Menu

Onderdeel van Pixfactory

Jasper Doest over de footprint in de natuurfotografie

Nederland kent vele goede natuurfotografen. Jasper Doest springt er vaak uit, omdat hij met zijn foto's een verhaal probeert te vertellen. Een verhaal dat ook de ruwe kant van onze wereld laat zien. We legden Jasper een aantal vragen voor in het kader van ons thema 'de ecologische footprint van de natuurfotografie'.
Jasper Doest aan het werk op een, voor natuurfotografen, vreemde plek. Fotograaf: Jasper Doest

Je bent ‘groot’ geworden met mooie foto’s, foto’s die mensen graag zien. De laatste jaren zien we een verschuiving in je fotografie. Zoals je het zelf verwoordt: je toont de ruwe werkelijkheid van onze planeet. Vanwaar deze verschuiving?

Ik denk niet dat er echt een verschuiving heeft plaatsgevonden in mijn werk, schoonheid speelt nog altijd een belangrijke rol. Ik denk ook dat de rol van schoonheid vaak ondergewaardeerd wordt in de conservation-wereld. Schoonheid is echter een middel om mensen verliefd te laten worden op je onderwerp, zodat mensen automatisch zorg willen dragen voor het welzijn van een dier of ecosysteem. Ik heb er echter de laatste jaren voor gekozen ook de rauwe kant van de medaille te belichten, om de urgentie van onze goede zorg te onderbouwen. De twee gaan hand in hand en versterken elkaar.

Foto’s kunnen een enorme impact hebben op de opinievorming van het normale publiek, maar ook bij politici. Ben je je daar bewust van op de momenten dat je fotografeert? Met andere woorden, probeer je gericht foto’s met een zo groot mogelijke impact te maken? Of ben je toch vooral bezig met hoe jij vindt dat een onderwerp in beeld gebracht moet worden?

Ik bepaal niet hoe ik een onderwerp in beeld breng, dat doet het onderwerp zelf. Dat klinkt misschien vaag, maar toch is dit de manier waarop ik het liefste werk. Om een voorbeeld te geven: als ik een foto maak van een moeder en kind, dan maak ik geen registratie van moeder en kind, maar ik leg het gevoel vast van de interactie tussen die twee. Dat is bepalend voor de manier waarop ik mijn onderwerp in beeld breng. Dus als ik een verhaal wil vertellen over klimaatverandering dan plaats ik mezelf in een situatie waarbij die veranderingen zichtbaar zijn en dan probeer ik het gevoel vast te leggen van mijn onderwerp in relatie met de omgeving. Op manier ben je als fotograaf in staat om een stem te geven aan je onderwerp en die stem kan vervolgens effect hebben op de publieke opinie en overheden. Maar het is belangrijk om alle kanten van de situatie te belichten, want ieder verhaal kent altijd twee kanten en die moeten beiden aan bod komen anders krijg je een vertekend beeld.

Jij bent aangesloten bij de ILCP (International League of Conservation Photographers). Voor de mensen die het niet kennen, wat is de ILCP? Wat is jouw rol binnen de ILCP?

De ILCP bestaat uit een groep fotografen die zich middels hun fotografie inzetten voor natuurbehoud. Daarbij draait het niet zozeer om de beelden die gemaakt worden, maar om wat er vervolgens met die beelden en verhalen wordt gedaan om een verschil te maken. Daarin onderscheidt een conservation-photographer zich van een natuurfotograaf. Nu ben ik zelf niet zo’n liefhebber van de hokjesgeest, want ik denk dat daardoor alleen maar meer verdeeldheid in de wereld kan ontstaan. Dus ik ben fotograaf…punt. Waarbij ik verhalen vertel met betrekking tot natuur en milieu. Waarbij ik situaties aan het licht probeer te brengen die aandacht verdienen op de politieke agenda.

Niets is jou te gek, van makaken in Japan tot Antarctica en van Zweden tot Washington. Je reist heel wat af. Reizen heeft niet zo’n positief imago, het is vervuilend en daarmee is jouw footprint aanzienlijk. Hoe kijk jij hier tegenaan? Compenseer jij jouw vliegkilometers?

