Visie
Er zit een hemelsbreed verschil tussen een snapshot en een magistrale foto. Wat maakt een topfoto nou zo top? Fotografen die met hun foto’s de juiste snaren raken, weten bepaalde elementen in te zetten voor het maximale effect. Daarbij worden randzaken zoveel mogelijk gemeden waardoor de focus komt te liggen op dat wat ze willen overdragen. Dat hoeft geen uniek landschap of zeldzame vogel te zijn. Ook gevoelens kunnen met beelden worden overgedragen, of denk ook eens aan een esthetische ordening van kleuren en vormen op een twee dimensionaal vlak. De zogenaamde grafische aanpak. Hoe dan ook, zo’n fotograaf gebruikt tijdens een situatie alle kennis en beschikbare middelen om in een visie uit te dragen.
Die visie wordt gebruikt om tot de essentie te komen. Welk element in beeld moet sterk overkomen? En welke afgezwakt?
Licht
Het licht speelt een belangrijke rol in de fotografie. Er bestaan zoveel soorten licht die allemaal een ander effect hebben op de foto. Licht laat je foto tot leven komen en kan een verhaal vertellen. En wat is licht zonder schaduw? Juist dat samenspel met donkere partijen maakt een beeld boeiend. Een manier om licht in het zonnetje te zetten is dan ook het onderbelichten van een scene. Door onderbelichting valt het oog juist op de lichte delen van een foto. Door onderbelichting kunnen er silhouetten ontstaan. Dat contrast tussen donkere en lichte partijen maakt dat de overgebleven lichte delen extra gaan opvallen.
Nu is niet iedereen in de gezegende situatie om een zee van tijd te hebben en telkens terug te keren totdat een onderwerp in het juiste licht staat. Maar andersom kan je wel het beste maken van het aanwezige licht. Flexibiliteit en creativiteit zijn dan hele nuttige eigenschappen.
Kleur
Kleur is een uitstekend uitgangspunt om essentie uit te drukken. Met een overvloed aan kleuren of juist één dominante kleur leg je de basis. Toch is het een goede gewoonte om niet meteen af te drukken en dieper na te denken over de compositie. Benadrukken van een dominante kleur kan bijvoorbeeld door een zacht sluier van dezelfde kleur over de foto te leggen. Fotograferen door bloemen of gebladerte heen is een van de truukjes. Diezelfde bladeren kunnen ook dienen als een kader rondom je onderwerp. Het is goed om ter plekke even verschillende opties de revue te laten passeren.
Geen kleur
Zonder kleur, in zwartwit, wordt de nadruk vooral op de vormen en structuren gelegd. Dit is een eenvoudige en krachtige manier om je boodschap over te brengen. Al is zwartwit fotografie geen must om structuren op de foto te zetten. Denk er in ieder geval eens over na of zwartwit je foto een boost kan geven.
Aan de slag
Tip is om je niet uit het lood te laten slaan door de tegenvallende omstandigheden maar om juist dan eens op zoek te gaan naar andere beelden dan vooraf gevisualiseerd. Blijf eens een kwartiertje staan en neem de omgeving in je op. Je zal merken dat er gaandeweg dingen opvallen die eerder over het hoofd werden gezien. Er valt je iets op, dat is waar essentie om de hoek komt kijken. Maar hoe leggen we vast wat ons opvalt in de natuur? Enkele pointers voor in het veld:
- Wat is er zo opvallend dat het je aandacht trok?
- Welk element is zo sterk dat je dat wilt benadrukken?
- Welke elementen leiden daar van af?
- Wat wil je met de nabewerking doen?
Een sint Jansvlinder heeft opvallende sprieten. Daar ging ik mee aan de slag. Fotograaf: Jowan Iven 
Van onder af met de macrolens, naar de lucht toe, werd de richting al duidelijk waar ik naar toe wilde. Het mag van mij nog wel een tikkeltje abstracter. Fotograaf: Jowan Iven 
Kijk, nu krijgen de sprieten de volle aandacht maar ontstaat er tegelijk een heel mysterieus beeld waar de kijker op een dwaalspoor wordt gebracht. Het lijken wel ogen van de wenkbrauwalbatros. Fotograaf: Jowan Iven
Lenskeuze
Nu je weet waar de aandacht van de kijker op komt te liggen, wil je dat element zo goed mogelijk in het oog laten springen. Gereedschap numero 1 in de tas is je lenzenarsenaal. Een greep uit wat mogelijkheden:
- Macro: Inzoomen op het onderwerp of een deel ervan.
- Groothoek: Heel close maak je een onderwerp nog imposanter.
- Telelens: Hiermee druk je het beeld op elkaar, goed voor grafische beelden.
- Drone: Van bovenaf kan je het omringende landschap uit beeld houden.
Een dode boom in een dor landschap. Dat kon ik alleen met behulp van een drone uitbeelden omdat er, vanaf de grond, uit alle hoeken er een groene omgeving getoond zou worden die dat beeld verstoren. Fotograaf: Jowan Iven
Nabewerking
Is nabewerking een vies woord, of mogen we het zien als “digitale beeld ontwikkeling”, zoals vergelijkbaar met vroeger in de donkere kamer? Daar werd ook heel wat geklust om foto’s sprekender te maken.
Benadrukken van de sterke delen in een foto tijdens de RAW ontwikkeling is een krachtig middel om de foto van een eigen visie te voorzien. Een paar eenvoudige radiaalmaskers kunnen al wonderen verrichten. Wees gewoon niet te terughoudend om jouw kijk tijdens RAW ontwikkeling toe te passen als dat de foto sterker kan maken. Er is namelijk niemand die zegt dat het eindresultaat een perfecte registratie moet zijn. Die keuze is aan jou!
Jowan Iven
14 reacties
Dankjewel Jos voor deze fijne feedback. Als schrijver hoop je dat de lezers iets kunnen meepikken uit het verhaal. Fijn te vernemen dat het artikel je verder helpt.
Mooi en leerzaam artikel. Helpt me weer wat stappen verder. En door de vele aanbevelingen ook heel handig als naslagwerk onderweg als ik vastloop of invalshoeken zoek.