Interview Karin de Jonge

Wie is Karin en hoe is je passie voor natuurfotografie ontstaan?

Dan begin ik met een snelle kennismaking in trefwoorden. Ik ben… graag in de natuur, gek op taal en onderwijs, rusteloos, vaak aardig, gedisciplineerd, kritisch, dol op gezin en vrienden, uitgesproken, hardwerkend, snel verveeld, attent, fan van vroeg opstaan, al heel lang vegetariër, melancholiek, dol op thrillers, gefascineerd door de menselijke geest en ronduit bezeten van het maken, bekijken, uitwerken en bespreken van foto’s.
Ik ben daarnaast totaal niet geïnteresseerd in… koken, spelletjes, uit eten gaan, huisdieren, bioscoop, tuinieren, verjaardagen, musea, planten en bloemen binnenshuis, politiek, muziek en sport, behalve schaatsen.
Ik heb dus best veel tijd voor fotografie.

Als je 63 bent, heb je het grootste stuk van je werkzame leven achter je liggen. In de eerste helft daarvan was ik docente Duits en Nederlands, in de tweede helft schoolde ik me om tot psycholoog en was ik werkzaam in de basis-GGZ, met name met jeugd en jongvolwassenen. Momenteel werk ik nog een paar uur bij Maastricht University. Zo’n 15 jaar geleden deed ik de Fotovakschool en startte vervolgens als ZZP’-er met mijn bedrijven ‘Karin de Jonge-Fotografie’ voor portret-, theater- bedrijfs- en natuurfotografie en ‘Blijvende Beelden’ voor afscheidsfotografie. In alle drukte vind ik stabiliteit bij mijn man en ons gezin, bestaande uit drie volwassen kinderen en twee kleinkinderen, voor wie ik twee dagen per week oppas-‘beppe’ ben. Ik blijf immers een Friezin ook al woon ik al bijna 40 jaar in Noord-Limburg.
Fotograferen doe ik al meer dan 50 jaar. Op mijn 14e kocht ik mijn eerste spiegelreflexcamera en inmiddels liggen er meters fotoalbums in de kast. Natuurfotografie ging een steeds grotere rol spelen toen de kinderen waren uitgevlogen. Mijn man en ik leerden ook vogels kijken zodat hij tegenwoordig net zo lang achter zijn vogeltelescoop staat als ik aan het fotograferen ben.

Je noemt jezelf belevingsfotograaf, kun je dat uitleggen?

Dat is inderdaad een woord dat ik bedacht heb. Een foto is namelijk niet alleen een afbeelding van iets maar de verbeelding van de beleving van dat moment. Met andere woorden: het onderwerp doet iets met mij, ik breng mijn betrokkenheid in beeld en maak keuzes in hoe ik dat doe. Gaat het om het vastleggen van mensen, dan is het aan mij om de emotie op het goede moment te vangen. Ben ik in de natuur bezig, dan moet ik de emotie er zelf in leggen. Dat vind ik het mooie van fotografie: je communiceert zonder woorden maar met beleving. Je kunt de kijker alleen maar raken als je die eigen beleving erin legt. Samenvattend: het gaat bij het maken van een foto niet om wat er te zien is, maar om hoe het voelt. Gebruik dus je ogen, maar kijk met je hart.

Je bent actief in veel disciplines, heb je een duidelijke voorkeur en kun je ook een lijn in die verschillende vormen van fotografie ontdekken?

Ik word gewoon gelukkig van een camera in mijn hand. Het maakt me dan niet eens veel uit wat ik fotografeer, want de afwisseling houdt het voor mij interessant. Theatervoorstellingen en concerten vind ik prachtig om vast te leggen en ik doe ook heel graag bedrijfs- en studiofotografie. Ik beschouw het altijd als een eer om voor het fotograferen van een uitvaart gevraagd te worden. Daarbij is het een mooie taak om alle belangrijke momenten in beeld te krijgen en tegelijk zo onzichtbaar mogelijk te zijn. In de natuurfotografie vind ik mijn ontspanning, al leg ik de lat wel hoog want dat zit nou eenmaal in mij. Ik probeer steeds bij te leren door veel te oefenen en ervoor te zorgen dat ik serieuze feedback krijg waar ik ook iets mee doe.

Er is niet alleen een lijn in deze verschillende vormen van fotografie, er zijn zelfs overeenkomsten tussen twee van mijn vakgebieden: psychologie en fotografie. Als psycholoog werk ik eraan mee dat de cliënt zijn kracht vindt en gaat stralen, als fotograaf wil ik dat mijn onderwerp gaat stralen door het krachtig in beeld te brengen. Daarvoor is niet alleen mijn beleving van dat moment nodig maar ook dat ik me verdiep in mijn onderwerp. Een goede voorbereiding voor fotoshoots waar mensen op staan is zeker noodzakelijk. Je wilt voorkennis over de voorstelling, het bedrijf of over de persoon die je gaat portretteren. Maar ook in de natuurfotografie is kennis over je onderwerp heel handig. Ik verdiep me o.a. in locaties, seizoenen, diergedrag, waarnemingen en weersomstandigheden. Je vergroot hiermee je kans op een pakkende foto. Tenslotte zijn kennis van belichting, compositie en nabewerking bij alle takken van fotografie belangrijk. De vorm is immers de verpakking van jouw verhaal.

Wat is een ’typische, kenmerkende Karin-foto’?

Dat is een verzorgde foto die een sterke compositie heeft. Ik houd ervan als de elementen op krachtige plekken in beeld staan en elkaar ondersteunen. Mijn foto’s zijn behoorlijk toegankelijk en door de zorgvuldige compositie goed te volgen. Daarnaast leg ik er graag iets in wat ‘raakt’ zoals een gevoel van verwondering en ontroering. Associaties spelen daarbij een grote rol want ik leg bij voorkeur onderwerpen vast die aan iets menselijks doen denken zoals karaktereigenschappen, stemming of gedrag. Ik streef ernaar om bij de kijker een gevoel op te roepen, iets wat hij kan herkennen. Daarmee komt er een gelaagdheid in de foto die de aandacht net iets langer vasthoudt. Iemand zei ooit tegen me dat er op mijn foto’s méér staat dan erop staat en dat vond ik een prachtig compliment.

Hoe ga jij te werk in natuurfotografie? Laat jij je verrassen door wat je tegenkomt of heb je een concept of plan?

Een combinatie van! Ik ga bewust naar bepaalde gebieden omdat ik weet wat ik er in dat seizoen kan vinden. Ter plekke laat ik me graag verrassen en kom dan vaak met heel andere beelden thuis dan ik verwacht had. Ik blijf experimenteren en word blij van elke gelukte foto, wat er ook op staat. Toen iemand me tijdens een excursie eens vroeg van welke dieren ik die dag graag foto’s zou maken, gaf iemand anders gelijk antwoord: “Karin zoekt geen dieren. Karin zoekt kunst”.

Heb je een doel in je fotografie? Wat wil je nog beleven of ontdekken?

Ik heb één belangrijk doel: mijn plezier in fotografie vasthouden en dan vooral door er vaak op uit te gaan. Mijn fotomaatje en ik gaan elke week een paar vaste uren op stap en dat is niet alleen gezellig maar ook leerzaam. Ook de twee fotoclubs waar ik bij zit zijn stimulerend omdat je je werk op een opbouwend kritische manier met elkaar kunt bespreken. Verder ga ik af en toe met verschillende groepjes op fotoreis om me in een andere omgeving te laten inspireren. Ik hoop vooral dat ik dit nog heel lang in goede gezondheid kan volhouden.

Je hebt al diverse prijzen gewonnen en publicaties gehad. Waar ben je het meest trots op en wat hoop je hierin nog te bereiken?

Erg trots ben ik op de Special Price die ik bij Birds Photographer of the Year 2019 heb gewonnen, compleet met een buitenexpositie in Noord-Frankrijk en een sjieke prijsuitreiking. Voor deze ‘wereldplaat’ kon ik grappig genoeg gewoon thuisblijven, want de foto is vanuit onze slaapkamer genomen. Er was namelijk een duif tegen het raam gevlogen die een complete afdruk had achtergelaten en daarvan heb ik een duister zwart-witbeeld gemaakt.

Ook de foto van twee Galloways onder de Zuiderbrug in Venlo heeft een warm plekje in mijn hart. Dit is mijn meest bekroonde foto met als uitschieter de winst bij Landschappen van de Lage Landen, een categorie van Nature Photographer of the Year in 2019.

Waar ik trouwens ook erg blij mee was, was de uitnodiging om deel uit te maken van het docententeam van de jaaropleiding Grip op Groei. In deze functie komen mijn drie beroepen samen: fotograaf, psycholoog en docent (ik ben graag ‘juf’). Het is geweldig om met het team nieuwe lesstof te ontwikkelen en deelnemers te begeleiden. Ik merk dat mijn eigen visie op fotografie hierdoor ook helderder wordt omdat je over veel aspecten gaat nadenken.

Wat heb jij behalve je camera altijd nodig om te fotograferen?

Veel. De fear of missing out is helaas hardnekkig en het liefst heb ik ‘alles’ bij me: de tweede camera, objectieven in diverse maten, filters, statief, witte plu, plemp, reflectiescherm, flitser, kniebeschermers, een matje, wat creatieve accessoires, waterfles en broodtrommel. Maar het is wel minder sjouwwerk als je bepaalde spullen niet meeneemt. Afgelopen winter merkte ik dat diverse keren. Op de plek van bestemming ontdekte ik namelijk dat ik mijn winterjas niet in de auto had gelegd. Gelukkig lag er een fleecedeken in de auto zodat je me als een grote onhandige oranje vlek bij een bevroren ven had kunnen zien zitten.

Tenslotte: wat zou jij andere fotografen mee willen geven?

Wat voor mij goed werkt geef ik graag door.

• Stel nooit uit. Als je een moment tegenkomt waarop je een foto wilt maken, doe dat want de situatie komt nooit meer in dezelfde vorm terug. Dus zet de wereld even stil en maak dat beeld. Zorg dat je nooit spijt krijgt dat je iets niét gedaan hebt. Dat geldt trouwens voor alles in het leven, volgens mij.
• Zoek een fotomaatje of/en een club. Ga met anderen op stap en geef elkaar eerlijke feedback. Daar wordt iedereen beter van.
• Denk niet dat je ver weg hoeft voor een wereldplaat. Mijn twee meest bekroonde werken zijn in mijn eigen woonplaats gemaakt.
• Blijf altijd geloven in jezelf. Jij bent de belangrijkste in jouw leven. Zorg dat je tijd en ruimte hebt om te doen wat jij leuk vindt.
  Voor mij is dat fotograferen, maar ik denk dat dat inmiddels wel duidelijk is!

Meer lezen van Karin? In de nieuwste editie van Natuurfotografie Magazine deelt ze haar Tipje van de Sluiter en verhaalt daarin uitgebreid over…de rol van de rand.