In de schaduw 3: Hoe het begon (in de schaduw van de heg)

in de donkere schaduw van de heg
zoekt een heidelibel de spotlights
kinderen joelen bij het zwembad

bloedhete zomermiddag in augustus
te warm om iets te doen
ik kan niet genieten, mijn vader is dood

in de donkere schaduw van de heg
zit een heidelibel in een spotlight gevangen
het leven gaat door …

Heidelibel

Dan trekt ineens een heidelibel mijn aandacht die een vluchtje maakt vanaf een takje in de grote, schaduwrijke heg naast mij. Ik wil graag weten om welke soort het gaat en ik loop heel langzaam naar hem toe. Door het schelle licht en het vocht in mijn linkeroog lukt het echter niet om de onderscheidende kenmerken te zien die nodig zijn om de libel op naam te brengen. Dan pak ik toch maar de camera met mijn macrolens om wat foto’s maken zodat ik op het schermpje alles goed kan bekijken.
Ik richt mij in eerste instantie op die lichaamsdelen waar de belangrijkste determinatiekenmerken zitten: de kop, de poten en het borststuk. Eerst maak ik van die delen afzonderlijk foto’s, maar al snel maak ik foto’s waarbij ik parallel sta met de libel. Ik zorg dat de zon achter mij is en ik kies voor diafragma f/7.1 wat voor voldoende scherptediepte zorgt zodat wanneer ik op de ogen scherp stel, ook het borststuk en de poten scherp genoeg zijn om de kenmerken te onderscheiden. In verband met het scherpe zonlicht compenseer ik de belichting met bijna 1 stop zodat de reflectie van de zon op de ogen en het achterlijf zo min mogelijk uitgebeten plekken veroorzaakt.

Maar nu ik eenmaal in actie ben gekomen, wil ik méér dan alleen een registratieplaatje, ik wil mijn stemming van het moment verbeelden. Ik verleg daarom de aandacht van de libel naar de mogelijkheden die de schaduwrijke omgeving van de heg bieden. Wanneer ik de libel voor de tweede keer benader vliegt deze op. Heidelibellen hebben de gewoonte om vanaf enkele ‘vaste’ plekken voedselvluchtjes te maken. Ze vliegen dan even op als ze iets zien en landen weer op dezelfde plek. Ik wacht daarom rustig want als ik niet te veel beweeg vorm ik geen bedreiging. Inderdaad landt de libel bijna op dezelfde plek. Langzaam bewegend ‘zet’ ik de libel in de schaduw door tussen de zon en de libel in te gaan staan.

Ik gebruik de scherptedieptecontroleknop om te zien hoe groot de vlek wordt bij het diafragma dat ik heb ingesteld (f/7,1). Als ik de knop indruk, zie ik dat de vlek te klein is om de hele libel te omvatten. Ik vergroot daarom het diafragma totdat de libel in de vlek past. Dat blijkt f/4 te zijn. Door de libel tegen de lichte vlek te fotograferen, ontstaat een situatie van tegenlicht en is de libel alleen nog als silhouet zichtbaar. Ik stel scherp op de dichtstbijzijnde vleugels zodat het lichaam een beetje vaag en mysterieus wordt. Nog wel herkenbaar als libel, maar het levert een beeld op dat mijn fantasie prikkelt. Om een ‘donkere’ sfeer te creëren onderbelicht ik de foto met bijna twee stops.

Afstand

Ik neem opnieuw ‘afstand’ om nieuwe inspiratie op te doen. Vanuit mijn stoel zie ik op een gegeven moment dat één van de libellen, er blijken er namelijk drie rond te vliegen, in een spotlight gaat zitten. De heg ligt bijna volledig in de schaduw en de vleugels en de contouren van het achterlijf van de libel lichten fel op in de zon die door een opening in het bladerdak schijnt. Enthousiast sta ik op om foto’s te maken waarbij alleen de contouren van de libel te zien zijn.

Om tot het beeld te komen dat ik voor ogen heb stel ik de camera in op maximaal onderbelichten (-5 stops) en doe ik nog een paar stappen naar voren. Uiteindelijk ontstaat het beeld dat ik wilde en ben ik een uurtje alle ‘ellende’ vergeten.

Alle foto’s zijn gemaakt met mijn oude Nikon D300 (camera met cropfactor) en een 90mm macrolens.