Menu

Onderdeel van Pixfactory

Hoe maak je een verhalend portfolio? 5 tips!

Steeds meer natuurfotografen willen zich onderscheiden, bijvoorbeeld door een verhaal in beeld te brengen in plaats van losse foto’s.
Kleine Watersalamander op weg naar het grote voortplantingsbal. Fotograaf: Bart Siebelink

Maar hoe maak je nou dat verhalende portfolio, waarmee je bijvoorbeeld kans maakt op de Groene Camera trofee Natuurfotograaf van het jaar? Ex-Jurylid Bart Siebelink geeft tips.

1. Geen gewoon portfolio

Om eerst maar eens een hardnekkig misverstand uit de weg te ruimen, we praten hier niet over een gewoon portfolio. Dat is namelijk een aantal foto’s waarmee je als fotograaf jouw bekwaamheid toont. Beschouw het maar als jouw visitekaartje; als een the best of. Maar dat is nog niet hetzelfde als een verhalend portfolio. De foto’s uit een gewoon portfolio hoeven niet inhoudelijk of visueel met elkaar samen te hangen. Maar bij een verhalend portfolio (of serie) is dat nadrukkelijk wel het geval. De serie toont een afgebakend project en bevat doorgaans ook minder foto’s dan een portfolio, acht tot twaalf.

2. Zorg voor samenhang

Je kan op verschillende manieren samenhang aanbrengen. Het meest bekend is misschien wel de reportage, waarbij de samenhang wordt veroorzaakt doordat de foto’s een gebeurtenis of feitelijke werkelijkheid registreren. Bijvoorbeeld: de amfibieëntrek of jan-van-genten-kolonie of spreeuwenzwermen. Maar de samenhang kan ook thematisch van aard zijn, waarbij de beelden dienen als metaforen voor het gekozen thema, bijvoorbeeld schedels of verwelkte bloemen voor het thema vergankelijkheid, wilde golven voor dynamiek of een hart voor liefde. De samenhang kan ook gebaseerd zijn op het idee van een verzameling bijvoorbeeld: 10 wintergasten voor een serie vogelportretten of ‘Blues’ voor een serie blauwe bloemen.

3. Geef een titel

Het helpt om je serie te voorzien van een titel. Een goede titel prikkelt en geeft de kijker een zetje in de goede richting, zonder alles te verklappen. Door het bedenken van een titel dwing je jezelf ook om met enige afstand naar je serie te kijken. Ook voor de kijker is het prettig om wat houvast te hebben bij het interpreteren van het werk. Sommige fotografen zijn overigens wars van titels omdat ze vinden dat het beeld zonder verdere toelichting moet overtuigen. Dat standpunt is echter alleen houdbaar bij volledig vrij werk. Wanneer je een boodschap of verhaal aan een groter publiek wil overbrengen, is een titel beslist geen overbodige luxe. Voorbeelden van goede titels zijn. Natuur in de Delta, Nieuwe Wildernis, Invasieve exoten, De reis van de herfstblaadjes.

4. Maak de stap van foto naar functie

Staar je niet blind op je favoriete foto’s, maar denk na over de functie van ieder afzonderlijk beeld voor het verhaal. Stel jezelf bij voorbeeld de vraag welke foto een goed introductiebeeld zou kunnen zijn. Dit kan een mysterieuze foto zijn die nog niet al te veel informatie weggeeft, maar enkel een bepaalde sfeer neerzet.
Meestal is er ook een overzichtsbeeld, een zogenoemd ‘establishment shot’. Vaak is dat een groothoekopname, die de volledige situatie laat zien. Een andere functie is het voorstellen van de hoofdfiguur of het hoofdonderwerp. Deze functie is uitstekend te koppelen aan het close-up portret. Tot slot moeten er nog enkele foto’s bij zitten die het verhaal of de verhalende actie laten zien. Het leuke van een serie is dat er krachtige, dragende foto’s bij moeten zitten, maar ook verbindende foto’s die niet op zichzelf zouden kunnen staan, maar die betekenisvol zijn binnen de context van de serie.

5. Denk na over volgorde, ritme en afwisseling

Het loont om na te denken over de meest interessante volgorde. Bijvoorbeeld: sfeerbeeld, eerste kennismaking met hoofdonderwerp, overzichtsbeeld, actiefoto’s, climax, conclusie, afsluiter. Maar het kan zijn dat de volgorde die inhoudelijk het meest logisch is, in visueel opzicht niet optimaal werkt. Vergeet dus niet te schuiven met de foto’s waarbij je je steeds afvraagt in welke combinatie ze elkaar visueel het meest versterken. Tot slot is het ook prettig om rekening te houden met de verschillende formaten. Probeer daar ook rust en eenheid in te brengen. Het meest veilig is alle foto’s liggend, alles staand of alles vierkant. Gebruik je zowel liggende als staande beelden door elkaar heen, streef dan naar een regelmatige afwisseling.

Als voorbeeld deze serie over de amfibieëntrek, waarbij het verkeer zijn tol eist. De titel ‘In memoriam’ maakt het thema persoonlijk en dramatisch.

Foto 1 Deze foto laat iets zien van de kop van een kleine watersalamander. Niet te veel, niet te duidelijk. Slechts een mysterieus tipje van de sluier.

The mystery – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 2 De functie van deze foto is om twee hoofdrolspelers aan de kijker voor te stellen.

The Love – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 3 en 4 Deze twee foto’s laten het feitelijke trekgedrag zien onder verschillende omstandigheden. De foto’s (er zou er één van gemist kunnen worden) zijn zeker geen dragende beelden, maar vervullen hun rol binnen de serie.

The journey – Fotograaf: Bart Siebelink
The hardship – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 5 De volgende foto toont de kleine watersalamander uit het begin, maar nu monter en verwachtingsvol. Hij is op weg naar het grote voortplantingsbal. De bokeh-bubbels, veroorzaakt door het warme straatlicht op het natte wegdek, zorgen voor een glamour-achtige sfeer.

The hope – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 6 Op deze foto herken je nog steeds dezelfde salamander, maar het licht op de achtergrond is koud en kil geworden (door de naderende koplampen). Dit beeld verwijst ook naar het afscheid van E.T. De foto is geen topper, maar binnen de context van het verhaal wel een hele passende. Hij moet ook op het juiste moment komen, te weten na foto 5. Andersom zou het niet werken. Het kille licht kondigt de volgende foto aan.

The farewell – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 7 Deze overzichtsfoto is onmisbaar voor het verhaal. Hij laat de situatie zien die we helaas allemaal wel kennen.

The light – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 8 Een foto met lange sluitertijd van springende padden. Aanvankelijk leek het een mislukte opname, ware het niet dat hij binnen deze serie juist een wezenlijke rol vervult. Hij vormt de climax, alsof de dieren op het allerlaatste moment nog snel proberen weg te vluchten.

The flight – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 9 De afloop. Geen happy-end. Rauw en nietig. Maar nog steeds met vertederende details, zoals zijn troostende ‘handje’ op haar rug en (iets cryptischer) het beeldrijm met de twee zaadjes die eveneens een gebroken paar vormen.

The finish – Fotograaf: Bart Siebelink

Foto 10 Kleine watersalamander, dezelfde soort als waarmee het verhaal begon. Nu ook slachtoffer. Dit vormt als enige staande beeld en iets meer uitgezoomd een soort van plechtig afscheid.

The end – Fotograaf: Bart Siebelink

4 reacties

  1. Mooie serie Bart, met wat droevige beelden op het eind. That’s life.
    Dank voor deze heldere uitleg, zeer begrijpelijk ook. Wellicht komt er een dag dat het me ook lukt. De mentorcursus heeft me zeker geholpen om het geijkte pad te verlaten.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

4 reacties

  1. Mooie serie Bart, met wat droevige beelden op het eind. That’s life.
    Dank voor deze heldere uitleg, zeer begrijpelijk ook. Wellicht komt er een dag dat het me ook lukt. De mentorcursus heeft me zeker geholpen om het geijkte pad te verlaten.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: