Menu

Onderdeel van Pixfactory

Na maanden voorbereiden en plannen is het eindelijk april…

… want de maand april staat bij elke libellenfreak en libellenfotograaf zeer vet gedrukt en met een paar uitroepingstekens in de agenda aangeduid. Vorig jaar was het op 18 april dat ik de eerste waarneming van een ‘echte’ libel deed in België… een Noordse Witsnuitlibel op de Kalmthoutse Heide. En dan gaat het plots snel. Heel snel ! De volgende dag al fotografeerde ik een uitsluipende viervlek. De winterslaap is officieel voorbij, geen enkel excuus is nu nog goed genoeg om niet naar buiten te gaan… summer is coming!
De eerste libel van 2018: een Noordse Witsnuitlibel aan een vennetje genaamd ‘Muggenpiske’ op de Kalmthoutse Heide. Fotograaf: Filip van Boven

Winter-libellen

Oei, mijn eerste column voor Natuurfotografie.nl en m’n intro begint al met een halve waarheid. Want ook in de winter komt deze libellenfreak af en toe wel eens naar buiten hoor en zelfs om op zoek te gaan naar bepaalde libellen. In België is dat naar de Bruine Winterjuffer, in Nederland kan je ook nog op zoek naar de Noordse Winterjuffer.

Deze juffers weerstaan de vriestemperaturen van de winter en als natuurfotograaf is het uiteraard mijn betrachting om ze in die barre omstandigheden te fotograferen. Nu zijn de winters niet meer wat ze vroeger waren en ik heb afgelopen winter dus slechts 3 ochtenden de kans gehad… maar dit jaar was dat genoeg. Na 3 jaar zoeken naar die spreekwoordelijke naald in de hooiberg is het eindelijk gelukt!

Maar buiten die 3 ochtenden zit ik tijdens de winterperiode voor m’n fotografie dus vooral achter de pc… trips en reizen in binnen- en buitenland voorbereiden in mijn zoektocht naar alle Europese libellen.

Bruine winterjuffer bedekt met ijskristallen. Linksonder zie je nog het kopje van een tweede… Fotograaf: Filip van Boven

Waarom libellen?

Iedereen denkt in de eerste plaats aan vlinders als de mooiste insecten. En dat is uiteraard ook logisch. Met hun grote en opvallend gekleurde vleugels springen ze in het oog. En ook hun fladderende vlucht helpt hen om feeëriek over te komen. Libellen daarentegen… zelfs volwassen mensen vragen me nog altijd of libellen nu kunnen steken of bijten. Euhm… nee hoor. Het zijn geduchte jagers, dat wel, maar zelfs de grootste libellen zijn niet in staat om door je vel heen te bijten hoor… geen schrik hebben dus ! Maar dat ze mooi zijn, dat komt niet in hen op. En dat is dus één van de redenen waarom ik zo graag libellen fotografeer. Om de non-believers te overtuigen van de ongelooflijke kleuren en patronen die je bij libellen kan waarnemen.

De algemeen voorkomende viervlek. Een mooi voorbeeld van prachtige patronen op het achterlijf en in de vleugels, in combinatie met felle kleuren. Fotograaf: Filip van Boven

Creatieve registratie…

En dus ben ik meer en meer een zogenaamde ‘registratie-fotograaf’ geworden, op zoek naar bepaalde soorten. En ook naar dat ‘perfecte’ plaatje waarbij de libel er zo scherp mogelijk opstaat en dan liefst nog met de voor die soort belangrijkste determinatie-kenmerken.

Telkens ik een nieuwe soort voor de lens krijg, probeer ik steeds een aantal zo perfect mogelijke registratie-foto’s te nemen. Van de bovenkant, de zijkant, eventueel de voorkant indien interessant. Daar kan ik ongelooflijk van genieten. Die kleine details die ik voorheen enkel van m’n libellengids kende, eindelijk in ’t echt waarnemen en fotografisch vastleggen. Zeker als ik op reis ga en op zoek ga naar soorten die in België niet voorkomen, moet ik me dus grondig voorbereiden om te weten op welke details ik moet letten. Daarna pas begin ik na te denken over licht en compositie, maar steeds met de gedachte in m’n achterhoofd: ‘welke compositie is ideaal voor deze specifieke soort en waarom?’ Hoe zorg ik ervoor dat deze specifieke libel het best tot z’n recht komt?

De schaduwlibel uit Turkije. De wetenschappelijke naam is Caliaeschna microstigma, waarbij ‘microstigma’ betrekking heeft op de zeer kleine pterostigma’s (4 zwarte vlekjes) in de vleugels. Vandaar de compositie waarbij die extra opvallen. Fotograaf: Filip van Boven

Libellen zijn de ultieme jagers

Nog een reden waardoor ik libellen zo fascinerend vind. Ze zijn de perfect gebouwde jagers. Grote, samengestelde ogen waarmee ze elke beweging uit elke richting kunnen waarnemen, een aantal verschillende monddelen die een prooi kunnen verscheuren en vermalen, een groot borststuk vol spieren om die 4 grote vleugels aan te drijven, 6 lange poten met stekels om prooien te grijpen en een lang en beweeglijk achterlijf voor extra balans. Een dodelijke combinatie dus! En zo zijn het dus niet enkel de kleuren en patronen die voor mij de libellen zo aantrekkelijk maken, het zijn ook telkens die perfect uitgebalanceerde vormen… Volgens mij verdient elke diersoort één bepaald typerend adjectief. Die andere mogen jullie verzinnen, maar libellen zijn wat mij betreft in één woord: machtig !

De vaandeldrager. Let op de voorste poten die, net als bij een bidsprinkhaan, opgevouwen klaar zitten om een prooi te grijpen. De beweeglijke ‘flappen’ achteraan het achterlijf geven extra balans en sturing. Fotograaf: Filip van Boven

Libellen fotograferen is een tijdreis

Libellen vliegen al ruim 350 miljoen jaar rond. Vanaf dat het leven het land begon te veroveren, volgden de libellen als grootste jagers. De eerste fossielen tonen dat ze morfologisch niet heel veel verschilden met hoe ze er nu uit zien, maar door de grotere hoeveelheid zuurstof in de lucht waren ze toen wel een pak groter. Ongeveer zo groot als een torenvalk… machtig dus!

En dat gevoel overvalt me telkens als ik op een mistige dag bij zonsopgang in de Kalmthoutse Heide een libel in de zoeker heb… dat ik een beeld aan het maken ben dat 350 miljoen jaren geleden ook kon genomen worden. Dat deze heersers van het luchtruim de dinosauriërs hebben weten komen en gaan. En zo nog een aantal minder bekende massale sterftes hebben overleefd. En nu zijn wij hier… de zelfverklaarde top van de piramide… het summum van evolutie… Als libellen konden lachen…

Een libel bij een brandende zon. Een beeld van lang voor de dinosauriërs, of een beeld van lang na de mensheid… Fotograaf: Filip van Boven

 

Wil je verder lezen over macrofotografie?
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

6 reacties

  1. Mooi artikel met prachtige platen Filip!

    Ik deel je enthousiasme over de libellen overigens, ik mag ze dan ook graag fotograferen. Alleen ga ik er niet te ver voor reizen, dat doe ik al genoeg voor mijn werk…

    Hopelijk laat je nog meer mooie libellen hier zien in toekomstige artikelen, ik kijk ernaar uit!

  2. Beste Filip,
    Wat een interessant en enthousiast geschreven artikel over de Libellen. Nooit geweten dat Libellen al zo lang op deze aarde rondvliegen. Onvoorstelbaar!
    Vorig jaar was het de eerste keer dat ik 2 Libellen heb kunnen fotograferen (helaas is 1 foto niet echt goed gelukt), voor die tijd waren ze mij altijd te vlug af. Ik weet nu een plekje in de buurt waar ik grote kans heb om ze te vinden, dus kan ik weer pogingen gaan wagen om ze deze keer beter en mooier vast te leggen.
    Succes met het schrijven van je artikelen voor Natuurfotografie.

    Hartelijke groet,
    Annette

    1. Bedankt Annette.
      Het doet me plezier te lezen dat je weer wat hebt bijgeleerd over de libellen, daar doe ik het voor. En veel succes met de zoektocht naar en het fotograferen van die prachtige beestjes… Ik moet je wel waarschuwen ; het kan een verslaving worden ! 🙂

      Groetjes,
      Filip

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

6 reacties

  1. Mooi artikel met prachtige platen Filip!

    Ik deel je enthousiasme over de libellen overigens, ik mag ze dan ook graag fotograferen. Alleen ga ik er niet te ver voor reizen, dat doe ik al genoeg voor mijn werk…

    Hopelijk laat je nog meer mooie libellen hier zien in toekomstige artikelen, ik kijk ernaar uit!

  2. Beste Filip,
    Wat een interessant en enthousiast geschreven artikel over de Libellen. Nooit geweten dat Libellen al zo lang op deze aarde rondvliegen. Onvoorstelbaar!
    Vorig jaar was het de eerste keer dat ik 2 Libellen heb kunnen fotograferen (helaas is 1 foto niet echt goed gelukt), voor die tijd waren ze mij altijd te vlug af. Ik weet nu een plekje in de buurt waar ik grote kans heb om ze te vinden, dus kan ik weer pogingen gaan wagen om ze deze keer beter en mooier vast te leggen.
    Succes met het schrijven van je artikelen voor Natuurfotografie.

    Hartelijke groet,
    Annette

    1. Bedankt Annette.
      Het doet me plezier te lezen dat je weer wat hebt bijgeleerd over de libellen, daar doe ik het voor. En veel succes met de zoektocht naar en het fotograferen van die prachtige beestjes… Ik moet je wel waarschuwen ; het kan een verslaving worden ! 🙂

      Groetjes,
      Filip

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: