Making of: De dynamiek van de zee zonder grijsfilters

Het is herfst en nu had ik voor deze Making Of natuurlijk kunnen kiezen voor een foto genomen in het bos. Tenslotte is het paddenstoelen tijd en de tijd van de mooie herfstkleuren. Toch neem ik je ditmaal niet mee naar het bos, maar naar het strand. Het strand van Scheveningen om precies te zijn. Al langer wilde ik namelijk de bewegingen van de golven in de zee fotograferen. Niet zoals je dit in werkelijkheid ziet, maar met een flinke portie beweging erin. De dynamiek van het bewegende water wilde ik proberen te pakken en dat is mij bij verschillende pogingen gelukt. Toch vond ik de foto die hier als eerste is getoond de meest geslaagde. Waarom ik dit vind en hoe deze foto tot stand is gekomen deel ik hierbij graag met je.
De juiste mix van belichtingstijd en beweging zorgen voor veel dynamiek (belichtingstijd 0,6 sec).
De juiste mix van belichtingstijd en beweging zorgen voor veel dynamiek (belichtingstijd 0,6 sec). Fotograaf: Hans Brongers

Waarom Scheveningen

Afgezien van het bijna eindeloos aantal fotomogelijkheden op het strand van Scheveningen zijn er een aantal fotogenieke eyecatchers. Dit zijn onder meer de twee havenhoofden en natuurlijk De Pier. Deze onderwerpen dienen niet alleen mooi als achtergrond, maar zorgen ook voor verschillende stroomrichtingen van het water. Stroomrichtingen die op hun beurt weer voor verschillende interessante patronen zorgen.

Soorten bewegingen in de fotografie

Het water in de zee beweegt voortdurend, golven komen en gaan. Deze bewegingen kun je op verschillende manieren vastleggen in je foto. Bij een snelle belichtingstijd – veel licht – krijg je de bewegingen in je foto te zien zoals je deze in werkelijkheid ziet. In de fotografie een bevroren beeld genoemd. Naarmate je belichtingstijd echter langzamer wordt – minder licht -, wordt er ook meer bewegingsonscherpte zichtbaar. Deze onscherpte betekent geen mislukte foto, maar geeft juist dynamiek aan de foto. Wanneer de belichtingstijd nog verder wordt verlaagd, dan vervlakken uiteindelijk alle bewegingen van het water. Er ontstaat een melkachtig beeld van het water in je foto. Om de belichtingstijd te verlagen wordt veel gebruik gemaakt van grijsfilters of ND filters. Deze filters zijn er in verschillende grijstinten, variërend van ND1 tot en met ND10. Hoe grijzer het filter hoe meer licht wordt tegengehouden waardoor de belichtingstijd omlaaggaat.

Belichtingstijd verlagen zonder filters

Het is nog vroeg in de ochtend, de zon is zojuist opgekomen boven Scheveningen en er zijn enkele wolken in de lucht. Vanaf het Zuiderhavenhoofd wandel ik richting De Pier. Vooralsnog heb ik mijn filters niet nodig. Een lange belichtingstijd kan ik op dat moment ook krijgen door een zo laag mogelijke ISO-waarde en een zo groot mogelijk diafragmagetal te kiezen. Hierbij maak ik dankbaar gebruik van de theorie van de Belichtingsdriehoek. De verlaging van de belichtingstijd is niet gigantisch maar genoeg om de bewegingen van de branding zichtbaar te maken.

Verschillende stromingen leveren verschillende patronen op (belichtingstijd 1 sec)
Verschillende stromingen leveren verschillende patronen op (belichtingstijd 1 sec). Fotograaf: Hans Brongers

Donkere wolken en stormachtig weer

Tevreden over de resultaten van mijn eerste deel van mijn foto-experiment, sta ik enige tijd later toch weer in Scheveningen. De reden is omdat de weersvoorspelling niet al te best is. Nou ja, misschien niet zo goed voor een duik in zee, maar wel goed voor mijn foto-experiment. Donkere wolken, een zon die zich amper laat zien en een flinke wind uit zee is wat voorspelt is. Omstandigheden die maken dat er ook minder licht is als op een heldere dag met zon. Dit maakt dat ik vandaag de belichtingstijd nog lager kan krijgen zonder gebruik te hoeven maken van een grijsfilter. Nog langer belichten betekent nog meer zichtbare effecten van het bewegende water.

Hoe langer de sluitertijd des te meer zichtbare beweging (belichtingstijd 1,6 sec)
Hoe langer de sluitertijd des te meer zichtbare beweging (belichtingstijd 1,6 sec). Fotograaf: Hans Brongers

Bijna tevreden

De eerste foto’s maak ik vanaf het strand richting het Zuiderhavenhoofd. De zon staat op het punt om op te komen. Het blauwe uur is nog net niet ten einde. Nog minder licht en dus een nog langere belichtingstijd. Mijn instellingen zorgen op dat moment voor een belichtingstijd van 20 seconden zonder grijsfilter! Over het resultaat ben ik meer dan tevreden, maar toch ook weer niet helemaal. Van de dynamiek van de ruige zee is nauwelijks meer over door de lange belichtingstijd. Bovendien vind ik het resultaat wat vlak qua kleuren.

Een lange sluitertijd zorgt ervoor dat bewegingen van het water vervlakken (belichtingstijd 20 sec)
Een lange sluitertijd zorgt ervoor dat bewegingen van het water vervlakken (belichtingstijd 20 sec). Fotograaf: Hans Brongers

De juiste mix

Een uurtje later sta ik pal in de wind aan het begin van het Zuiderhavenhoofd. De wind stuwt de golven tegen de betonblokken onder mij waarop zij ruw uit elkaar spatten. Het betekent om de haveklap mijn lens ontdoen van de zoute spetters. Het resulteert echter wel in de foto die ik voor ogen had. De juiste mix van belichtingstijd en beweging van het water zorgen voor de dynamiek die ik graag wilde fotograferen. De donkere wolken en de golven geven de foto voldoende dramatiek. Het weinige zonlicht dat op het havenlicht schijnt zie ik als extra bonus.

Een paar tips ter afsluiting

  • Het gebruik van een driepoot statief is bij een lage belichtingstijd zeer aan te bevelen, evenals het gebruik van een afstandsbediening of de timer op je camera.
  • Druk de poten van je statief extra stevig in het natte zand om te voorkomen dat deze verzakken wanneer het zeewater langs de poten stroomt.
  • Houd de weerverwachtingen goed in de gaten en kies, voor een experiment als in deze Making Of, een ochtend waarop er (donkere) wolken in de lucht zijn.
  • Wanneer je een half uur vóór zonsopkomst op de fotolocatie bent, krijg een extra lange belichtingstijd.
  • Mocht je op het strand fotograferen bij harde wind, zorg dan dat je je camera beschermt tegen zout water en stuifzand. Maak deze thuis in ieder geval goed schoon.

Meer informatie

Wat is een grijsfilter en waarom gebruik je het

Wat is de belichtingsdriehoek

6 reacties

  1. Ik veronderstel dat je opnames op statief gemaakt zijn… Wat zou het geven als je eerst een opname maakt bij ‘normale’ snelheid (bv. 1/125) en direct erna eentje met verlengde snelheid. De twee in afzonderlijke lagen in Photoshop zetten en de dekking van de ‘scherpe’ laag verminderen, zodat je bij de onscherpte toch een vleugje scherpte mee krijgt….

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: