Lensadapters

Wat doet een lensadapter?

Een lensadapter, ook wel mount adapter of objectiefadapter genoemd, zorgt ervoor dat je objectieven op je camera kunt gebruiken die daar eigenlijk niet voor gemaakt zijn. Zoals je wel weet heeft elk camerasysteem zijn eigen lensvatting (lens mount). Voor de spiegelreflexcamera’s van Nikon bijvoorbeeld is dat de F-mount, de SLR’s van Canon hebben de EOS EF-mount, en Sony gebruikt voor haar systeemcamera’s de E-mount.

Lang geleden was een lensvatting alleen een mechanische koppeling, maar sinds de komst van autofocus en elektronische diafragma-sturing zorgt de lensvatting ook voor elektronische communicatie tussen lens en camera.

Verschillende lensvattingen

Omwille van de mechanische en elektronische verschillen passen objectieven met lensvatting A niet op camera’s met lensvatting B. Je kan een Nikon F-objectief daarom niet op een Sony systeemcamera bevestigen. Met een geschikte lensadapter kan dat echter wel. Een lensadapter is in wezen niets anders dan een metalen ring met aan de voorzijde de juiste lensvatting voor een objectief (bijvoorbeeld Nikon F) en aan de achterzijde de juiste lensvatting voor een camera (bijvoorbeeld Sony E). Met een Nikon F naar Sony E adapter kun je bestaande Nikon F objectieven of een recente Sony systeemcamera blijven gebruiken.

Mechanische lensadapters

Bij een eenvoudige mechanische lensadapter verlies je daarbij wel de elektronische lensfuncties. Als het objectief autofocus heeft, zal die niet functioneren en moet je dus handmatig scherpstellen. Om de belichting in te stellen, zal je in handmatige modus of met diafragmavoorkeuzemodus op de camera moeten werken.

Ook de elektronische diafragmasturing functioneert niet met een zuiver mechanische adapter. Als het objectief geen diafragmaring bevat waarmee je het diafragma groter of kleiner maakt, kan je alleen op het grootste diafragma fotograferen. Daarom bevatten sommige lensadapters een eigen diafragmaring, zodat je de hoeveelheid licht die de lensadapter doorlaat kan beperken.

Elektronische lensadapters

Er bestaan ook elektronische lensadapters waarmee alle of sommige automatische functies van het objectief wél blijven werken, zoals autofocus, diafragmasturing en/of beeldstabilisatie. Voorbeelden zijn de adapters die Canon en Nikon maakten om bestaande Canon EF- of Nikon F-objectieven te kunnen gebruiken op de nieuwe EOS R en Nikon Z systeemcamera’s.

Speciale adapters

Een apart type adapter is bedoeld voor systeemcamera’s met sensor in APS-C of Micro Four Thirds formaat. Als je een objectief bedoeld voor een full framecamera op een dergelijke camera gebruikt, moet je rekening houden met een cropfactor van 1,5x (APS-C) of 2x (Micro Four Thirds). Een 50mm objectief geeft dan een beeldhoek die vergelijkbaar is met 75mm of 100mm.

Met een ‘speed booster’ of ’turbo’ adapter verdwijnt die cropfactor geheel of gedeeltelijk, zodat je (bijna) de originele beeldhoek van het objectief krijgt. Bekende makers van dergelijke adapters zijn Metabones, Viltrox en Mitakon.

Nog een buitenbeentje zijn tilt-shift lensadapters. Deze kunnen kantelen (tilt) en zijn verticaal en horizontaal verschuifbaar (shift) ten opzichte van de camerabody. Daardoor heb je geen duur tilt-shiftobjectief meer nodig, maar kun je in principe elk objectief als tilt-shiftobjectief gebruiken.

Registerafstand

Als je op zoek gaat naar lensadapters, zal je merken dat niet voor elke combinatie van lens en camera een adapter bestaat. Dat komt doordat elke lensvatting een specifieke ‘registerafstand’ heeft. Ook wel ‘flensafstand’ of ‘flange distance’ genoemd. Dat is de afstand tussen de achterkant van het objectief en het sensoroppervlak.

Bij Nikon F is dat bijvoorbeeld 46,5 millimeter, bij Sony E is dat slechts 18mm. Om een lensadapter te kunnen plaatsen, dient de registerafstand van het objectief dat je wil gebruiken groter te zijn dan de registerafstand van de lensvatting op de camera. Daarom kun je Nikon F objectieven wel gebruiken op een Sony E camera, maar omgekeerd niet een Sony E objectief op een Nikon F camera.