je stelt scherp op je onderwerp en niet op de omgeving ervan. Je houdt rekening met wat licht en donker is. Als je bovendien oog hebt voor de aanwezige kleurcontrasten kies je mogelijk toch voor een ander standpunt waardoor de wereld er opeens veel gekleurder uitziet.

 

Wil je meer weten over de diverse compositie regels kijk dan naar de volgende artikelen:

Regel van derden / gulden snede
Symmetrische compositie

2 reacties

  1. Hallo Erik,

    Een goed informatief stuk over wat kleur betekend in een compositie en als dit goed wordt uitgevoerd de meerwaarden loont.

    Groet,
    Peter.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

2 reacties

  1. Hallo Erik,

    Een goed informatief stuk over wat kleur betekend in een compositie en als dit goed wordt uitgevoerd de meerwaarden loont.

    Groet,
    Peter.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: