Hoe maak je een solargraph?

De solargraaf aan het werk

De solargraaf bedrijft een fraaie mix van natuurkunde, scheikunde, astronomie, fotografie en kunst.
Wie elke dag goed naar de baan van de zon kijkt, ziet dat de zon elke dag zich anders beweegt aan de hemel. Natuurlijk is het niet de zon die beweegt, maar draaien wij op de aarde in een jaar een rondje om de zon. De schuine stand van de aardas zorgt ervoor dat de zon op wisselende hoogte boven de horizon staat. Deze ‘beweging’ van de zon is vast te leggen met een foto.

Maar dat kan niet met een standaard fotocamera; je moet er speciaal een camera voor maken. Gelukkig is het niet duur; als body van de camera gebruik je een leeg bier/frisdrankblikje. In verband met de hoogte van de zonnebaan werkt een 50cl beter dan een 33cl blikje. Met dit blikje maak je een gaatjescamera, of ´pinholecamera´ (pinhole = speldeprik).

Wat heb je nodig voor een solargraph?

Om een solargraph te maken heb je een leeg blikje, een velletje lichtgevoelig fotopapier, een speld en duct tape nodig. Je opent het deksel van het blikje met een blikopener. Daarna maak je de binnenkant goed schoon.

Dan ga je de doka (donkere kamer) binnen. Je hebt rood licht (fietsachterlichtje!) nodig om hier verder te werken. Fotopapier is ongevoelig voor rood licht. Het fotopapier stop je met de beeldzijde naar de binnenkant gericht in het blikje. Je prikt met een stevige speld een gaatje in het blikje. Zorg dat het fotopapier achter het gaatje in het blikje zit. Vervolgens plak je het blikje lichtdicht af met zwart duct tape. Het gaatje zelf plak je apart af. Zodra het camerablikje is opgehangen haal je de zwarte duct tape van het gaatje af.

Richt op zuiden

Als de camera klaar is moet je de juiste plek bepalen om hem op te hangen. Probeer een plaatje te maken met een leuke voorgrond. Richt het gaatje, de lensopening naar het zuiden. Haal de tape van de ‘lens’ om het belichten te beginnen.

In feite heb je 2 mogelijkheden met de datum; of je hangt het op rond 21 december, of rond 21 juni. Je laat het vervolgens een half jaar hangen. Na 6 maanden heeft de zon alle mogelijk standen aan de hemel afgelegd. Je kan ook precies zien wanneer de zon veel heeft geschenen en in welke perioden het bewolkt was.

Nabewerking

Scan het belichtte fotopapier op een flatbedscanner. Je hebt nu een negatief.
In photoshop kun je het positief maken. Je doet dat door het effect ‘negatief maken’ of ‘niveau’s’ te gebruiken. Donker wordt dan licht en licht wordt donker. Nu kun je het plaatje uitprinten.

De oorspronkelijke negatieve foto uit het blikje kan je in een boek of lichtdichte doos bewaren. Laat je deze foto in het licht liggen, dan verkleurt deze helemaal zwart door het nog aanwezige zilverbromide.