Making of: Totaliteit zonsverduistering

Eclips terminologie

Als je begint aan een zonsverduistering dan is het zaak om veel informatie te vergaren. Gelukkig zijn er tientallen websites, video tutorials en apps die je hierbij helpen. Fotografen die je zijn voorgegaan in het hele proces en precies weten hoe je alle verschillende fasen aan moet pakken. In no-time leer je over C1 t/m C4, over zonnevlammen, inner en outer corona’s, diamond rings (pas 2 weken na de zonsverduistering snapte ik waar die naam vandaan kwam…), Baily’s beads, chromosphere, prominences (zeg maar zonnevlammen die vastblijven aan de zon, in het Nederlands ‘protuberansen’) en shadow bands. Voor mij tot dan toe allemaal onbekende zaken maar wel belangrijk om het optimale uit de eclips te halen.

Ik snap dat ik nu meer vraagtekens bij jou opwerp dan antwoorden geef, maar in de toekomst komen er wellicht nog meer artikelen met wat meer tutorial achtige inhoud, dan leg ik alles uit. Voor nu focus ik mij (letterlijk en figuurlijk) op het meest spectaculaire van de zonsverduistering: de totaliteit.

Receptueel fotograferen

Waar ik al snel achter kwam is dat er voor de zonsverduistering hele tabellen zijn met instellingen. Voor iedere fase van de eclips zijn er andere instellingen en sommige fasen volgen elkaar binnen 10 seconden op. Om dan ook nog alles in bracketing te schieten had ik het lumineuze idee om alle instellingen vooraf in voorkeuzestanden in te stellen. Op die manier kon ik snel over van de ene type fotografie naar de anderen. Voor de totaliteit had ik iets langer de tijd (maar liefs 4 minuten) en heb ik alles vanuit manual gedaan. Het is een kwestie van strikt de recepten volgen en later aan de slag gaan met postprocessing.

Voor de totaliteit geldt dat als je alles wilt fotograferen wat er te zien is (corona’s, prominences en chromosphere) je met vast diafragma en ISO ongeveer alle sluitertijden moet gebruiken. Daarbij moet je wel rekening houden met de draaiing van de aarde. Omdat ik geen tracker bij me had (een apparaat wat de draaiing van de aarde corrigeert) – misschien stom achteraf – kon ik niet oneindig lange sluitertijden gebruiken. Ik heb dat gecorrigeerd door maximaal 1/5 seconde te belichten en in mijn ISO omhoog te gaan. En zo heb ik foto’s genomen bij f/8 van ISO 200 en 1/3200sec. tot ISO 800 1/5sec. Een totaal verschil van maar liefst bijna 12 stops (11 1/3 EV).

Post processing

Laat ik beginnen te zeggen dat ik heel goed thuis ben in Lightroom maar een stuk minder in Photoshop. Ik kan mijn weg vinden maar ben zeker geen expert. Gelukkig zijn ook hiervoor overal tutorials over te vinden met goed uitgelegde recepten en zo ben ik aan het werk getogen.

Stap 1: uitlijnen van alle foto’s

De eerste stap is het uitlijnen van alle foto’s. Je ziet al in bovenstaande compilatie dat de zon (en maan) tijdens het fotograferen wat zijn verschoven. Helaas werkt de automatische uitlijning van Photoshop hier niet echt en dus moet alles handmatig. Verder was ik zo slim om deze fase niet op 500mm te fotograferen omdat ik misschien niet alle ‘outer corona’s’ (zoals de witte ‘vlammen’ worden genoemd zou kunnen vastleggen. Echter, tijdens het fotograferen op ca. 350mm is de zoom toch iets verschoven waardoor niet alle manen (de zwarte ronde cirkel op iedere foto) net niet helemaal even groot waren. Dus ook dat moest ik corrigeren.

Stap 2: samenvoegen met HDR

De volgend stap is het samenvoegen van alle belichtingen. Normaalgesproken zou ik dat doen via de HDR modus van Lightroom of Photoshop maar alle ‘solar eclips totality tips’ vermelden dat je die beter kan doen via smart objects. Daarvoor converteer je alle lagen samen tot een smart object. Via het menu ga je naar ‘layer’ à ‘smart objects’ à ‘stack mode’ à ‘mean’. Vraag met niet precies wat deze methode beter maakt maar ik moet bekennen dat ik onder de indruk ben. Denk dat ik dit vaker toe ga passen.

Toch ben je nu nog niet klaar.

Stap 3: extra aanzetten van de structuren van de corona

Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een mooie methode in Photoshop (wat ik nooit eerder had gedaan). Als eerste moet je de maan precies in het midden van de foto zetten door wat te croppen. Je maakt van het ‘smart object’ weer een gewone laag via ‘rasterize’ en kopieert deze. Dan komt een geinige truc: via ‘filter’ à ‘blur’ à ‘radial blur’ kun je deze nieuwe laag vervagen door in feite het hele beeld een klein beetje te draaien. Omdat de maan precies in het midden staat krijg je nu een mooie vage foto.

Wat je dan gaat doen is van het originele beeld deze vage aftrekken. Je houdt dan het verschil over. Dat doe je door de geblurde laag even op te slaan als aparte file. Vanuit het origineel ga je via ‘edit’ à ‘apply image’ naar een venster waarin je van het origineel de geblurde af kan trekken. Wat je overhoudt is een grijze foto met alleen de contrastrijke lijnen.

Stap 4: Samenvoegen en laatste bewerkingen

Nu komt de laatste stap. Je begint met de originele HDR wat te pimpen met de ‘camera raw’ feature waarna je de verschil foto als laag boven op de originele HDR kan zetten. Dan is het een beetje spelen met laag eigenschappen als ‘multiply’,  ‘soft light’ of ‘overlay’. Je kan zelfs de verschil laag kopiëren en experimenteren met combinaties van deze laag eigenschappen. Op deze manier komen de structuren extra naar voren. Als laatste heb ik de donkerste foto nog een keer erboven gelegd voor de protuberansen en de echt donkere maan.

Als er behoefte is kan ik nog wel eens een reisverslag maken van de zonsverduistering, minder Photoshop techniek en meer beleving. Laat maar weten.

Johan