Van psychologie naar biologie
Ik hád wel passies. Ohja, zeker wel! Maar ik was zoekende. Ik vond alles leuk en ik was op alles ook heel snel weer uitgekeken. Ik had ontelbare hobby’s en verveelde me niet snel. Vooral de menselijke psyche interesseerde me. Ik vond het uitermate fascinerend waarom de mens deed wat ze deed en daarom koos ik ervoor om psychologie te gaan studeren. Ik leerde alles over de mens en haar beweegredenen, valkuilen en mogelijkheden. De natuur vond ik heerlijk om in te wandelen, maar daar bleef het vooralsnog bij.
Die interesse in de psychologie heb ik nog steeds. Maar het aandachtspunt verschuift langzaam van de mens naar de natuur. En dan noemen we het ineens biologie. Het maakt me niet uit welke naam het heeft. Ik absorbeer verhalen over het (sociale) gedrag van planten en dieren en verwonder me steeds weer over hoe de natuur zich weet aan te passen aan haar omgeving.
Het mooie plaatje
Op het moment dat ik dit schrijf, is mijn favoriete stukje natuur – de insectenwereld – nog in rust. Hier en daar begint al wel iets te vliegen en te kruipen, maar het overgrote deel dommelt nog een beetje. En tóch ga ik op pad, want je weet maar nooit wat je tegenkomt.
Het weer is vandaag geweldig en ik maak een flinke wandeling door enkele van de vele stadsparken die Arnhem rijk is. Camera in de hand en mijn ogen gefocust op de kleine wereld. Ik ga hier en daar door mijn knieën, draai mijn lichaam in onmogelijke posities, wissel van lens en plaats tussenringen. Alles wat nodig is om een mooi plaatje te maken.
‘Instagramwaardig’?
Want ook al schreef ik in mijn vorige column dat ik het ‘perfecte plaatje’ steeds minder belangrijk vind, in de praktijk lift er regelmatig een klein irritant duiveltje mee op mijn schouders. Zo’n duiveltje dat me influistert welke foto’s wél en welke foto’s níet ‘instagramwaardig’ zijn. Totaal irrelevant en tegelijkertijd niet te negeren. ‘Niet instagramwaardig’ betekent zoveel als: niet de moeite waard om aan andere mensen te laten zien en het is zeker geen foto die veel likes gaat opleveren.
En vooral die laatste toevoeging – over het krijgen van likes – intrigeert me. Vind ik dat écht belangrijk? Waarom interesseert het me dat een foto die ik maak door andere mensen leuk gevonden wordt? Of veel erger, door veel mensen níet leuk gevonden wordt? Het strookt niet met mijn opvatting, dat likes niet belangrijk zijn en dat het vooral gaat om je eigen beleving bij een foto.
Sociaal vergelijken
En daar komt dan weer mijn grote interesse voor de menselijke psyche om de hoek kijken. Want dit is toch wel een behoorlijk menselijk trekje. Natuurlijk zijn er wel degelijk dieren die hun eigen prestaties of eigenschappen vergelijken met soortgenoten. Zo vergelijken edelherten hun geweien en gaan ze de strijd niet aan als ze duidelijk de zwakkere partij zijn. Het zou hun leven kunnen kosten! De evolutie speelt in veel gevallen nog een grote rol. Sociaal vergelijken is van levensbelang. Een kleine inschattingsfout kan desastreuze gevolgen hebben!
Mini-onderzoekje op instagram
Maar een foto die weinig likes krijgt op Instagram (of Facebook) zet geen levens op het spel. Het plaagt hooguit je ego. We balen er even van. En ik zeg ‘we’, want ik heb weer een klein onderzoekje gedaan onder mijn Instagramvolgers. Van de ongeveer 200 mensen die meededen, baalt het grote merendeel (ook al is het maar een beetje) als hun foto weinig likes krijgt. Meer dan tweederde van de mensen kijkt ook naar de likes die anderen op hun foto’s krijgen. We vergelijken onze foto dus met die van een ander. Of we willen of niet.
Social media speelt in op onze behoefte aan bevestiging en aan aandacht. Elk bliepje, elk berichtje, elke like, elke ‘share’… ze voedt ons zelfvertrouwen. Héél even. En het vervelende aan dit hele social-media-spel is dat er gewenning optreedt. Was ik in het begin nog superblij dat mijn foto door wel 25 mensen leuk gevonden werd, nu voel ik pas die blije kriebel in mijn buik als de teller de 500 passeert.
Weg met dat duiveltje
Het klinkt raar hè? En ook een beetje arrogant als ik het zo zwart-op-wit typ. En ik ben niet arrogant, maar ik ben wél in de valkuil van het spel-der-bevestiging gestapt. Ik heb me laten verleiden door de wereld van cijfertjes en aantallen. Ik wil geen instagramwaardige foto’s maken. Ik wil foto’s maken waarvan ik blij word. Foto’s die me terugbrengen naar een fijn moment. Foto’s die doen verwonderen.
En om die reden geef ik dat duiveltje op mijn schouders steeds vaker weerwoord. Ik luister met een half oor, zodat ik kritisch blijf op mijn eigen fotografieproces en het beste uit mezelf weet te halen. Maar zodra het duiveltje begint te overdrijven en met termen als ‘instagramwaardig’ gaat strooien, sluit ik mijn oren voor hem.
Gelukkig gaat Instagram ons een handje helpen. Langzaamaan worden het aantal likes op een foto niet meer openbaar. En dat vind ik een hele goede zaak. Het is een community-platform. Het draait om verbinding, inspiratie en interactie. En daar word ik blij van. Minstens zo blij als van 500 likes op een foto.
Hoe is dit voor jou? Laat jij je weleens meevoeren door likes en/of reacties op Instagram of Facebook? Ik lees het graag!
44 reacties
Ik fotografeer in diverse onderwerpen en geniet van het proces. En als ik de foto geweldig vind, dan is het een zeer gelaagde foto voor mij, ook al zou ik maar 1 like krijgen.
Tja, dat duiveltje is soms lastig en iedereen heeft er wel is mee te maken. Maar ik blijf liever dicht bij mijzelf, dan dat ik het perfecte plaatje schiet voor anderen