In de schaduw 1: Wachten op het juiste moment

vol van verlangen
reiken harige poten
naar de warme zon

een donkere schim
die het licht wil omarmen
als dat toch eens kon

Dramatisch licht

Als liefhebber van expressieve (macro)fotografie ben ik altijd op zoek naar situaties met een speciale lichtval. Uit ervaring weet ik dat zulke situaties vaak te vinden zijn aan de schaduwzijde van een bosrand. Het bladerdek van een bos is namelijk nooit 100% gesloten en het zijn juist die ‘gaatjes’ waar de zon door heen kan piepen die kunnen zorgen voor verrassende, dramatische lichteffecten. Helemaal als het een beetje waait! Het is werkelijk een wereld van verschil of slechts een klein plekje ‘verlicht’ is of dat de gehele scène die je vast wil leggen gelijkmatig door het licht beschenen wordt. Hoe zo’n spotlicht precies uitpakt, is voor mij telkens weer een grote verrassing want door mijn camera met macrolens ziet de wereld er toch altijd heel anders uit dan de werkelijkheid. Gelukkig valt er wel goed op te anticiperen!

Raking light

Op enkele kilometers van mijn huis weet ik bij het Naardermeer een vochtige greppel met een lengte van ongeveer 50 meter. Die greppel staat vol met bloeiende gele lis en ligt ’s ochtends in de schaduw van een bosrand. Enkele dagen eerder was ik daar ook en toen lag een deel al volop in de zon. Daarom ben ik er nu een uur vroeger in de hoop op meer subtiele lichteffecten. Ik heb geluk, slechts op één plek vallen er enkele zonnespotlichten op de lissen. Ik kan mij dus geheel focussen op deze ene plek. Anders heb ik toch altijd het gevoel dat ik verderop mogelijk iets mis en heb ik de neiging om heen en weer te gaan lopen.
Ik loop er omzichtig naar toe en blijf op enkele meters afstand in het tegenlicht staan kijken. Ik wil eventueel aanwezige libellen, vlinders of andere insecten niet verjagen met mijn plotselinge aanwezigheid én ik kan op deze manier beter de situatie op mij in laten werken: Wat wil ik gaan fotograferen en hoe kan ik mijn beleving en de sfeer het beste verbeelden? Welk kader kies ik en hoe ga ik mijn onderwerp benaderen?

Le moment décisif

Het ‘juiste moment’ is een magisch iets, wanneer je het te pakken krijgt! De term ‘le moment décisif’ is van de Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson (1908-2004), medeoprichter van het fotopersbureau Magnum Photos. Het is het moment waarop een visueel hoogtepunt samenvalt met een dramatisch hoogtepunt. Er zit dus niets anders op dan rustig te wachten op het volgende spotlicht want dat is namelijk al in aantocht.

Het is handig om te weten dat spotlichten en schaduw door de schijnbare beweging van de zon, het is natuurlijk de aarde die draait, altijd met de klok mee verplaatsen. Aangezien ik met tegenlicht aan het fotograferen ben in mijn geval dus van rechts naar links. En precies daar rechts zie ik alweer een mooie lichtbundel.

Na mijn intermezzo met de langpootmug ga ik, op mijn knieën, weer snel aan de slag met de spin. Ik maak ook dit keer dankbaar gebruik van mijn hoekzoeker zodat ik mij niet in onmogelijke bochten hoef te wringen. Zo is het toch een stuk makkelijker om op zo’n halve meter boven de grond enigszins omhoog te fotografen. Ik houd daarbij goed de voor- en achtergrond in de gaten. Waar valt het licht? Welke elementen wil ik niet of juist wel in beeld en waar plaats ik die? Van welke doorkijkjes kan ik gebruik maken? Welke verandering van invalshoek geeft welk effect op kleur en belichtingscompensatie? Welke compositie verbeeldt wat ik ‘vertellen’ wil? Het is even snel werken want na enkele minuten is zo’n spotlicht alweer uit het kader verdwenen. Voordat het zover is, wissel ik nog even mijn 90mm macrolens voor een 50mm standaardlens met een 20mm tussenring. Daar waar de macrolens op de afstand waarop ik fotografeer een maximale opening van f/4.2 heeft, is dat bij de standaardlens f/1.8. De scherptediepte is met de standaardlens en de tussenring bij dat diafragma veel geringer en met een heel klein beetje bewegingsonscherpte geeft dat precies het wollige effect waar ik uiteindelijk naar op zoek ben. Ik ben net op tijd want na twee foto’s met de 50mm is het bijzondere licht helaas weer weg.