Daar ben ik me wel degelijk van bewust. Het zou ook beter zijn dat een Japanner conservation verhalen zou vertellen in Japan en dat wij als Nederlanders conservation verhalen zouden vertellen over de dingen die in eigen land gaande zijn, om zodoende de carbonfootprint te beperken. Alleen werkt het in de praktijk helaas niet zo. Mensen zijn vaak blind voor de situatie in eigen land. Dat is ook deels logisch, want wanneer je opgroeit in een milieu waarin je bepaalde gewoontes worden aangeleerd, dan is het heel lastig om daar opeens anders tegenaan te kijken. En dus ligt het meer voor de hand dat een Nederlander naar Japan afreist om daar situaties aan de kaak te stellen. Het gevolg is dan wel dat ik daarvoor een aantal maal naar Japan moet afreizen, maar ik geloof vooralsnog dat de impact van die verhalen een wereldwijd bereik heeft wat mijn ecologische footprint in een heel ander daglicht stelt. Daarnaast probeer ik zoveel mogelijk mijn vliegkilometers te beperken. Natuurlijk zijn er altijd weer mensen die denken dat dit mooie woorden zijn om mijn eigen gedrag goed te praten om vervolgens lekker de wereld rond te reizen. Ik denk dat het heel zinnig zou zijn voor deze planeet als iedereen in de spiegel zou durven kijken in plaats van te snel over anderen te oordelen. Dit ben ik, wie ben jij? Door openlijk over dit soort dingen te discussiëren kunnen we met elkaar de wereld een stukje beter maken. Daar ben ik van overtuigd.

Het verhaal, ooievaars die duidelijk profiteren van onze rommel. Fotograaf: Jasper Doest

Als brave burger worden we opgeroepen zuinig om te gaan met energie en bijvoorbeeld ons afval netjes te scheiden. Doe jij als natuurfotograaf nog speciale dingen om je ecologische footprint te beperken?

Ik ruim afval van anderen op als ik dat tegenkom op straat. Het leuke is dat mijn dochters (3 & 6) me daar ook op wijzen als we op straat lopen. “kijk papa, een plastic zak in de bosjes, die hoort daar niet”…niet alleen het bewustzijn maar ook de actie is een goede ontwikkeling die je steeds meer ziet bij de kinderen van deze tijd. Jammer alleen dat zij degene zijn die onze generatie erop moeten wijzen. Verder grijp ik iedere kans aan om beeldverhalen te blijven vertellen over duurzaamheid en mijn eigen footprint en om de dialoog aan te blijven gaan met mensen.

Zie jij concrete resultaten die positief zijn voor natuur en milieu als gevolg van jouw fotografie?

Ja. Zeker…zoals ik al zei, fotografie kan een enorme impact hebben en gaat verder dan bewustwording alleen. Het kan invloed hebben op de publieke opinie, het politieke debat en daaraan gekoppelde beslissingen. Daarnaast heeft het geld opgeleverd voor een aantal natuurbeschermingsinitiatieven. Het is mooi om te zien hoe je als fotograaf impact kan hebben op het leven van een ander individu…en dat zorgt ervoor dat ik door blijf gaan…

Heb je nog tips voor onze lezers over hoe beeld kan helpen in onze bewustwording van alledaagse zaken (en problemen)?

Fotografeer niet alleen voor de registratie van die bijzondere soort, het perfecte plaatje of mooie herinnering. Maar laat je nieuwsgierigheid en opmerkzaamheid in het dagelijks leven je leiden in je fotografie en geef verhalen door. Alleen door te blijven communiceren over natuur en natuurbehoud kunnen we anderen bewust maken van de urgentie tot natuurbescherming en bijdragen aan een betere wereld. Durf jezelf daarbij kwetsbaar op te stellen en af en toe publiekelijk in de spiegel te kijken…want zien doet volgen…daarin schuilt de kracht van fotografie.

Jasper Doest aan het werk vanuit zijn schuiltent. Fotograaf: Jasper Doest

2 reacties

  1. Is het werkelijk ieder voor zich? Mag je echt de ander geen spiegel voorhouden en wijzen op gedrag waar hij/zij “blind” voor? Dan zijn foto’s ook overbodig (als het al geen preken voor eigen parochie is). En voorbeeld doet inderdaad volgen (kopieëren, na-apen) en daarin zit ook een grote verantwoordelijkheid! Want hoeveel natuurfotografen willen nu ook zelf naar Hokaido, Kenia, IJsland, …? Wordt het “meer, meer, meer” of “minder, minder, minder”?

    1. Ik denk zeker niet dat het ieder voor zich is Ronald! Fotografie is immers communicatie en dat doe je meestal met anderen :-). Fotografie kan leiden tot nieuwe inzichten, verbroedering etc etc. En daarbij mag je best een ander een spiegel voorhouden. Maar dat werkt denk ik alleen als je eerst zelf in de spiegel hebt gekeken. Fotografie is mijns inziens zeker geen prediken voor eigen parochie, maar het hangt er wel vanaf waar je je verhaal vertelt.
      Ik ben het helemaal met je eens dat er bij iedere fotograaf een grote verantwoordelijkheid zou moeten liggen naar het onderwerp toe. Al denk ik niet dat het gaat om meer of minder…maar dat we met z’n allen op zoek moeten in de samenleving naar een nieuwe balans tussen ons eigen bestaan en het bestaan van alle andere organismen op deze mooie planeet. We moeten ons als mensheid gaan realiseren dat natuur niet iets is om naar toe te gaan, maar dat het ons thuis is. En dat ieder organisme cruciaal is voor het functioneren van het grotere geheel. We genieten allemaal op onze manier van fotografie en van de natuur en dat is heel mooi. Maar het zou nog mooier zijn als we fotografie zien als middel om te communiceren met de wereld om je heen ipv alleen als middel om te consumeren. Dat is waar ik op doel. Als we dat doen, dan kan je stem als fotograaf een enorm verschil maken.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

2 reacties

  1. Is het werkelijk ieder voor zich? Mag je echt de ander geen spiegel voorhouden en wijzen op gedrag waar hij/zij “blind” voor? Dan zijn foto’s ook overbodig (als het al geen preken voor eigen parochie is). En voorbeeld doet inderdaad volgen (kopieëren, na-apen) en daarin zit ook een grote verantwoordelijkheid! Want hoeveel natuurfotografen willen nu ook zelf naar Hokaido, Kenia, IJsland, …? Wordt het “meer, meer, meer” of “minder, minder, minder”?

    1. Ik denk zeker niet dat het ieder voor zich is Ronald! Fotografie is immers communicatie en dat doe je meestal met anderen :-). Fotografie kan leiden tot nieuwe inzichten, verbroedering etc etc. En daarbij mag je best een ander een spiegel voorhouden. Maar dat werkt denk ik alleen als je eerst zelf in de spiegel hebt gekeken. Fotografie is mijns inziens zeker geen prediken voor eigen parochie, maar het hangt er wel vanaf waar je je verhaal vertelt.
      Ik ben het helemaal met je eens dat er bij iedere fotograaf een grote verantwoordelijkheid zou moeten liggen naar het onderwerp toe. Al denk ik niet dat het gaat om meer of minder…maar dat we met z’n allen op zoek moeten in de samenleving naar een nieuwe balans tussen ons eigen bestaan en het bestaan van alle andere organismen op deze mooie planeet. We moeten ons als mensheid gaan realiseren dat natuur niet iets is om naar toe te gaan, maar dat het ons thuis is. En dat ieder organisme cruciaal is voor het functioneren van het grotere geheel. We genieten allemaal op onze manier van fotografie en van de natuur en dat is heel mooi. Maar het zou nog mooier zijn als we fotografie zien als middel om te communiceren met de wereld om je heen ipv alleen als middel om te consumeren. Dat is waar ik op doel. Als we dat doen, dan kan je stem als fotograaf een enorm verschil maken.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: