Interview met de maker van “Nebula”: Ronald Faber

• In november gaat jouw film “Nebula” in première, geheel gewijd aan de flamingo in Nederland. Hoe is het zaadje geplant voor je interesse in de flamingo?

Ik draag alles wat met de natuur te maken heeft een warm hart toe. Buiten dat raakte ik steeds meer geïnteresseerd naarmate je meer over deze dieren te weten komt. En dan is het verhaal van een (in de ogen van veel mensen) tropische vogel die in Nederland overwintert natuurlijk erg bijzonder. Ik weet dat veel mensen, vooral uit de regio, wel weten dat de flamingo’s er jaarlijks terugkomen maar vaak hebben ze geen idee wat ze daarbuiten doen of waar ze zijn. Om dat te vertellen ben ik aan deze film begonnen.

Daarnaast is de flamingo natuurlijk een fotogenieke vogel die het op camera prima doet!

• Tot nu toe maakte je vooral producties onder water. En ook was je tot 2013 fervent onderwaterfotograaf. Ik kan me voorstellen dat filmen boven water een omschakeling moest zijn. Hoe heb je dat gedaan en wat heb je ervoor nodig gehad?

In bepaalde opzichte is het filmen boven water makkelijker. Je hebt niet te maken met slechte zichtomstandigheden door zweefvuil in het water, geen golfslag en stroming én je bent niet afhankelijk van de hoeveelheid lucht. Aan de andere kant laten de dieren onder water zich over het algemeen beter benaderen, boven water vluchten ze vaak weg als je ze te dicht nadert. Daarentegen kun je boven water urenlang de dieren observeren en wachten op actie. Onder water is na ongeveer een uur – anderhalf uur je lucht op en ben je genoodzaakt te stoppen.

Boven water werk je vaak met een teleobjectief, iets waar je onder water niets aan hebt. De montage blijft hetzelfde. Je wilt een verhaal vertellen, of het nu onder of boven water is.

• Wie is Ronald Faber en hoe ben je ooit begonnen als filmmaker in relatie tot de natuur?

Ik ben als kind geïntrigeerd geraakt door de onder water wereld door de documentaires van Jaques Cousteau. Als kind besloot ik dat ik later wilde gaan duiken. Mijn vader heeft mij aangestoken met zijn enthousiasme over de natuur. Dit opgeteld met het versAchijnen van de film ‘De Nieuwe Wildernis’ (waaruit bleek dat dicht bij huis ook interessante natuurverhalen te vertellen zijn) was voor mij voldoende motivatie.

Daarnaast ben ik altijd met beeld bezig geweest. Zo heb ik als striptekenaar/cartoonist voor kranten en tijdschriften gewerkt en vaak illustraties bij artikelen gemaakt. Ook de fotografie vond ik interessant maar dat is geheel overgenomen door het bewegende beeld.

Mijn allereerste korte film won meteen 3 prijzen op verschillende internationale film festivals. Dat stimuleert, maar gaandeweg kom je er steeds meer achter hoeveel er nog te leren valt. Ik heb het geluk gehad de juiste mensen te leren kennen die mij vooruit hebben geholpen. Doordat je blijft leren is het film maken een inspirerende bezigheid die niet snel verveelt.

• Gelijk met de film komt ook het boek uit met meer achtergrondinformatie over je project en film. Kun je een klein tipje van de sluier oplichten, wellicht een leuke anekdote tijdens het maken van de film?

In het boek neem ik de lezer mee in het proces wat er allemaal komt kijken bij het maken van een natuurfilm. Veel mensen hebben het idee dat je gewoon de natuur in gaat en daar gaat zitten filmen. Ze hebben er geen notie van dat je een script moet schrijven en het filmen echt moet plannen. Als vogels in mei paren heeft het weinig zin om dit in september te proberen te filmen. Je moet je dus verdiepen in jouw onderwerp(en). Je kunt het ook niet alleen. Ik heb hulp gehad van mensen die de kolonie in zowel Duitsland als Nederland bijna dagelijks bezoeken. Zij informeerden mij wanneer er belangrijke gebeurtenissen plaatsvonden zodat ik op tijd zou kunnen zijn om het te filmen.

Daarnaast geeft het boek veel informatie over de flamingo als vogelsoort; het gedrag, de balts, de geboorte, verzorging van de kuikens enzovoorts.

Ik heb duizenden kilometers gereisd om de flamingo’s te filmen. Uiteindelijk kreeg ik aan het einde van het filmen het bericht dat er een groep in mijn eigen woonplaats was neergestreken (dit beeld zit in de film). Dat vond ik wel bijzonder.

• De flamingo’s in Zeeland staan vaak ver weg en de omstandigheden zijn niet altijd ideaal in Nederland. De kans op verstoring is natuurlijk ook aanwezig. Hoe ben je te werk gegaan om de flamingo’s te volgen en toch een beetje goed op film te krijgen onder die omstandigheden?

Het belangrijkste is geduld! Ik heb urenlang op dezelfde plekken gezeten. Soms waren de flamingo’s relaxed en kwamen ze best dichtbij, tot op zo’n 20 meter. Ze hadden dan in de gaten dat je geen bedreiging vormde. Daarnaast heb ik heel veel met een teleobjectief gefilmd. De echt intieme beelden zijn met kunst en vliegwerk tot stand gekomen. Hoe? Dat staat in het boek!

Van Staatsbosbeheer had ik toestemming het natuurgebied bij Battenoord te betreden, maar dat heb ik nagenoeg niet gedaan. Het risico op verstoring is te groot, niet alleen van de flamingo’s maar ook alle andere vogels die in het gebied leven. De kans op succes was dus veel te klein.

• Over die verstoring gesproken, ben je niet bang dat door de film mensen juist massaal naar de flamingo’s trekken met eventuele gevolgen voor de rust ervan?

Televisieprogramma’s als Vroege Vogels en het jeugdjournaal hebben er ook al aandacht aan geschonken, tuurlijk lokt zo iets mensen die ze in het echt willen zien. Dat hoeft geen probleem te zijn, de flamingo’s kiezen zelf welke afstand tot mensen zij nog acceptabel vinden. Het zijn de mensen die over hekken klimmen of andere capriolen uithalen, met bootjes en surfplanken veel te dichtbij komen en met drones laag over de dieren scheren die de verstoring veroorzaken. Echte liefhebbers, met respect voor de natuur, zullen ten allen tijde proberen te voorkomen dat ze verjaagd worden met het risico dat ze niet meer terugkeren.

Het is wel iets dat ik tijdens mijn presentaties aanstip, als een soort extra waarschuwing.

• Wat maakt voor jou deze soort juist zo aantrekkelijk?

Ik vindt het fascinerend dat zulke kwetsbaar ogende vogels in werkelijkheid zo ontzettend taai zijn. Ze verdagen giftig water dat bij ons mensen in no time de huid van onze botten zou afbranden, daar vinden ze zelfs eten in, ze verdagen extreme hitte en extreme kou, ze kunnen gloeiend heet water drinken, het gedrag is bijzonder … moet ik nog doorgaan?

• Hoe gaat het nu met het kuikentje Nebula en denk je dat ze ook weer uit de as herboren gaat worden, wellicht met jou aan haar zijde als filmmaker?

Het oorspronkelijke plan was om een kuiken te volgen in de film, daarvoor had ik de naam bedacht. In de praktijk is de film echter, qua verhaal, geheel omgegooid en draait het niet meer om een individu. Nebula staat voor de hele groep flamingo’s. Qua geboorten was het afgelopen seizoen sowieso geen groot succes.

Ik heb wel veel plezier aan het maken ervan beleefd. Voorlopig ga ik me nog niet aan een volgend project wagen. Ik heb bijvoorbeeld nog heel veel beeldmateriaal van de koraalriffen in Egypte, Raja Ampat (Indonesië) en Curacao liggen en ben al twee jaar bezig met een script. Wellicht dat ik daar ooit verder mee ga, aan de andere kant; het filmen boven water vind ik ook uitdagend en zal een goed idee zeker niet links laten liggen.

Voorlopig wil ik op pad met Nebula, zowel het boek als de film om zo mensen te laten zien hoe wonderlijk onze natuur is. Steun voor de natuur is hard nodig en moet steeds weer aan de politiek geadresseerd worden! Alle beetjes helpen, ook een verhaal over onze flamingo’s.

Meer informatie

Meer informatie over de film vind je hier

De eerste vertoning van film is op 2 november bij PiXLife tijdens het Flamingo Festival. Tickets kun je hier bestellen. De entree is inclusief een exemplaar van het boek.