Kleurprofiel, kleurmenging en drukwerk

Fotografie betekent letterlijk schrijven met licht…maar wat als het resultaat tegenvalt als je een afdruk wil van je mooie foto voor aan de muur? Het licht valt tegen en de kleuren en details in je foto al helemaal. Iedere fotograaf en zeker de macrofotograaf gaat voor de foto aan de muur zonder veel details te verliezen en opgemaakt in de juiste kleurstelling. Je wil immers details laten zien met je foto en zeker geen dichtgelopen schaduwen. Wat als je je foto naar de drukker brengt en het resultaat valt altijd tegen?

Basis van de kleurenleer

Allemaal hebben we dat weleens gehad denk ik. Keurig je foto aangeleverd en het resultaat is ronduit teleurstellend als je de afdruk krijgt. Om die reden is het als fotograaf van belang dat je meer weet van de kleurenleer. Je kunt er veel problemen mee voorkomen.

We weten dat rood, groen en blauw de primaire kleuren zijn, die nodig zijn om mengkleuren te verkrijgen. Alle kleuren worden in een getal weergeven en elke mengkleur heeft een specifieke combinatie van deze getallen. Je kunt op verschillende manieren deze kleuren beheren. Ik geef hier wat uitleg en help om de juiste keuze te maken om tot een goede afdruk van je foto te komen.

sRGB en AdobeRGB

De primaire kleuren rood, groen en blauw worden aangeduid in de fotografie met RGB kleuren. De sensor in je camera is opgebouwd uit verschillende pixels die gevoelig zijn voor een van deze drie kleuren licht. Per kleur rood, groen en blauw zijn er 256 verschillende tinten. Zo kunnen er een heleboel verschillende mengkleuren ontstaan… Laten we maar niet in getallen spreken die voegen niet veel toe 😉

In het menu van je camera kun je kleuren beheren door een kleurprofiel (kleurruimte) te kiezen. Deze opties zijn aangeduid met sRGB en AdobeRGB.
In het menu van je camera kun je kleuren beheren door een kleurprofiel (kleurruimte) te kiezen. Deze opties zijn aangeduid met sRGB en AdobeRGB.

Met AdobeRGB zit er meer ‘ruimte’ tussen de kleuren dan bij sRGB, wat zorgt voor meer verzadiging en wat je kleuren intenser maakt. Theoretisch gezien zou je kunnen zeggen dat je juist voor AdobeRGB moet kiezen. Maar andere apparaten kunnen deze informatie niet altijd lezen. Hier zit het verschil met het kleurbeheer. Je foto wordt door de verschillende informatie verschillend weergegeven en verschilt dus van kleur.

Wanneer gebruik je sRGB?

sRGB gebruik je voor alles wat licht geeft tv, monitor computer, telefoon, i-pad of camera. Deze apparaten gebruiken dezelfde waardes in het kleurbeheer.
Zet je kleurbeheer in je menu dus altijd op sRGB kleuren. Let wel, je hebt tegenwoordig al betere monitoren die (bijna) het gehele AdobeRGB kleurenspectrum weergeven. Maak daar dus gebruik van als je kan.

Je kunt hier ook rekening mee houden als je iets nieuws moet aanschaffen. Voor macrofotografie kan dit erg belangrijk zijn, je kunt hiermee bepalen welke details zichtbaar zijn en welke niet voor een afdruk van je foto. Wil je dan optimaal gebruik maken van de mogelijkheden en vooral de kwaliteit van je camera uitbuiten, dan kies je voor AdobeRGB. Deze kleurruimte bevat meer kleurtinten dan sRGB. Voor het plaatsen op internet is de kleurruimte sRGB aan te bevelen. Internet houdt nog steeds geen rekening met kleurbeheer, op een enkele browser na.

Fotografeer je in RAW dan is de keuze voor een kleurruimte niet nodig. RAW bevat immers alleen ruwe informatie en die wordt ook zo opgeslagen. Daar is dus geen beperking met het gebruik van kleur, want je kunt achteraf kiezen om de foto’s in sRGB af te werken of met extra aandacht in AdobeRGB aan de slag te gaan. Een belangrijke overweging om te gaan fotograferen in RAW.

kleurmenging
Het principe van additieve kleurmenging.

Je keuze sRGB of AdobeRGB wordt ook bepaald door het fotobewerkingsprogramma dat je gebruikt en door de papiersoort waar je foto op wordt afgedrukt. Het kan zijn dat de kleuren op je beeldscherm er anders uitzien dan op de afdruk. Mogelijk komt dat kleurverschil door de instellingen van je beeldscherm. Je zou dan je scherm kunnen kalibreren of je camera. Dat maakt het allemaal wel ingewikkeld en moeilijk. De meeste fotografen hebben deze intentie niet ;-). Maar als je een echte kleurpurist bent of wilt worden….

Kleurprofielen en drukwerk

Afdrukken van je foto’s is weer een heel ander verhaal. Hier komen uiteraard ook kleurprofielen om de hoek kijken. De drukker of je printer gebruikt een ander kleurprofiel, namelijk het CMYK-profiel. CMYK is een systeem van vier basiskleuren, Cyan, Magenta, Yellow, Key inclusief zwart, waardoor er een groot aantal kleuren verkregen kunnen worden door subtractieve kleurmenging. Dit systeem wordt vooral gebruikt bij drukinkten.

kleurmenging
Het principe van subtractieve kleurmenging.

Als je je foto’s zelf wilt printen is het dus belangrijk om je printer te kalibreren. Je kunt dit zelf doen, door een calibrator te kopen of online door een dienst die dit voor je doet. Je ontvangt dan van dat bedrijf een ICC profiel voor je eigen printer.

Uiteraard kun je ook een print laten maken bij een afdrukcentrale. Dat is vaak goedkoper. Alleen een afdrukcentrale houdt vaak geen rekening met jouw kleurprofielen of past zelf soms nog verbeteringen toe op jouw foto. En dat is iets wat je niet wil op je zorgvuldig bewerkte foto.

Je kunt ook zelf je foto’s aanleveren in het kleurprofiel van de drukker. Je hebt dan wel programma’s nodig als Illustrator, InDesign of Photoshop. In deze programma’s kun je je bestand in 3 kleursoorten opbouwen: RGB, PMS en CMYK. In sommige programma’s is het gewoon niet mogelijk en moet je een uitstapje maken naar andere software. Dan rest je niets anders om goed op te letten bij het kiezen van een afdrukcentrale. Of vraag de afdrukcentrale om het kleurprofiel om te zetten naar het ingesloten kleurprofiel van je foto.

Op deze manier kun jij ook gaan voor die mooie afdruk van jouw foto!

3 reacties

  1. Je maakt het wel ingewikkeld Anita.
    Als je amateur bent zoals ik, dan heb je 99% van de tijd dat er iets op papier komt te maken met een afdrukcentrale. De professionele kun je om een kleurprofiel van de printers vragen, en om advies bij het afdrukken (welke printer, papier en instellingen). Daar is het professioneel voor. Een bezoekje aan de centrale is geen slecht idee, als je voor totale controle gaat, maar er eigenlijk nog weinig ervaring mee hebt. Zeker een eerste keer.
    Alle andere gaan er van uit dat je sRGB aanlevert. Doe dat dus ook. Je kunt bij het laden van je foto’s in de machine / op internet aangeven of je het apparaat de kleuren wilt laten aanpassen: NEE, daar heb je zelf aandacht aan besteed! en of het apparaat verscherping moet toepassen: ja, want anders moet zelf door 26 testafdrukjes bepalen wat de juiste verscherping is, heen en weer naar de winkel/ of de post afwachten en de apparaten doen het prima op de automaat.
    Dit geldt ook voor fotoboeken die je zelf bij zo’n centrale bestelt. Ik heb daar nog geen teleurstellingen mee gehad.
    Het geldt niet voor de foto’s die je aanbiedt voor een gids van Natuurmonumenten of Crossbill, maar bij de contactpersoon kun je even doorvragen hoe de foto het best kan worden aangeleverd. De drukker is normaliter bekend met omzetten van kleurprofielen, en als je het niet vertrouwt kun je niet alleen om een proof maar ook om een proef vragen. Vrijwel altijd zit er een vormgever tussen en heb je niets of weinig meer te vertellen.
    Als je iets voor de krant aanlevert of voor de leuke verzameling A4-tjes die de lokale afdeling van de KNNV verspreid, dan maakt het allemaal geen uh…, niks uit. Zend dan vooral geen al te subtiele foto’s in…

    1. Dank je voor je reactie Peter. In mijn ogen is het altijd goed als je achtergrond informatie hebt, hoe het een en het ander in elkaar steekt. Het helpt je om het te begrijpen als het wel mis gaat. Ik werd daardoor mede op het idee gebracht om dit artikel te schrijven omdat ik zeker al een paar slechte ervaringen gehoord heb.
      Je kunt het verder zo ingewikkeld maken als je zelf wilt. 😉

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

3 reacties

  1. Je maakt het wel ingewikkeld Anita.
    Als je amateur bent zoals ik, dan heb je 99% van de tijd dat er iets op papier komt te maken met een afdrukcentrale. De professionele kun je om een kleurprofiel van de printers vragen, en om advies bij het afdrukken (welke printer, papier en instellingen). Daar is het professioneel voor. Een bezoekje aan de centrale is geen slecht idee, als je voor totale controle gaat, maar er eigenlijk nog weinig ervaring mee hebt. Zeker een eerste keer.
    Alle andere gaan er van uit dat je sRGB aanlevert. Doe dat dus ook. Je kunt bij het laden van je foto’s in de machine / op internet aangeven of je het apparaat de kleuren wilt laten aanpassen: NEE, daar heb je zelf aandacht aan besteed! en of het apparaat verscherping moet toepassen: ja, want anders moet zelf door 26 testafdrukjes bepalen wat de juiste verscherping is, heen en weer naar de winkel/ of de post afwachten en de apparaten doen het prima op de automaat.
    Dit geldt ook voor fotoboeken die je zelf bij zo’n centrale bestelt. Ik heb daar nog geen teleurstellingen mee gehad.
    Het geldt niet voor de foto’s die je aanbiedt voor een gids van Natuurmonumenten of Crossbill, maar bij de contactpersoon kun je even doorvragen hoe de foto het best kan worden aangeleverd. De drukker is normaliter bekend met omzetten van kleurprofielen, en als je het niet vertrouwt kun je niet alleen om een proof maar ook om een proef vragen. Vrijwel altijd zit er een vormgever tussen en heb je niets of weinig meer te vertellen.
    Als je iets voor de krant aanlevert of voor de leuke verzameling A4-tjes die de lokale afdeling van de KNNV verspreid, dan maakt het allemaal geen uh…, niks uit. Zend dan vooral geen al te subtiele foto’s in…

    1. Dank je voor je reactie Peter. In mijn ogen is het altijd goed als je achtergrond informatie hebt, hoe het een en het ander in elkaar steekt. Het helpt je om het te begrijpen als het wel mis gaat. Ik werd daardoor mede op het idee gebracht om dit artikel te schrijven omdat ik zeker al een paar slechte ervaringen gehoord heb.
      Je kunt het verder zo ingewikkeld maken als je zelf wilt. 😉

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: